PsychologyNow Team

Η διαφορά μεταξύ του αληθινού και του ψεύτικου γέλιου

Η διαφορά μεταξύ του αληθινού και του ψεύτικου γέλιου

PsychologyNow Team

Γιατί γελάμε; Η προφανής απάντηση είναι γιατί βρίσκουμε κάτι αστείο. Αλλά αν προσέξουμε το πότε και το πώς το γέλιο προκύπτει στις κοινές κοινωνικές καταστάσεις, θα δούμε ότι δεν είναι τόσο απλό όσο νομίζουμε. Όπως και οι περισσότερες πτυχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς άλλωστε, έτσι και το γέλιο είναι αρκετά περίπλοκο.


Οι επιστήμονες τώρα μαθαίνουν όχι μόνο για τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι ακούνε και ταξινομούν τα γέλια, αλλά και πώς το ανθρώπινο γέλιο σχετίζεται με παρόμοιες φωνητικές συμπεριφορές σε όλο το ζωικό βασίλειο. Μέχρι τώρα έχουμε ανακαλύψει πολλά στοιχεία για την προέλευση αυτής της εντυπωσιακής και πανταχού παρούσας συμπεριφοράς: ενώ το γέλιο μπορεί να φαίνεται επιφανειακά να αφορά το αστείο και το χιούμορ, στην πραγματικότητα αποδεικνύεται ότι αφορά στην επικοινωνία μας με το «δέσιμο» της σχέσης με τον συνομιλήτη μας και την εμπιστοσύνη.

Και τότε είναι που γίνεται ιδιαίτερο.

Σε μια σειρά ερευνών στο Εργαστήριο Φωνητικής Επικοινωνίας στο UCLA, αναπαράχθηκαν εγγεγραμμένα γέλια σε δείγμα ακροατών, οι οποίοι στη συνέχεια ρωτήθηκαν αν το γέλιο που άκουσαν είναι "πραγματικό" ή "ψεύτικο"; Τα καταγεγραμμένα γέλια ηχογραφήθηκαν από πραγματικές συζητήσεις μεταξύ φίλων σε ένα εργαστήριο ή παρήχθησαν κατόπιν εντολής, επίσης στο εργαστήριο. Οι ακροατές ήταν σε θέση να διακρίνουν το "πραγματικό" γέλιο από το "ψεύτικο"  περίπου στο 70% συνολικά. Γιατί όμως οι άνθρωποι δεν μπορούν να ξεχωρίσουντα ψεύτικα γέλια; Πριν μπορέσουμε να απαντήσουμε σε αυτό, πρέπει να αναφερθούμε στην ιστορική αφετηρία του γέλιου.

Η προϊστορία του γέλιου

Το γέλιο στους ανθρώπους πιθανότατα εξελίχθηκε από φωνήματα των προγόνων μας καθώς έπαιζαν. Σχετικές φωνητικές συμπεριφορές παρατηρούνται και σήμερα σε πολλά είδη θηλαστικών καθώς επίσης και σε αρουραίους και σκύλους. Οι επιστήμονες έχουν περιγράψει εξελικτικά αυτά τα φωνήματα εν μέσω παιχνιδιών, μέσα από τις δυσκολίες στην αναπνοή. Το δάγκωμα ενός ζώου σε ένα άλλο, θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν επίθεση αλλά αν δείξουν, καθώς λαχανιάζουν ότι απλά παίζουν, τότε το παιχνίδι μπορεί να συνεχιστεί χωρίς να διακοπεί από μια περιττή πραγματική μάχη.

Οπότε, πώς αυτό σχετίζεται με το ανθρώπινο γέλιο; Συγκρίνοντας τα χαρακτηριστικά διαφόρων ειδών και στη συνέχεια ενσωματώνοντας όσα είναι γνωστά για την εξελικτική σχέση μεταξύ των ειδών αυτών, μπορούμε να υπολογίσουμε πόσο παλιό είναι ένα χαρακτηριστικό και πώς έχει αλλάξει με την πάροδο του εξελικτικού χρόνου. Τα γέλια μας έχουν γίνει πιο μακρά σε διάρκεια και ο ήχος τους έχει περισσότερο από ένα τόνο, συμπεριλαμβανομένων των στερεοτυπικών φωνηέντων που όλοι γνωρίζουμε: το ανθρώπινο "χαχαχα".

Φυσικά, το ανθρώπινο γέλιο μπορεί να αποτελείται από πολλούς ήχους, συμπεριλαμβανομένων γρυλισμάτων και σφυριγμάτων. Αλλά όταν παράγουμε το κλασικό "χαχαχα" ήχο, αποκαλύπτουμε τη δράση ενός αρχαίου συναισθηματικού φωνητικού συστήματος που χαρακτηρίζει πολλά είδη και έχει σημαντικές επιπτώσεις στο πώς οι άνθρωποι αξιολογούν ένα γέλιο αλλά και εκείνον που γελάει τη δεδομένη στιγμή.

Το γέλιο προκαλεί την απελευθέρωση των ενδορφινών του εγκεφάλου που μας κάνουν να νιώθουμε καλά και αυτό μειώνει το στρες. Ακόμη, όταν γελάμε υπάρχει ένδειξη ότι βιώνουμε μια προσωρινή ελαφρά μυϊκή αδυναμία που ονομάζεται καταπληξία, οπότε θα μπορούσαμε να επικοινωνούμε ότι είναι απίθανο ή είμαστε σχετικά αδύναμοι να επιτεθούμε στον συνομιλητή μας. Αλλά το γέλιο δεν έχει πάντα διασκεδαστική αφετηρία και μπορεί να είναι αρκετά βλαβερό (π.χ. όταν χρησιμοποιείται για προσβολή). Το γέλιο είναι μία ισχυρή ένδειξη με τεράστια επικοινωνιακή ευελιξία.

Γελούσαμε πριν μιλήσουμε, κλάψουμε, ουρλιάξουμε, κάνουμε χειρονομίες και άλλες μη λεκτικές ενδείξεις. Αλλά καταφέραμε τελικά να μάθουμε να μιλάμε και να αναπτύξουμε τον τέλειο έλεγχο της αναπνοής μας, ώστε να τη ρυθμίσουμε για την ομιλία μας. Αυτές οι καινοτομίες μας έδωσαν την ικανότητα της φωνητικής μίμησης. Καθώς αυτή η δεξιότητα αναπτύχθηκε για την παραγωγή ομιλίας, προέκυψε γρήγορα και η ικανότητα να μιμούμαστε άλλους μη λεκτικούς ήχους. Ξαφνικά, το ψεύτικο γέλιο γεννήθηκε.

Ένα ψεύτικο γέλιο παράγεται από ένα ελαφρώς διαφορετικό σύνολο φωνητικών μυών που ελέγχονται από ένα διαφορετικό μέρος του εγκεφάλου μας. Το αποτέλεσμα είναι ότι υπάρχουν λεπτά χαρακτηριστικά των γέλιων που ακούγονται σαν ομιλία και πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι οι άνθρωποι είναι αρκετά ευαίσθητοι σε αυτά, με ένα ασυνείδητο τρόπο. Για παράδειγμα, αν επιβραδύνουμε στο εργαστήριο ένα "πραγματικό" γέλιο περίπου δυόμισι φορές, το αποτέλεσμα παραδόξως μοιάζει με ζωικές συμπεριφορές. Αλλά όταν επιβραδύνουμε την ανθρώπινη ομιλία ή ένα "ψεύτικο" γέλιο, τότε ακούγεται σαν να επιβραδύνεται η ανθρώπινη ομιλία.

Η ικανότητα να είναι κανείς καλός υποκρικτής έχει τα πλεονεκτήματά του, άρα έχει υπάρξει κατά πάσα πιθανότητα η εξελικτική πίεση να υποκρινόμαστε καλά με επακόλουθη πίεση στους ακροατές να είναι καλοί "ανιχνευτές υποκριτών".

Οι λόγοι που γελάμε είναι τόσο περίπλοκοι όπως η κοινωνική μας ζωή και σχετίζονται στενά με τις προσωπικές μας σχέσεις και τις επικοινωνιακές στρατηγικές. Ένα επίκεντρο των ερευνητών τώρα προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει τη σχέση μεταξύ των ειδικών χαρακτηριστικών του ήχου των γέλιων μας, από τα δυνατά γέλια που κάνουν την κοιλιά μας να τραντάζεται μέχρι τα ήρεμα γελάκια και τη σημασία των χαρακτηριστικών που αντιλαμβάνονται οι ακροατές. Για κάποιον που μελετά την εξέλιξη της ανθρώπινης επικοινωνίας, υπάρχουν μερικά πράγματα που πρέπει να μελετήσει καλύτερα. Και αυτό δεν είναι αστείο.


Πηγή: time.com

Συγγραφέας: Greg Bryant

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...