Όλοι γνωρίζουμε ότι τα παιδιά κληρονομούν από τους γονείς τα φυσικά τους χαρακτηριστικά όπως για παράδειγμα το χρώμα των ματιών ή το σχήμα της μύτης τους. Ερευνητές ισχυρίζονται ότι πιθανότατα εκτός από τα φυσικά χαρακτηριστικά κληρονομούνται και τα ηθικά χαρακτηριστικά.
Οι γονείς φροντίζουν να ανατρέφουν τα παιδιά τους έτσι ώστε να γίνουν υπεύθυνοι και ευσυνείδητοι ενήλικες. Υπάρχει ωστόσο, σύμφωνα με ερευνητές, ένας υποκείμενος γενετικός παράγοντας ο οποίος πιθανότατα επηρεάζει τέτοιου είδους ηθικά χαρακτηριστικά.
Η Αμάντα Ράμος, μέλος της Διεπιστημονικής Εκπαιδευτικής Ομάδας Επιστημόνων στην πολιτεία της Πενσυλβάνια, δήλωσε ότι ελπίζει η έρευνα αυτή να διασαφηνίσει με ποιο τρόπο και υπό ποιες συνθήκες διαμορφώνονται τα χαρακτηριστικά αυτά – γνωστά και ως “ενάρετος χαρακτήρας”.
Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι τα ηθικά χαρακτηριστικά που διαθέτει κάποιος καθορίζονται από την ανατροφή που έλαβε απ’ τους γονείς του. Αγνοούν όμως τη γενετική συνιστώσα. Καθώς, λοιπόν, τα παιδιά κληρονομούν τα γονίδια από τους γονείς τους δεν αποκλείεται τα χαρακτηριστικά αυτά να καθορίζονται, τουλάχιστον εν μέρει, και γενετικά.
Προηγούμενες έρευνες έχουν εξετάσει με ποιο τρόπο οι ηθικές αρετές και χαρακτηριστικά, όπως η κοινωνική υπευθυνότητα και ευσυνειδησία, συνδέονται με την ευημερία και τη συμμετοχή στα κοινά. Κι ενώ έχουν διαμορφωθεί εκπαιδευτικές κυρίως, μέθοδοι, οι οποίες προάγουν αυτά τα χαρακτηριστικά, ωστόσο δεν έχουν πάντα επιτυχία. Η Ράμος προσπάθησε να ερευνήσει εις βάθος αν η επιστήμη της γενετικής δικαιολογεί το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι φέρουν τελικά τα χαρακτηριστικά αυτά ενώ κάποιοι άλλοι όχι.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από 720 ζευγάρια αδερφών στα οποία συμπεριλαμβάνονται μονοζυγωτικά ή διζυγωτικά δίδυμα, αδέρφια χωρισμένων ή μη χωρισμένων οικογενειών, ετεροθαλή αδέρφια και αδέρφια χωρίς συγγένεια, καθώς και τους γονείς τους.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι αυτή η ποικιλία όσον αφορά το είδος και το βαθμό συγγένειας ανάμεσα στα αδέρφια αποτέλεσε παράγοντα που ευνόησε τον εντοπισμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που επηρεάζουν τα χαρακτηριστικά που αποκτούν τα αδέρφια. Τα μονοζυγωτικά δίδυμα, για παράδειγμα, έχουν το ίδιο DNA, ενώ τα ετεροθαλή αδέρφια μπορεί να μην έχουν τα ίδια γονίδια μοιράζονται, ωστόσο, το ίδιο σπίτι και περιβάλλον.
Το γεγονός ότι τα μονοζυγωτικά δίδυμα έχουν περισσότερες ομοιότητες σε σχέση με τα διζυγωτικά δίδυμα, για παράδειγμα, αποδίδεται κατά πάσα πιθανότητα στη γενετική, δήλωσε η Ράμος. Το γεγονός ότι στην έρευνα μελετήθηκαν πολλά είδη συγγένειας μας βοήθησε να διαχωρίσουμε το ρόλο των γενετικών επιρροών από εκείνο του κοινού περιβάλλοντος.
Οι ερευνητές συγκέντρωσαν στοιχεία των συμμετεχόντων αρχικά κατά τη διάρκεια της εφηβείας και στη συνέχεια κατά την πρώιμη ενήλικη ζωή. Διερεύνησαν παράγοντες όπως οι μορφές γονεϊκού ρόλου, δλδ. θετική άσκηση (positive parenting) ή αρνητική του γονεϊκού ρόλου (negative parenting). Μέτρησαν, επίσης, το βαθμό υπευθυνότητας των παιδιών κατά την εφηβεία και το βαθμό της ευσυνειδησίας τους κατά την πρώιμη ενήλικη ζωή.
Αφού ανέλυσαν τα δεδομένα βρήκαν ότι ενώ ο θετικός γονεϊκός ρόλος συσχετίστηκε με παιδιά περισσότερο υπεύθυνα και ευσυνείδητα, οι συσχετισμοί αυτοί ήταν ισχυρότεροι σε αδέρφια που συνδέονταν με πιο στενή σχέση.
Η ομάδα ανέφερε ότι εξαιτίας της ομοιότητας των αδερφών, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα χαρακτηριστικά αυτά αποδίδονται εν μέρει στη γενετική.
Δήλωσε ότι τόσο η γενετική όσο και η μορφή άσκησης γονεϊκού ρόλου επηρεάζουν τη διαμόρφωση αυτών των χαρακτηριστικών. Ο τρόπος με τον οποίο δρουν ή συμπεριφέρονται τα παιδιά επηρεάζεται εν μέρει από τη γενετική και την απόκριση των γονέων στη συμπεριφορά τους. Οι αντιδράσεις των γονιών επηρεάζουν χαρακτηριστικά των παιδιών όπως η κοινωνική υπευθυνότητα και ευσυνειδησία.
Η Τζενέ Νίεντερχάιζερ, καθηγήτρια Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, δήλωσε ότι τα ευρήματα της έρευνας—τα οποία δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Behavior Genetics, εξηγούν με ποιο τρόπο οι γονείς διαμορφώνουν το χαρακτήρα των παιδιών τους.
Οι περισσότεροι άνθρωποι υποθέτουν ότι η ανατροφή είναι αυτή που επηρεάζει τη διαμόρφωση των ηθικών χαρακτηριστικών των παιδιών, δήλωσε η Νίεντερχάιζερ. Τα αποτελέσματα της έρευνας, ωστόσο, καταδεικνύουν το ρόλο της κληρονομικότητας. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι αν οι γονείς είναι ευσυνείδητοι τα παιδιά τους θα γίνουν οπωσδήποτε ευσυνείδητα ανεξάρτητα από την ανατροφή που θα λάβουν. Σημαίνει, ωστόσο, ότι τα παιδιά κληρονομούν μια τάση να συμπεριφέρονται με συγκεκριμένο τρόπο, η οποία δε θα πρέπει να αγνοηθεί.
Η Ράμος πρόσθεσε ότι ενώ η ίδια και άλλοι ερευνητές συσχέτισαν τη διαμόρφωση ηθικών χαρακτηριστικών με γενετικούς παράγοντες, αυτό δε σημαίνει ότι τα χαρακτηριστικά αυτά καθορίζονται αποκλειστικά από το DNA.
Η προσωπική μας ταυτότητα δεν καθορίζεται αποκλειστικά από τα γονίδια, δηλώνουν οι ερευνητές. Οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να κάνουν τις επιλογές τους και ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τη διαμόρφωση της ταυτότητας τους.
Πηγή: Did I Inherit My Moral Compass? Examining Socialization and Evocative Mechanisms for Virtuous Character Development
Απόδοση-Επιμέλεια: Βασιλική Τσαπάκη, Μεταφράστρια
