Η έρευνα εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο τα εχθρικά συναισθήματα επηρεάζουν τις αντιδράσεις στις παραβατικές συμπεριφορές των συντρόφων.
Οι σχέσεις μάς βγάζουν μια σειρά από συναισθήματα, κάποια θετικά και κάποια αρνητικά. Το να νιώθουμε και να εκφράζουμε ανοιχτά τα θετικά συναισθήματα με τους άλλους είναι πιθανό να ενισχύσει τις σχέσεις μας. Τι γίνεται όμως με τα αρνητικά συναισθήματα, όπως ο θυμός;
Σε μία νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Personality and Individual Differences, η Έλεν Κάρπινεν και οι συνεργάτες της εξέτασαν το ρόλο τριών εχθρικών συναισθημάτων στις φιλίες και τις ρομαντικές σχέσεις: Θυμός, περιφρόνηση και αηδία.
Εχθρικά συναισθήματα στις σχέσεις
Όταν ένας φίλος ή ένας ερωτικός σύντροφος κάνει κάτι που σας ενοχλεί ή σας πληγώνει, μπορεί να νιώσετε εχθρικά συναισθήματα. Ωστόσο, το ποιον συγκεκριμένο τύπο εχθρικού συναισθήματος αισθάνεστε, εξαρτάται από το πώς αξιολογείτε την κατάσταση που το προκάλεσε. Οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να βιώσουν θυμό εάν πιστεύουν ότι κάποιος τους έχει βλάψει σκόπιμα ή τους έχει φερθεί άδικα. Η αηδία προκύπτει από αισθήματα μόλυνσης ή ανησυχίες σχετικά με την αγνότητα. Η περιφρόνηση βιώνεται όταν θεωρούμε κάποιον ανίκανο ή ανάξιο του σεβασμού μας.
Τα εχθρικά συναισθήματα παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στις στενές μας σχέσεις. Ίσως είναι κάπως περίεργο ότι ο θυμός μπορεί να είναι πραγματικά χρήσιμος στις μακροχρόνιες ερωτικές σχέσεις.
Ορισμένοι ερευνητές έχουν υποθέσει ότι αυτό συμβαίνει επειδή η έκφραση θυμού προς τον σύντροφο, είναι ένας τρόπος για να κάνει τον σύντροφο να αλλάξει τη συμπεριφορά του και να αποκαταστήσει τη σχέση. Για παράδειγμα, μια γυναίκα μπορεί να επιπλήξει με θυμό τον σύντροφό της επειδή ξέχασε μια επέτειο, ελπίζοντας ότι αυτό θα τον κάνει λιγότερο πιθανό να ξεχάσει την ημερομηνία στο μέλλον.
Ωστόσο, ορισμένα εχθρικά συναισθήματα είναι πιο πιθανό να είναι επιβλαβή. Έρευνες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα παντρεμένα ζευγάρια αλληλεπιδρούν μεταξύ τους κατά τη διάρκεια συγκρούσεων, έχουν δείξει ότι τα άτομα που εκφράζουν αηδία και περιφρόνηση προς τους συντρόφους τους είναι ιδιαίτερα πιθανό να βιώσουν χαμηλή συζυγική ικανοποίηση και διαζύγιο.
Η έρευνα
Στη νέα έρευνα, η Κάρπινεν και οι συνεργάτες της διεξήγαγαν δύο μελέτες στις οποίες ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να φανταστούν ότι ο σύντροφος της σχέσης τους, είχε κάνει κάποιο λάθος που τους έκανε να νιώσουν αηδία, περιφρόνηση ή θυμό.
Οι συμμετέχοντες βαθμολόγησαν πόσο θα ένιωθαν καθένα από αυτά τα είδη συναισθημάτων. Επίσης, βαθμολόγησαν πόσο πιθανό θα ήταν να εμπλακούν σε τρεις συγκεκριμένους τύπους συμπεριφοράς ως απάντηση στην παραβατική συμπεριφορά: επιθετική συμπεριφορά (π.χ. κριτική στον σύντροφο), συμπεριφορά αποφυγής ή επανορθωτική συμπεριφορά (π.χ. προσπάθεια επανόρθωσης).
Οι ερευνητές ήθελαν επίσης να διαπιστώσουν αν το πλαίσιο της σχέσης είχε σημασία, οπότε στην πρώτη μελέτη ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να φανταστούν ότι η παράβαση συνέβη σε μια ερωτική σχέση και στη δεύτερη μελέτη ζητήθηκε να φανταστούν ότι συνέβη σε μια φιλία.
Οι ερευνητές εξέτασαν τρεις τύπους συμπεριφορικών αντιδράσεων που μπορεί να έχουν οι άνθρωποι ως απάντηση σε παραπτώματα του συντρόφου τους.
Διαβάστε σχετικά: Τα όρια στις διαπροσωπικές μας σχέσεις
Τα αποτελέσματα
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι διαφορετικοί τύποι εχθρικών συναισθημάτων σχετίζονται με διαφορετικές συμπεριφορικές αντιδράσεις.
Όταν οι συμμετέχοντες φαντάζονταν τον ερωτικό τους σύντροφο να διαπράττει αδίκημα, όσο περισσότερα εχθρικά συναισθήματα (θυμός, αηδία και περιφρόνηση) βίωναν, τόσο περισσότερο ανέφεραν ότι θα συμπεριφέρονταν επιθετικά προς τον σύντροφο επικρίνοντάς τον ή αντιμετωπίζοντάς τον με τα αρνητικά τους συναισθήματα.
Ωστόσο, όταν το παράπτωμα διαπράχθηκε από φίλο, μόνο τα συναισθήματα αηδίας συνδέονταν με πιο επιθετικές αντιδράσεις.
Αυτό αποτέλεσε κάποια έκπληξη, διότι ενώ ο θυμός οδηγεί συνήθως σε αντιπαράθεση, η αηδία συνδέεται συχνότερα με αποφυγή. Όπως ανέμεναν οι ερευνητές, η αηδία σχετιζόταν επίσης με την τάση αποφυγής του παραβάτη τόσο στο πλαίσιο της ρομαντικής σχέσης όσο και στο πλαίσιο της φιλίας.
Ο θυμός σχετιζόταν επίσης με τη λήψη επανορθωτικών μέτρων τόσο στις ρομαντικές σχέσεις όσο και στις φιλίες. Έτσι, όσο πιο θυμωμένοι ένιωθαν οι άνθρωποι, τόσο πιο πιθανό ήταν να δηλώσουν ότι θα προσπαθούσαν να επανορθώσουν.
Εν ολίγοις
Αυτές οι μελέτες δείχνουν ότι τα εχθρικά συναισθήματα μπορεί μερικές φορές να είναι καλά για τις σχέσεις. Συγκεκριμένα, τα συναισθήματα θυμού μπορούν να οδηγήσουν σε θετικές δράσεις. Τόσο στο πλαίσιο της φιλίας όσο και στο πλαίσιο της ερωτικής σχέσης, όσο πιο θυμωμένοι ένιωθαν οι άνθρωποι, τόσο πιο πιθανό ήταν να προσπαθήσουν να τα βρουν και να αποκαταστήσουν τη σχέση.
Επιπλέον, στο ερωτικό πλαίσιο, ο θυμός σχετιζόταν με την άσκηση κριτικής στον σύντροφο. Παρόλο που η κριτική είναι δυσάρεστη, δεν είναι απαραίτητα πάντα άσχημη αν παρακινεί το άλλο άτομο να κάνει μια θετική αλλαγή.
Η αηδία, ως επί το πλείστον, ήταν όλο κακό- τα συναισθήματα αηδίας δημιουργούσαν την επιθυμία να αποφεύγεται το προσβλητικό μέρος.
Αυτό είναι πιθανό να δημιουργήσει απόσταση σε μια σχέση και να μειώσει τις ευκαιρίες των συντρόφων να επανορθώσουν, να συγχωρήσουν ή να ενθαρρύνουν πιο θετικές συμπεριφορές στο μέλλον.
Απόδοση: Σοφία Πολυχρονάκη, φοιτήτρια Ψυχολογίας
Επιμέλεια: PsycholgyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
