PsychologyNow Team

Η ευτυχία της άγνοιας

Η ευτυχία της άγνοιας

PsychologyNow Team
άνδρας είναι ευτυχισμένος επειδή διατηρεί την άγνοιά του
Image credit: Andrea Piacquadio/ pexels.com

Γιατί έχουμε την τάση να αποφεύγουμε τα άσχημα νέα;


Αν ήσασταν φορέας μιας θανατηφόρας ασθένειας, θα θέλατε να το ξέρατε;

Ας αναλογιστούμε αυτήν την πολύπλοκη ερώτηση στο πλαίσιο της νόσου του Χάντιγκτον. Η ασθένεια αυτή είναι μια μη θεραπεύσιμη γενετική ασθένεια η οποία επηρεάζει το νευρικό σύστημα και προκαλεί αλλαγές στον έλεγχο της κίνησης, την γνωστική ικανότητα και την συμπεριφορά. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αστάθεια, διαταραχές κίνησης, δυσκολία συγκέντρωσης και αλλαγές στην προσωπικότητα.

Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως σε ηλικία 30-40 ετών και χειροτερεύουν σταδιακά μέχρι να οδηγήσουν σε πρώιμο θάνατο μέσα σε 20 χρόνια από την εκδήλωση της ασθένειας. Το μέσο προσδόκιμο ζωής για τα άτομα με αυτήν την ασθένεια είναι μόλις 60 χρόνια.

Η νόσος του Χάντιγκτον είναι μια τρομακτική ασθένεια η οποία αλλάζει την ζωή του ασθενή και τα άτομα υψηλού κινδύνου (τα παιδιά γονέων με τη νόσο) συνήθως υποβάλλονται σε ένα DNA τεστ για να ελεγχθεί εάν πρόκειται να αναπτύξουν την συγκεκριμένη ασθένεια στο μέλλον. Παρόλο που μια πρώιμη διάγνωση δεν επηρεάζει την έκβαση της ανίατης ασθένειας, η επιβεβαίωση της πάθησης έχει δείξει να βοηθά τους ασθενείς να κάνουν σημαντικές επιλογές στη ζωή τους.

Τα άτομα που διαγνώσθηκαν με τη νόσο του Χάντιγκτον άλλαξαν την στάση τους σχετικά με την απόκτηση παιδιών, την συνταξιοδότηση και την εκπαίδευση. Για παράδειγμα, αποφάσισαν να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα και ήταν πιο πιθανό να σκεφτούν εναλλακτικές επιλογές από την φυσιολογική σύλληψη παιδιού, όπως η εξωσωματική, με στόχο να αποτρέψουν τη μετάδοση της ασθένειας στα παιδιά τους.

Φαίνεται λοιπόν ότι η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να είναι εξαιρετικά πολύτιμη, επειδή επιτρέπει στους ασθενείς να αξιοποιήσουν στο έπακρο το σύντομο προσδόκιμο ζωής τους. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι ένα εκπληκτικό ποσοστό 93% του πληθυσμού υψηλού κινδύνου επιλέγει να μην κάνει το DNA τεστ προκειμένου να εξασφαλίσει τη διάγνωση.

Επιπλέον, όταν τους ζητήθηκε να εκτιμήσουν την πιθανότητα να μεταφέρουν το γονίδιο της νόσου Χάντινγκτον, τα άτομα υψηλού κινδύνου που δεν είχαν υποβληθεί στο τεστ, εμφάνισαν μη ρεαλιστικά επίπεδα αισιοδοξίας και υποτίμησαν, σε μεγάλο βαθμό, την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου. Συνέχισαν επίσης να ζουν τη ζωή τους κανονικά χωρίς να προσαρμόζουν τις επιλογές ζωής τους βάσει της πιθανότητας να αρρωστήσουν αργότερα στη ζωή τους.


Διαβάστε σχετικά: Πώς το βασικό σύστημα των πεποιθήσεών μας συντηρεί έναν δυσλειτουργικό φαύλο κύκλο σκέψης και συμπεριφοράς;


Επιλεκτική πληροφόρηση

Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι το φαινόμενο της αποφυγής δυσάρεστων αλλά πολύτιμων πληροφοριών δεν περιορίζεται σε θέματα που σχετίζονται μόνο με την υγεία. Οι επενδυτές είναι λιγότερο πιθανό να ελέγξουν τις μετοχές τους μετά από μια πτώση στην αγορά, αποφεύγοντας έτσι την πρόσβαση σε δυσάρεστες πληροφορίες σχετικά με τυχόν χρηματοοικονομικές απώλειες.

Επίσης, οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να μην γνωρίζουν την ακριβή βαθμολογία της εμφάνισής τους και της νοημοσύνης τους, εάν υποψιάζονται αρνητικά αποτελέσματα. Τέλος, σε μια έρευνα1 όταν δόθηκε στους συμμετέχοντες η υποθετική δυνατότητα να μάθουν την ακριβή ημερομηνία θανάτου τους, περίπου το 90% εξ’ αυτών αποφάσισαν να μην λάβουν τη συγκεκριμένη πληροφορία.

Με βάση την επιλεκτική πληροφόρηση των ανθρώπων, οι ψυχολόγοι κάνουν διάκριση μεταξύ των λεγόμενων «κυνηγών» πληροφοριών και αυτών που τις αποφεύγουν. Η ύπαρξη αυτών που αποφεύγουν συγκεκριμένες πληροφορίες, αρχικά φαίνεται αινιγματική, επειδή η επιλογή να αγνοεί κανείς δυνητικά χρήσιμες πληροφορίες, ακόμη και αν είναι δυσάρεστες, μπορεί να θεωρηθεί παράλογη. Ποιοι είναι, λοιπόν, οι λόγοι για την αποφυγή κακών ειδήσεων;

Προκειμένου να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα, οι ερευνητές πρότειναν ένα νέο μοντέλο που βασίζεται στην έννοια της «χρησιμότητας βάσει πεποιθήσεων». Το μοντέλο αυτό δηλώνει ότι οι άνθρωποι αντλούν αξία όχι μόνο από τα απτά αποτελέσματα, όπως η ικανότητα αλλαγής προγραμμάτων συνταξιοδότησης με βάση το προσδόκιμο ζωής τους.

Αντ’ αυτού, οι πεποιθήσεις αναφορικά με το μέλλον τους μπορεί να είναι εξίσου σημαντικές. Για κάποιους, η δυσάρεστη πληροφόρηση ότι έχουν μια θανατηφόρα ασθένεια, για παράδειγμα, μπορεί να τους προκαλέσει μεγαλύτερο πόνο από ό, τι η αντιστάθμιση μέσω της προσαρμογής των επακόλουθων επιλογών ζωής τους.

Εσείς έχετε προτιμήσεις για τις πληροφορίες που θέλετε να γνωρίζετε;

Τείνετε να αναζητάτε ή να αποφεύγετε συγκεκριμένη πληροφόρηση; Οι προτιμήσεις ως προς τις πληροφορίες που θέλουμε να λαμβάνουμε, είναι πιθανό να επηρεαστούν από τυχόν δυσφορία που αντιμετωπίζουμε στο άκουσμα κακών ειδήσεων, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να συσχετίζεται με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας.

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει, για παράδειγμα, ότι τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα εξωστρέφειας και δεκτικότητας σε νέες εμπειρίες μπορεί να είναι σε θέση να επιδείξουν μεγαλύτερη ανεκτικότητα σε δυσάρεστες πληροφορίες.

Εάν ενδιαφέρεστε να αποκτήσετε βαθύτερη γνώση ως προς τις δικές σας προτιμήσεις πληροφόρησης, μπορεί να είναι βοηθητικό να σκεφτείτε τις αντιδράσεις που έχετε σε κακές ειδήσεις. Τείνετε να αποφεύγετε το άνοιγμα γραμμάτων τα οποία ενδέχεται να περιέχουν λογαριασμούς; Καθυστερείτε τα ραντεβού σας στον οδοντίατρο λόγω του φόβου σας να ακούσετε κάτι άσχημο για την υγεία των δοντιών σας;


Alk Kais
Απόδοση: Αλκμήνη Καισαρίδου – Ψυχολόγος

Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
Έρευνα: 1. Cassandra’s regret: The psychology of not wanting to know.

 

*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...