Mελέτη δείχνει ότι οι άνθρωποι βασίζουν τις αποφάσεις τους περισσότερο στο πώς νιώθουν για μια ανάμνηση παρά στην ακρίβειά της.
Όταν ανακαλούμε μια ανάμνηση επαναφέρουμε συγκεκριμένες λεπτομέρειες σχετικά με αυτή: πού, πότε, με ποιον. Όμως, επίσης, συχνά βιώνουμε ένα έντονο συναίσθημα στην ανάμνηση ενός γεγονότος, μερικές φορές σχεδόν το ξαναζούμε. Οι ερευνητές της μνήμης αποκαλούν αυτές τις διαδικασίες αντικειμενική και υποκειμενική μνήμη αντίστοιχα.
Μια μελέτη από το Κέντρο Νου και Εγκεφάλου του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις έδειξε ότι η αντικειμενική και η υποκειμενική μνήμη μπορούν να λειτουργήσουν ανεξάρτητα και περιλαμβάνουν διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου. Επίσης, βρέθηκε ότι οι άνθρωποι βασίζουν τις αποφάσεις τους περισσότερο στην υποκειμενική μνήμη –στο πώς νιώθουν για μια ανάμνηση– παρά στην ακρίβεια της ανάμνησης.
Η μελέτη κάνει τη διάκριση ανάμεσα στο πόσο καλά θυμόμαστε και στο πόσο καλά νομίζουμε ότι θυμόμαστε και δείχνει ότι η λήψη αποφάσεων βασίζεται κυρίως στην υποκειμενική αξιολόγηση των δεδομένων της μνήμης, είπε η Σιμόνα Γκέτι, μία από τους συγγραφείς της μελέτης και καθηγήτρια στο τμήμα Ψυχολογίας και στο Κέντρο Νου και Εγκεφάλου του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις.
Η Γκέτι και οι συνεργάτες της εξέτασαν την αντικειμενική και την υποκειμενική μνήμη. Αφού έδειξαν σε εθελοντές μια σειρά από εικόνες με συνηθισμένα αντικείμενα, έπειτα τους έδειξαν ζευγάρια εικόνων και τους ζήτησαν να επιλέξουν την εικόνα που είχαν δει πριν.
Από τους εθελοντές ζητήθηκε να αξιολογήσουν την ανάμνηση ως «ανακλημένη» αν ήταν ζωηρή και λεπτομερής και ως «οικεία» αν ένιωθαν ότι της έλειπε λεπτομέρεια. Σε μερικά από τα τεστ, τα ζευγάρια των εικόνων περιλάμβαναν την εικόνα-στόχο και μια παρόμοια εικόνα του ίδιου αντικειμένου. Σε άλλα, η εικόνα-στόχος παρουσιαζόταν μαζί με μια άσχετη εικόνα από το ίδιο αρχικό σύνολο.
Αυτός ο πειραματικός σχεδιασμός επέτρεψε στους ερευνητές να μετρήσουν την αντικειμενική μνήμη με βάση το πόσο καλά οι εθελοντές θυμούνταν ότι είχαν προηγουμένως δει μια εικόνα, και την υποκειμενική μνήμη με βάση το πώς αξιολογούσαν την ανάμνησή τους ως έντονη ή οικεία. Τελικά, από τους συμμετέχοντες ζητήθηκε να επιλέξουν ποιες εικόνες θα κρατούσαν και ποιες θα πετούσαν.
Διαβάστε σχετικά: Αναπολώντας… Όταν δεν θυμόμαστε μέρες αλλά στιγμές
Μετρώντας την αντικειμενική και την υποκειμενική μνήμη
Τα αποτελέσματα έδειξαν υψηλότερα επίπεδα αντικειμενικής μνήμης όταν οι συμμετέχοντες εξετάστηκαν με ζευγάρια παρόμοιων εικόνων. Όμως ήταν πιο πιθανό να ισχυριστούν ότι η ανάμνηση ήταν έντονη όταν έβλεπαν ζευγάρια ανόμοιων εικόνων. Οι συμμετέχοντες ήταν πιο πιθανό να αποφασίσουν αν θα κρατήσουν ή θα πετάξουν μια εικόνα με βάση το πώς ένιωθαν για μια ανάμνηση παρά με βάση την αντικειμενική της ακρίβεια.
Σε ένα παράδειγμα από την πραγματική ζωή, ένα άτομο μπορεί να έχει μια ανάμνηση από μια έξοδο με φίλους. Κάποιες από τις λεπτομέρειες της ανάμνησης ίσως είναι ανακριβείς, αλλά μπορεί το άτομο να νιώθει έντονη αυτή την ανάμνηση, και έτσι ίσως αποφασίσει να ξαναβγεί με τους ίδιους φίλους. Από την άλλη, αν κάποιος έχει συνηθίσει να χρησιμοποιεί παρόμοια εργαλεία για να κάνει επιδιορθώσεις στο σπίτι, οι αναμνήσεις του σχετικά με αυτά τα αντικείμενα μπορεί να είναι αρκετά λεπτομερείς.
Τα δεδομένα από τη μαγνητική απεικόνιση έδειξαν ότι η αντικειμενική και η υποκειμενική μνήμη χρησιμοποιούν διαφορετικά τμήματα του φλοιού στις βρεγματικές και τις προμετωπιαίες περιοχές. Οι περιοχές που σχετίζονταν με τις υποκειμενικές εμπειρίες χρησιμοποιούνταν επίσης και για τη λήψη αποφάσεων, ενισχύοντας τη σύνδεση αυτών των δύο διαδικασιών.
Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλος διαμορφώνει έντονες υποκειμενικές αναμνήσεις και αποφάσεις σε σχέση με τη μνήμη θα μας βοηθήσει να μάθουμε να αξιολογούμε τα στοιχεία της μνήμης έτσι ώστε να παίρνουμε πιο αποτελεσματικές αποφάσεις στο μέλλον, δήλωσαν οι ερευνητές.
Έρευνα: Yana Fandakova et al, Distinct neural mechanisms underlie subjective and objective recollection and guide memory-based decision making, eLife (2021).
Απόδοση: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
