Οι φιλόδοξοι στόχοι απαιτούν «παράδοξες» στρατηγικές: πλαισιώστε την απόφασή σας με τρόπο που φαίνεται ασυνεπής προς τον στόχο σας!
Έχετε την επιθυμία να κάνετε κάποιες αλλαγές στη ζωή σας; Χάρη στην έρευνα, γνωρίζουμε αρκετά για το πώς οι νέοι στόχοι θα επηρεάσουν τη συμπεριφορά και την απόδοσή σας. Ωστόσο, γνωρίζουμε πολύ λιγότερα για το τι κάνει τους ανθρώπους να επιλέγουν το επίπεδο των στόχων τους – για παράδειγμα, το αν θα γυμνάζονται δύο φορές την εβδομάδα ή τρεις.
Στην καθημερινή ζωή, επιλέγουμε συνεχώς επίπεδα στόχων. Είναι πιο πιθανό να επιτύχουμε τους στόχους μας όταν είναι συγκεκριμένοι και μετρήσιμοι, παρά όταν θέτουμε στόχους με τη λογική «θα κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ». Με άλλα λόγια, είναι πιο αποτελεσματικό να στοχεύσουμε στην αποταμίευση του 20% του μισθού μας, παρά να πούμε «θα αποταμιεύσω όσα περισσότερα μπορώ αυτό τον μήνα».
Σε μια πρόσφατη έρευνα, οι ψυχολόγοι εξέτασαν το πώς οι άνθρωποι μπορούν να παρακινηθούν να θέσουν πιο φιλόδοξους στόχους.
Ανέλυσαν δύο διαφορετικούς τρόπους πλαισίωσης των στόχων: σε πόσες δραστηριότητες συνεπείς με τον στόχο συμμετέχουμε (αποφάσεις συνεπείς με τον στόχο) σε σχέση με το πόσες δραστηριότητες συνεπείς με τον στόχο αποφεύγουμε (αποφάσεις ασυνεπείς με τον στόχο). Για παράδειγμα, όταν φτιάχνετε εβδομαδιαίο πρόγραμμα γυμναστικής, μπορεί να λέτε «θα γυμναστώ τέσσερις φορές αυτή τη βδομάδα» ή «θα ξεκουραστώ μόνο τρεις μέρες αυτή τη βδομάδα».
Ο τρόπος που πλαισιώνουμε έναν στόχο μπορεί να κάνει όλη τη διαφορά. Γιατί; Γιατί όταν παίρνεις μια απόφαση που δεν είναι συνεπής με τον στόχο σου, αυτό μπορεί να ενεργοποιήσει αρνητικά συναισθήματα, όπως ενοχή και απογοήτευση, τα οποία θα αυξήσουν το κίνητρο για αυτοβελτίωση και θα σε ενθαρρύνουν να θέσεις υψηλότερο στόχο.
Πώς λειτουργεί
Μέσα από επτά μελέτες, με έναν συνδυασμό συνθηκών πραγματικής ζωής και εργαστηρίου, οι ψυχολόγοι εξέτασαν πώς οι άνθρωποι θέτουν επίπεδα στόχων σε διαφορετικές καταστάσεις. Βρήκαν ότι όταν οι άνθρωποι παίρνουν αποφάσεις ασυνεπείς με τον στόχο όντως γίνονται πιο φιλόδοξοι, και αυτό ίσχυε ανεξάρτητα με τον τρόπο που παρουσιαζόταν το επιπέδο του στόχου –ως κουτί ανοιχτής απάντησης, ως εύρος, ως κλίμακα κτλ.
Καταστάσεις που είναι λιγότερο κρίσιμες για την επίτευξη των στόχων (δεν πάω στο γυμναστήριο vs δεν χρησιμοποιώ τις σκάλες) αποδείχτηκαν λιγότερο πιθανές να προκαλέσουν αρνητικά συναισθήματα, και σε αυτές τις καταστάσεις, οι άνθρωποι ήταν λιγότερο πιθανό να θέσουν υψηλότερα επίπεδα στόχου παρά την έκθεση στην ασυνεπή με τον στόχο πλαισίωση. Παρομοίως, αν οι άνθρωποι δέχονταν κάποια θετική επιβεβαίωση, ήταν επίσης λιγότερο πιθανό να νιώσουν αρνητικά συναισθήματα και άρα να θέσουν υψηλότερους στόχους.
Αντίστροφα, όταν οι άνθρωποι έπαιρναν αποφάσεις συνεπείς με τον στόχο, ούτε η σχέση της κατάστασης με τον στόχο που είχαν θέσει ούτε η θετική επιβεβαίωση είχαν επίδραση στο επίπεδο του στόχου, γεγονός που ανέδειξε τη σύνδεση ανάμεσα στις ασυνεπείς με τον στόχο αποφάσεις και στην εμφάνιση αρνητικών συναισθημάτων.
Για να αποκλείσουν άλλες εξηγήσεις, εξετάστηκαν και άλλοι πιθανοί παράγοντες για τα αυξημένα επίπεδα στόχων. Όταν οι άνθρωποι «επέλεγαν» ή «απέρριπταν» μια απόφαση, ο κύριος παράγοντας που επηρέαζε το επίπεδο του στόχου τους συνέχιζε να είναι το αν η πράξη ήταν συνεπής ή όχι με τον στόχο, όχι το αν επέλεγαν ή αρνούνταν να την κάνουν.
Τι σημαίνει αυτό;
Συνολικά, αυτές οι επτά μελέτες ρίχνουν φως στο τι κάνει τους ανθρώπους να θέτουν υψηλότερους στόχους για τον εαυτό τους. Η πλαισίωση της απόφασης για το επίπεδο στόχου με τρόπο που είναι ασυνεπής με τον στόχο οδηγεί σε αρνητικά συναισθήματα όπως τύψεις και απογοήτευση, προκαλώντας μια επιθυμία για αυτοβελτίωση και κάνοντας τους ανθρώπους να διπλασιάζουν τις προσπάθειές τους και να θέτουν υψηλότερα επίπεδα στόχου, με σκοπό να απαλλαγούν από αυτά τα συναισθήματα.
Αυτή η γνώση μπορεί να βοηθήσει τα άτομα που προσπαθούν να επιτύχουν κάποιο στόχο να κατανοήσουν καλύτερα τους παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή των στόχων και την επίτευξή τους. Επίσης, μπορεί να προσφέρει έναν οδηγό για το πώς να πλαισιώνετε τους στόχους σας με πιο φιλόδοξο τρόπο και πώς να χρησιμοποιείτε τη σκέψη της αποτυχίας ως καύσιμο.
Κατανοώντας το πώς οι άνθρωποι θέτουν επίπεδα στόχων, μπορούμε να τους ωθήσουμε προς την επίτευξη των στόχων τους με πιο αποτελεσματικό τρόπο.
Έρευνα: Tuk, M. A., Prokopec, S., & Van den Bergh, B. (2021). Do versus don’t: The impact of framing on goal-level setting. Journal of Consumer Research, 47(6), 1003-1024.
Απόδοση: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
