Μία νέα έρευνα, φέρνει στο φως μία σημαντική προοπτική για την ευημερία των σχέσεων.
Μέσα από προηγούμενες έρευνες έχει αναδειχθεί ότι τα άτομα που βρίσκονται σε υποστηρικτικές και ικανοποιητικές σχέσεις, έχουν καλύτερη ψυχική υγεία, υψηλότερα επίπεδα υποκειμενικής ευημερίας και χαμηλότερα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας. Η νέα αυτή έρευνα έρχεται να διερευνήσει τους παράγοντες της ευημερούσας σχέσης: την προέλευση της υποστηρικτικής δύναμης και τους καταλυτικούς παράγοντες στην υποστήριξη της σχέσης.
Οι ψυχολόγοι Μπρουκ Φίνι και Νάνσυ Κόλινς, τονίζουν τη σημασία των σχέσεων στην υποστήριξη των ανθρώπων και στην ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν το άγχος και τις αντιξοότητες της ζωής τους. Επιπλέον, μια ευημερούσα σχέση βοηθά ένα άτομο να γνωρίσει νέα δεδομένα, να αναπτυχθεί, να εξερευνήσει, να επιτύχει τους στόχους τους, να καλλιεργήσει νέα ταλέντα και να βρει σκοπό και νόημα στη ζωή.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, μία ευημερούσα σχέση περιλαμβάνει πέντε συνιστώσες της ευημερίας:
-
ηδονική ευημερία (ευτυχία, ικανοποίηση από τη ζωή)
-
ευδαιμονική ευημερία (νοηματοδότηση στη ζωή τους, να προχωρά κανείς προς τους ουσιαστικούς στόχους της ζωής)
-
ψυχολογική ευημερία (θετική σχέση με τον εαυτό, απουσία των συμπτωμάτων της ψυχικής υγείας / διαταραχές)
-
κοινωνική ευημερία (βαθιές και ουσιαστικές ανθρώπινες συνδέσεις, πίστη στους άλλους και την ανθρωπότητα, θετικές διαπροσωπικές προσδοκίες)
-
σωματική ευεξία (υγιή επίπεδα βάρους και δραστηριότητας, κατάσταση της υγείας ανώτερη της βάσης)
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να ευημερήσουν με την εύρυθμη λειτουργία των στενών σχέσεων, όχι μόνο των συντροφικών αλλά και εκείνων των σχέσεων που επιτελούν διαφορετικές λειτουργίες υποστήριξης, όπως είναι η σχέση με τους φίλους, τους γονείς, τα αδέλφια και τους ψυχολόγους/ψυχοθεραπευτές. Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Personality and Social Psychology Review δίνει έμφαση σε δύο τύπους υποστήριξης, που αν και παρέχουν μοναδικές εφαρμογές, ανταποκρίνονται σε διαφορετικά περιβάλλοντα ζωής.
Η πρώτη σημαντική λειτουργία των σχέσεων είναι να υποστηρίξει την ευημερία μέσα από τις αντιξοότητες, όχι απλά ρυθμίζοντας στους ανθρώπους τις αρνητικές επιδράσεις του στρες, αλλά και δίνοντάς τους τη δυνατότητα να ευδοκιμήσουν, ξεπερνώντας αυτές τις αντιξοότητες και αξιοποιώντας αυτές υπέρ τους.
Οι σχέσεις εξυπηρετούν μια σημαντική λειτουργία που όχι μόνο βοηθά τους ανθρώπους να επιστρέψουν στο σημείο αφετηρίας τους, αλλά τους βοηθούν να ευημερούν μέσα από την υπέρβαση των προηγούμενων επιπέδων που λειτουργούσαν, δήλωσαν οι ερευνητές. Αναφερόμαστε σε αυτό ως ‘προέλευση της υποστηρικτικής δύναμης’ και τονίζεται ότι η προώθηση της ευημερίας μέσα από τις αντιξοότητες, είναι ο βασικός σκοπός αυτής της υποστηρικτικής λειτουργίας.
Η δεύτερη σημαντική λειτουργία των σχέσεων είναι να υποστηρίξει την ευημερία μέσα από την απουσία των αντιξοοτήτων, κάτι που επιτυγχάνεται μέσα από την προώθηση της πλήρους συμμετοχής του ανθρώπου σε ευκαιρίες ζωής για εξερεύνηση, ανάπτυξη και προσωπική επιτυχία. Οι υποστηρικτικές σχέσεις βοηθούν τους ανθρώπους να ευημερήσουν σε αυτό το πλαίσιο, επιτρέποντάς τους να αγκαλιάσουν και να κυνηγήσουν τις ευκαιρίες που ενισχύουν θετικά την ευημερία, να διευρύνουν και να ενισχύσουν τα εφόδιά τους και να ενισχύσουν την αίσθηση του σκοπού και του νοήματος της ζωής. Αυτό το είδος της στήριξης αναφέρεται ως καταλυτικοί παράγοντες στην υποστήριξη μίας σχέσης, επειδή όσοι παρέχουν τη στήριξη, μπορεί να χρησιμεύσουν ως ενεργοί καταλύτες για την ευημερία σε αυτό το πλαίσιο.
Αυτή η μορφή υποστήριξης θέτει ως βασικό σκοπό της, την προώθηση της ευημερίας μέσω ευκαιριών ζωής. Σε αυτή την μελέτη, οι ερευνητές τονίζουν ότι υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που παρέχουν την υποστήριξη και που ενισχύουν την ικανότητά τους να την παρέχουν ουσιαστικά.
Δεν είναι μόνο το αν κάποιος παρέχει υποστήριξη, αλλά το πώς αυτός ή αυτή, ενεργεί ώστε να παίζει ενεργό ρόλο στην έκβαση αυτής της υποστήριξης. Όλες οι συμπεριφορές στην παροχή των δύο παραγόντων υποστήριξης πρέπει να θεσπιστούν τόσο στην ανταπόκριση της ανάγκης όσο και στην ευαισθησία για την προώθηση της ευημερίας, δήλωσαν οι ερευνητές. Η ανταπόκριση στην ανάγκη, περιλαμβάνει την παροχή του είδους και του ποσού της στήριξης που υπαγορεύεται από την κατάσταση και τις ανάγκες του συντρόφου του και η δήλωση ευαισθησίας περιλαμβάνει την ανταπόκριση στις ανάγκες του με τέτοιο τρόπο, ώστε ο αποδέκτης της υποστήριξης να αισθάνεται ότι έχει γίνει κατανοητός, επικυρωμένος, και φροντισμένος.
Όμως όσοι υποστηρίζουν ενεργητικά τους άλλους, μπορούν κατά λάθος να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό, αν κάνουν το άτομο να αισθάνεται αδύναμο, άπορο ή ανεπαρκή. Αν προσδίδουν στο άτομο ενοχή ή το χρεώνουν, αν κάνουν τον παραλήπτη της υποστήριξης και συνάνθρωπό τους να αισθάνεται ένα βάρος, αν ελαχιστοποιούν ή υποβαθμίζουν το πρόβλημα, το στόχο ή το επίτευγμα του συνανθρώπου τους, αν κατηγορούν τον παραλήπτη για κακοτυχίες ή αποτυχίες του/της ή αν περιορίζουν την αυτονομία ή αυτοδιάθεσή του. Επίσης, ενδεχομένως να είναι αμελείς ή να μην εμπλακούν αληθινά στη σχέση, να υπερεμπλακούν, να θέλουν να έχουν τον έλεγχο ή να έχουν άλλο τρόπο που να μην συγχρονίζεται με τις ανάγκες του παραλήπτη.
Η υποστηρικτική ανταπόκριση προϋποθέτει τη γνώση του πώς να υποστηρίξουν τους άλλους ανθρώπους βλέποντας μέσα από τη δική τους προοπτική τους πόρους (δηλαδή τα γνωστικά, συναισθηματικά ή και απτά στοιχεία) που απαιτούνται για την παροχή αποτελεσματικής υποστήριξης και την υιοθέτηση του κινήτρου για να αναλάβουν την ευθύνη για την υποστήριξη άλλου.
Σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία, έχουν και όσοι αποδέχονται την υποστήριξη από τα άλλα πρόσωα με τη διευκόλυνση ή την παρεμπόδιση της αποδοχής της ανταπόκρισης. Οι ίδιοι μπορούν να καλλιεργήσουν την αποτελεσματική στήριξη τους μέσα από την επαφή με τους άλλους (αντί να αποσυρθούν), μέσα από την έκφραση των αναγκών τους με ένα σαφή και άμεσο τρόπο, αποδεχόμενοι τις προσπάθειες υποστήριξης των άλλων, ρυθμίζοντας τις απαιτήσεις τους από τους άλλους (που σημαίνει ότι δεν εκμεταλλεύονται το κοινωνικό τους δίκτυο), εκφράζοντας ευγνωμοσύνη, συμμετέχοντας μέσα από την υγιή εξάρτηση και ανεξαρτησία, οικοδομώντας ένα πυκνό δίκτυο σχέσεων και παρέχοντας αμοιβαία υποστήριξη.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι η αποδοχή υποστήριξης και η διάθεση και θέληση να παρέχεται υποστήριξη σε αντάλλαγμα, είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες που συντελούν στην καλλιέργεια των σχέσεων ώστε να βασίζονται στην αμοιβαία φροντίδα και να επιτρέπουν στους ανθρώπους να ευημερήσουν.
