Συνήθως αντιμετωπίζουμε το άγχος ως κάτι κακό. Μας κάνει να νιώθουμε άβολα, σαν να μας ενοχλεί κάτι στο στομάχι. Οι ανήσυχοι άνθρωποι συνήθως αντιμετωπίζονται ως αδύναμοι κρίκοι σε μια αλυσίδα, αρνητικές επιρροές που στερούνται αυτοπεποίθησης. Όμως, το άγχος έχει και μια χρήσιμη λειτουργία. Σχετίζεται με την ετοιμότητά μας σε σχέση με τις απειλές και με τον τρόπο που μαθαίνουμε από τα λάθη μας.
Όλοι και περισσότεροι ψυχολόγοι αναγνωρίζουν τις δυνάμεις των αγχωτικών ατόμων. Για παράδειγμα, υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι οι άνθρωποι που είναι επιρρεπείς στο άγχος, αναγνωρίζουν πιο γρήγορα τις απειλές και ανιχνεύουν πιο εύκολα τα ψέματα. Πρόσφατα, ο Alexander Penney και οι συνεργάτες του διενήργησαν μια έρευνα σε περισσότερους από 100 μαθητές και διαπίστωσαν ότι η ροπή προς το άγχος πάει χέρι-χέρι με την υψηλή νοημοσύνη.
Οι ερευνητές ζήτησαν από τους μαθητές να συμπληρώσουν τα μεγέθη της ανησυχίας, του άγχους, της κατάθλιψης, της περισυλλογής, της κοινωνικής φοβίας, την προσκόλληση σε παρελθοντικά γεγονότα, τη διάθεση, τη λεκτική νοημοσύνη, τη μη-λεκτική νοημοσύνη και να ελέγξουν το άγχος τους. Αυτό το τελευταίο μέτρο ήταν σημαντικό γιατί οι ερευνητές ήθελαν να διακρίνουν το βαθύτερο άγχος των ατόμων από το στιγμιαίο άγχος και πώς σχετίζεται το καθένα απ’ αυτά με τη νοημοσύνη.
Το κυριότερο εύρημα ήταν ότι μετά τον έλεγχο της επίδρασης του άγχους και της διάθεσης, οι μαθητές που σημείωσαν μια γενική συνήθεια μεγαλύτερης ανησυχίας (π.χ. συμφώνησαν με φράσεις όπως «συνεχώς ανησυχώ για κάτι») και συνεχών επίμονων σκέψεων (π.χ. είπαν πως είχαν την τάση να σκέφτονται περισσότερο τη θλίψη τους ή να σκέφτονται «τι έχω κάνει για να αξίζω κάτι τέτοιο;») είχαν επίσης την τάση να επιδεικνύουν μεγαλύτερα νούμερα στο τεστ της λεκτικής νοημοσύνης, η οποία βασίστηκε στην κλίμακα “Wechsler Adult Intelligence Scale”.
Εξετάζοντας ένα συγκεκριμένο παράδειγμα, η λεκτική νοημοσύνη συσχετίστηκε θετικά με την τάση προς το άγχος με μία στατιστικά αξιοσημείωτη αξία του 0.19 (μετά τον έλεγχο του τεστ άγχους και διάθεσης). Μαζί με τα μεγέθη της περισυλλογής, της διάθεσης και του τεστ άγχους, η λεκτική νοημοσύνη έδωσε απαντήσεις σε ένα 46% της διακύμανσης της ανησυχίας.
Ένα ακόμα αποτέλεσμα της έρευνας, όχι τόσο πολλά υποσχόμενο για τα ανήσυχα άτομα, ήταν το γεγονός πως η τάση της προσκόλλησης σε παρελθοντικά γεγονότα ήταν αρνητική σε σχέση με τη με-λεκτική νοημοσύνη (αυτό σημαίνει πως οι μαθητές που ήταν προσκολλημένοι σε παρελθοντικά γεγονότα σημείωσαν χαμηλότερα ποσοστά σε μη-λεκτική νοημοσύνη).
Αναζητώντας απαντήσεις σε αυτούς τους δύο διαφορετικούς και φαινομενικά αντιφατικούς συσχετισμούς, οι ερευνητές υπέθεσαν πως «τα πιο νοήμονα λεκτικά άτομα είναι ικανά να αναλύουν τα παρελθοντικά και τα μελλοντικά γεγονότα λεπτομερώς, γεγονός το οποίο οδηγεί σε βαθύτερη περισυλλογή και ανησυχία. Τα άτομα με υψηλή μη-λεκτική νοημοσύνη ίσως είναι πιο δυνατά στην επεξεργασία μη-λεκτικών μηνυμάτων της στιγμής, το οποίο οδηγεί σε μειωμένη ανάγκη επανεπεξεργασίας παρελθοντικών κοινωνικών γεγονότων».
Πρέπει βέβαια να είμαστε προσεκτικοί ώστε να μην υπερ-ερμηνεύουμε αυτά τα αρχικά αποτελέσματα, άλλωστε ήταν ένα μικρό, μη-κλινικό δείγμα, οπότε δεν είναι σαφές πώς τα ευρήματα θα μπορούσαν να γενικευτούν σε άτομα με πιο έντονο άγχος. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί πως μια μικρή μελέτη του 2012 βρήκε έναν συσχετισμό ανάμεσα στην ανησυχία και τη νοημοσύνη, σε δείγμα που είχε διαγνωστεί με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή. Ο Penney και οι συνεργάτες του κατέληξαν στο εξής συμπέρασμα : «ένα ανήσυχο και σκεπτικό μυαλό είναι ένα περισσότερο νοήμον σε λεκτικό επίπεδο μυαλό. Ένα κοινωνικά σκεπτόμενο μυαλό, ωστόσο, ίσως να είναι λιγότερο ικανό να επεξεργαστεί μη-λεκτικές πληροφορίες».
Πηγή: BPS
Έρευνα: Journal of Personality and Individual Differences
