Ο θυμός είναι ο οδηγός μας για να βάζουμε όρια. Να περιφρουρούμε τον εαυτό και τη σχέση μας και να προστατεύουμε τους αγαπημένους μας και τα ιδανικά μας. Ο θυμός μας δείχνει ξεκάθαρα, χωρίς χρωματιστά περιτυλίγματα ποιοι είμαστε και τι θέλουμε. Και φυσικά τι δε θέλουμε.
Καταρχάς, ας πούμε τα καλά. Ως λαός, οι Έλληνες είμαστε τυχεροί που έχουμε αυτό το μεσογειακό ταμπεραμέντο, και μας επιτρέπεται πολιτισμικά η έντονη έκφραση του συναισθήματος. Αν δεν καταλαβαίνετε τι εννοώ, παρακολουθήστε μια γερμανική οσκαρική ταινία.
Είναι τύχη, λοιπόν, ότι μπορούμε να αποδεχόμαστε το θυμό μας, είναι τύχη να ξέρουμε ότι είναι φυσιολογικό συναίσθημα, είναι δράμα να συνειδητοποιούμε, όμως, ότι η δραματοποίηση του θυμού και η διοχέτευση του στους άλλους οδηγεί σε τριγμούς στις σχέσεις μας. Δράμα είναι και να μαθαίνουμε από την ψυχοσωματική ιατρική ότι η καταπίεση του δύσκολου αυτού συναισθήματος κι η εσωτερίκευσή του μετασχηματίζεται σε σωματικά συμπτώματα με αποκορύφωμα τα αυτοάνοσα νοσήματα.
Ο θυμός είναι μάλλον το πιο παρεξηγημένο και δαιμονοποιημένο συναίσθημα. Μας έμαθαν ότι η έκφρασή του μας καθιστά αυτόματα στην κατηγορία των κακών παιδιών. Μας έμαθαν ότι θυμώνουν μόνο όσοι είναι εγωιστές και δεν σέβονται τους άλλους. Μας έμαθαν ότι πρέπει να πειθαρχούμε το συναίσθημα μας και να είμαστε ευπρεπείς κι ευγενικοί.
Μεγαλώσαμε και μας είπαν ότι στόχος είναι η γαλήνη του Βούδα. Η Επικούρεια αταραξία. Μας είπαν ότι οι σοφοί δε θυμώνουν. Πόσο δε μάλλον οι «καλοί θεραπευόμενοι». Οι ψυχολόγοι μετά μας δίδαξαν ότι πίσω από τον θυμό, κατοικεί η θλίψη. Και να ψάξουμε αυτήν να βρούμε.
Σε συνδυασμό με τις αναμνήσεις μας από τραυματικούς καβγάδες των γονιών μας ή αποτυχημένες δικές μας προσπάθειες έκφρασης του, κάθε φορά που θυμώνουμε, νιώθουμε ενοχές. Θυμώνουμε, δηλαδή με τον εαυτό μας, κι αυτό νομίζουμε ότι επιτρέπεται.
Αναρωτιέμαι αν θα είχε αλλάξει τίποτα στον κόσμο, αν κάποιοι φοβόντουσαν το θυμό και την σύγκρουση. Φαντάζομαι τον Κολοκοτρώνη να κάθεται σε ένα βράχο με τους συντρόφους του και να λέει : Παιδιά, δεν είναι σωστό να μαλώνουμε. Πρέπει να διαχειριστούμε το θυμό μας για την σκλαβιά, και να πάρουμε την ευθύνη μας για την κατάσταση που ζούμε. Πάμε όλοι μαζί: ΩΜΜΜΜΜΜ.
Ο θυμός είναι ευγενές συναίσθημα. Έρχεται να μας πει ότι κάτι δεν μας αρέσει, κάτι μας πληγώνει, κάτι μας φταίει, κάτι πρέπει να αλλάξει. Αλίμονο μας και δε θυμώναμε. Θα ανεχόμασταν κάθε μορφή κακοποίησης και θα γινόμασταν κι εμείς κακοποιητές των άλλων, αφού ο θυμός είναι αυτός που μας δείχνει τι επιτρέπει ή τι δεν επιτρέπει ο άλλος να του κάνουμε.
Ο θυμός είναι ο οδηγός μας για να βάζουμε όρια. Να περιφρουρούμε τον εαυτό και τη σχέση μας και να προστατεύουμε τους αγαπημένους μας και τα ιδανικά μας. Ο θυμός μας δείχνει ξεκάθαρα, χωρίς χρωματιστά περιτυλίγματα ποιοι είμαστε και τι θέλουμε. Και φυσικά τι δε θέλουμε.
Η έκφρασή του είναι μια άλλη μεγάλη ιστορία. Πράγματι, η αφιλτράριστη και πολεμοχαρής εκδήλωσή του μπορεί να είναι καταστροφική. Κι όταν δεν είμαστε σε συνθήκες πολέμου ούτε είμαστε θύματα κατάχρησης εξουσίας, δεν νομιμοποιούμαστε να αρπάζουμε τα όπλα.
Διαβάστε σχετικά: Τι σε θυμώνει;
Οι ανθρώπινες σχέσεις για να είναι υγιείς και υγιεινές οφείλουν να διέπονται από σεβασμό και αμοιβαιότητα. Και για να μην αποβούν αυτοκαταστροφικές, οφείλουν να είναι και οριοθετημένες. Να είναι ξεκάθαρο πού τελειώνει και που αρχίζει το όριο του κάθε μέλους. Ο θυμός μας δείχνει που θα βάλουμε το όριο και ο σεβασμός προς τον εαυτό και τον άλλον δείχνει πώς θα μπει.
Εφόσον, βέβαια, είμαστε αρκετά δυνατοί ώστε να ρισκάρουμε να θέσουμε με σαφήνεια τα όρια μας, χωρίς να φοβόμαστε ότι αν ο άλλος δεν τα αποδεχτεί, μπορεί να μας εγκαταλείψει. Κι αυτός είναι ο λόγος της μη οριοθέτησης. Της μη σύγκρουσης. Οι άνθρωποι που καταπίνουν το θυμό τους, έχουν τη τάση να λένε ότι το κάνουν επειδή δεν αντέχουν τη σύγκρουση, επειδή θέλουν την ηρεμία τους, ή επειδή δε θέλουν να πληγώνουν τους άλλους.
Συνήθως, κρύβουν μέσα τους έναν τεράστιο φόβο εγκατάλειψης και μοναξιάς και ένα καλοταϊσμένο ρόλο καλού παιδιού που δεν αντέχει να μην αγαπιέται. Και όπως όλοι μας ένα σεντούκι τραυματικών συγκρούσεων. Σιωπούν, αρρωσταίνουν, γίνονται εθελοντικά μάρτυρες, και προσδοκούν ότι με αυτή την καθόλα χριστιανική και αγαθή στάση, οι άλλοι θα τους συμπονέσουν και τελικά θα τους φροντίσουν και θα τους κάνουν τα χατίρια.
Και να που τα καλά παιδιά γίνονται χειριστικοί θήτες. Αυτοκαταστροφικοί θήτες, αλλά θήτες. Προτιμούν να είναι αδύναμοι και «καλοί», παρά δυνατοί και «κακοί».
Είναι τρομερό πώς η οριοθέτηση έχει συγχυστεί στην σύγχρονη κουλτούρα με τον εγωισμό και τη σκληρότητα. Ίσως επειδή η τέχνη της οριοθέτησης είναι δύσκολη, απαιτεί χρόνο, απαιτεί ξεγύμνωμα του εαυτού και συνειδητοποίηση των σκιών που όλοι κουβαλάμε.
Η σωστή οριοθέτηση, όμως, διακυβεύεται από Σεβασμό. Προς τον εαυτό και προς τον άλλο. Τιμά τη σχέση. Συνδέει, δεν χωρίζει. Δύο δέντρα το ένα κολλημένο πάνω στον άλλο κινδυνεύουν να πεθάνουν. Ή και τα δύο ή το πιο αδύναμο. Χρειάζεται χώρος για ανάπτυξη. Χρειάζεται όριο και ανάσα. Το ίδιο κι οι άνθρωποι.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
