Στον απόηχο του θανάτου του David Bowie στην ηλικία των 69 από καρκίνο, έκανε την εμφάνισή του ένα θέμα το οποίο σχετίζεται με τον γνωστό ιδιόρρυθμο καλλιτέχνη: η σημασία της προσωπικότητας του Bowie σε όλους εκείνους που αισθάνονται να μην ανήκουν και να μην προσαρμόζονται στο κοινωνικό σύνολο.
Η ανδρόγυνη εμφάνιση του Bowie, το θεατρικό ύφος του και η τάση του να ανακαλύπτει εκ νέου τον εαυτό του, είχαν μεγάλη απήχηση στους ομοφυλόφιλους ανθρώπους αλλά και σε άλλους που βίωναν την αίσθηση να μην ανήκουν κάπου.
«Ο Βowie ήταν πολύ σημαντικός για όλους τους ανθρώπους που αισθάνονται διαφορετικά, που νιώθουν σαν ξένοι, που είχαν την αίσθηση ότι η ταυτότητά τους, για οποιοδήποτε λόγο, δεν αναγνωρίστηκε και δεν αγαπήθηκε», είπε η Angela Mazaris, Διευθύντρια του Κέντρου LGBTQ στο Wake Forest Πανεπιστήμιο στη Βόρεια Καρολίνα.
Το ισχυρό πένθος για το θάνατο του Bowie δείχνει πόσο σημαντική μπορεί να είναι αυτή είναι η αναγνώριση. Όμως και η έρευνα έχει φανερώσει το ίδιο πράγμα. Οι άνθρωποι, ακόμη και όταν ποθούν την αναγνώριση ως άτομα, θεωρούν ότι είναι σημαντικό να δουν τους άλλους να τους αναγνωρίζουν και να τους αποδέχονται για αυτό που είναι.
Η ανάγκη για συμμόρφωση
Η ανάγκη συμμόρφωσης ξεκινά σε πολύ νεαρή ηλικία. Ερευνητές σε μια μελέτη του 2014 συνέκριναν τις συμπεριφορές δίχρονων παιδιών με εκείνες των χιμπατζήδων και των ουραγκοτάγκων. Τόσο στους πιθήκους όσο και στα ανθρώπινα παιδιά έδειξαν ένα κουτί με παιχνίδια που τους είπαν ότι αν το χρησιμοποιούσαν σωστά, θα κέρδιζαν ένα γλυκό. Αφού έμαθαν πώς να κερδίζουν τα γλυκά, οι συμμετέχοντες παρακολούθησαν στη συνέχεια άλλα παιδιά ή πιθήκους να χρησιμοποιούν το κουτί με ένα διαφορετικό τρόπο από τον οποίο δεν κέρδιζαν γλυκό. Αυτά τα παιδιά ή πίθηκοι στη συνέχεια, παρακολούθησαν πως οι αρχικοί συμμετέχοντες χρησιμοποίησαν το κουτί για να κερδίσουν το γλυκό.
Στη συνέχεια, οι πίθηκοι συνέχισαν να προσπαθούν να πάρουν γλυκά από το κουτί με τον τρόπο που το είχαν κάνει στην αρχή. Όμως τα παιδιά, άλλαξαν τη μέθοδό τους κατά 50% του χρόνου τους, ανέφεραν οι ερευνητές στο περιοδικό Psychological Science. Τα νήπια είχαν περισσότερες πιθανότητες να αντιγράψουν τη συμπεριφορά των άλλων, όταν τα συνομήλικα παιδιά τους παρακολουθούσαν να παίζουν παρά όταν ήταν μόνα τους.
«Μας εξέπληξε ότι τα παιδιά από την ηλικία των 2 ετών, θα αλλάξουν ήδη τη συμπεριφορά τους μόνο και μόνο για να αποφύγουν το σχετικό μειονέκτημα της διαφορετικότητας», ανέφερε στη μελέτη ο ερευνητής Ντάνιελ Χουάν, του Ινστιτούτου Max Planck για την Εξελικτική Ανθρωπολογία στη Γερμανία.
Πολλαπλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι κλίνουν προς ανθρώπους που είναι σαν κι εκείνους. Μία μελέτη του 2014 απεκάλυψε ότι οι άνθρωποι βρίσκουν ακόμη πιο αρεστούς, τους ανθρώπους με φωνές και τόνο ομιλίας παρόμοιους με το δικό τους. Ακόμη και παιδιά επέλεξαν μαριονέτες που τους αρέσουν τα φαγητά που αρέσουν στα ίδια, όπως, διαπίστωσε σε έρευνα της από το πανεπιστήμιο του Yale η ψυχολόγος Karen Wynn. Η μελέτη της Wynn έδειξε ότι τα παιδιά προτιμούν επίσης τις μαριονέτες που είναι ευγενικές προς τους άλλους όπως τα ίδια.
Μία εναλλακτική συμμόρφωση
Υπό το πρίσμα αυτής της ισχυρής ψυχολογικής προδιάθεσης για συμμόρφωση, ο David Bowie ήταν μια αχτίδα λαμπερού φωτός, με αστραφτερές πούλιες.
«Αν διαβάσετε τι γράφουν οι άνθρωποι στα κοινωνικά δίκτυα για την πρώτη φορά που είδαν τον David Bowie ως Ziggy Stardust, θα καταλάβετε ότι μιλούν για ένα είδος αφύπνισης», είπε η Mazaris. «Η bisexual εξωγήινη alter ego φιγούρα του καλλιτέχνη, απεικονίζει την ανδρόγυνη και α-ετεροσεξουαλική μορφή που είναι τόσο όμορφη που αξίζει να γιορτασθεί», είπε. «Νομίζω ότι είναι μία αφορμή για να φανταστείτε τις δυνατότητες του εαυτού σας και της ταυτότητά σας», είπε.
Η εκπροσώπηση φαίνεται να είναι σημαντική ώστε να βοηθήσει τους ανθρώπους να αισθάνονται ότι ανήκουν κάπου. Για παράδειγμα, η έρευνα για τις γυναίκες στους τομείς της επιστήμης, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών, διαπιστώνει ότι τα γυναικεία πρότυπα βοηθούν τις γυναίκες να μην έχουν χαμηλή απόδοση. Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2002 που δημοσιεύθηκε στο journal “Personality and Social Psychology Bulletin”, διαπίστωσε ότι όταν μια γυναίκα χορηγήσει ένα τεστ μαθηματικών σε φοιτήτριες, οι τελευταίες ήταν λιγότερο πιθανό να αγχωθούν με το τεστ, λόγω των συνθηκών (όπως το άγχος που προκαλείται από τη στερεοτυπική αντίληψη ότι οι γυναίκες είναι κακές στα μαθηματικά).
Μια μελέτη του 2011 στο περιοδικό “Social Psychological and Personality Science”, διεπίστωσε ότι η επίδραση του προτύπου είναι κάτι περισσότερο από το φύλο. Οι ατομικές πληροφορίες, όπως αν ένα πρότυπο ταιριάζει σε στερεότυπα «σπασίκλα», ήταν πιο σημαντικές από ό,τι το φύλο του προτύπου στην ενθάρρυνση των γυναικών να πιστέψουν στην ικανότητά τους να επιτύχουν στην επιστήμη των υπολογιστών.
Παρομοίως, τα ΜΜΕ και οι διασημότητες ανά τον κόσμο μπορούν να επηρεάσουν το πώς οι άνθρωποι βλέπουν τους εαυτούς τους. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2014, στο περιοδικό “International Journal of Educational Research”, διαπίστωσε ότι οι αρνητικές αναπαραστάσεις του Ισλάμ έβλαψαν την ευημερία των μουσουλμάνων φοιτητών στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Και η έκθεση σε αρνητικές απεικονίσεις μιας συγκεκριμένης ομάδας μπορεί να προκαλέσει εχθρότητα από άλλες ομάδες. Μια μελέτη του 2015 διαπίστωσε ότι η απλή παρακολούθηση τοπικών ειδήσεων στην οποία υπερπροβλήθηκαν εγκλήματα που διαπράττονται από Αφρο-Αμερικανούς, άφησαν στους ανθρώπους μία πιο αρνητική στάση απέναντι τους μαύρους ανθρώπους.
«Για τους ομοφυλόφιλους ανθρώπους αλλά και για όλους εκείνους που δε νιώθουν να ανήκουν κάπου, ο Bowie παρείχε εκείνη τη θετική εκπροσώπηση που τους έλειπε, μία εκπροσώπηση που παραμένει ασυνήθιστα ελλιπής μέχρι σήμερα», δήλωσε η Mazaris.
Το παράδειγμά του μας δείχνει ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι τελικά για να λάμψει κανείς και να είναι ευτυχισμένος στη ζωή του.
Πηγή: Livescience.com
Συγγραφέας: Stephanie Pappas
