Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που σχετίζεται με τον ολοένα αυξανόμενο αριθμό ηλικιωμένων, είναι η βελτίωση των πνευματικών τους δυνατοτήτων.
Δραστηριότητες όπως το ράψιμο ή η ψηφιακή φωτογραφία και γενικότερα μία πλούσια σε δραστηριότητες ζωή, συντελούν προς τη διατήρηση της γνωστικής τους ζωτικότητας, χωρίς όμως να έχουν μπορέσει οι ερευνητές να κατανοήσουν πλήρως το μηχανισμό κάτω από αυτή τη σύνδεση.
Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τέξας υπέθεσαν πως μόνο καθήκοντα που σχετίζονται με την ενίσχυση της πνευματικής διαύγειας, διευκολύνουν τις γνωστικές λειτουργίες των ατόμων. Οι δύο συγγραφείς της έρευνας, Denise Park και Ian McDonough συνέκριναν αλλαγές στην δραστηριότητα του εγκεφάλου σε 39 ηλικιωμένους οι οποίες προέκυψαν μέσα από απαιτητικές δραστηριότητες που συμπεριλάμβαναν νέες διαδικασίες μάθησης σε σχέση με χαμηλού επιπέδου δραστηριότητες που δεν χρειάζονταν νέους τρόπους εκμάθησης. Όλοι οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε γνωστικά τεστ και εγκεφαλογραφήματα, μέσω προηγμένης απεικονιστικής μεθόδου που μετρά την δραστηριότητα του εγκεφάλου, εντοπίζοντας αλλαγές στη ροή του αίματος.
Οι συμμετέχοντες ήταν διαιρεμένοι σε τρεις ομάδες: τα μέλη της πρώτης ομάδας υποβλήθηκαν σε δραστηριότητες μέτριας δυσκολίας, της δεύτερης σε δραστηριότητες υψηλής δυσκολίας ενώ στην τρίτη ομάδα οι συμμετέχοντες βρίσκονταν υπό την επίδραση εικονικού φαρμάκου- placebo. Η πρώτη ομάδα εκτελούσε για 15 ώρες την εβδομάδα επί 14 εβδομάδες βαθμιαία όλο και πιο απαιτητικές πνευματικές δραστηριότητες, όπως η ψηφιακή φωτογραφία, το ράψιμο ή ο συνδυασμός των δύο. Η δεύτερη ομάδα για 15 ώρες την εβδομάδα επιδιδόταν σε ασχολίες όπως ταξίδια ή μαγειρική χωρίς να συμμετέχουν σε κάποια μαθησιακή δραστηριότητα ενώ η τελευταία ομάδα απολάμβανε μουσική, παιχνίδια για αρχάριους και κλασικές ταινίες. Όλοι οι συμμετέχοντες αξιολογήθηκαν πριν και μετά την περίοδο των 14 εβδομάδων καθώς και ένα χρόνο μετά την παρέμβαση.
Μετά την παρέμβαση, η πρώτη ομάδα επέδειξε καλύτερη λειτουργία της μνήμης καθώς και αυξημένη ικανότητα ρύθμισης της δραστηριότητας στις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την προσοχή και τη σημασιολογική επεξεργασία, η οποία διατηρήθηκε, ως επί το πλείστον, στα ίδια επίπεδα ένα χρόνο μετά. Αυτή η νευρωνική ικανότητα στην επεξεργασία των λέξεων παρουσιάσθηκε από τους συμμετέχοντες που έδειξαν χαμηλότερη εγκεφαλική δραστηριότητα όταν οι λέξεις ήταν μέτριες και αυξημένη δραστηριότητα στην επεξεργασία πιο δύσκολων λέξεων, ό,τι συμβαίνει δηλαδή και με τους εφήβους, ενώ πριν την παρέμβαση δεν γινόταν αυτή η διαφοροποίηση αφού η δραστηριότητα του εγκεφάλου των ηλικιωμένων παρέμενε διαρκώς αυξημένη.
Συνεπώς, μετά την συμμετοχή τους στην πρώτη ομάδα, οι ηλικιωμένοι μπορούσαν να προσαρμόσουν την εγκεφαλική τους δραστηριότητα στις απαιτήσεις του καθήκοντος που είχαν αναλάβει, χρησιμοποιώντας πιο αποτελεσματικά τους νευρικούς τους πόρους, αλλαγή που δεν παρουσιάστηκε στην δεύτερη ομάδα με τις λιγότερο απαιτητικές πνευματικές δραστηριότητες.
Αποτελέσματα αυτής της έρευνας αποδεικνύουν πως υπάρχουν δραστηριότητες που απαιτούν πνευματική προσπάθεια και μπορούν να αποτελέσουν ένα προστατευτικό πλαίσιο για τη σωστή εγκεφαλική λειτουργία και ένα σημαντικό εφόδιο στη διατήρηση ενός υγιούς εγκεφάλου στην τρίτη ηλικία.
Παρόλα αυτά μένει δρόμος να διανυθεί ακόμα μέχρι να διαπιστώσουμε το μέγεθος αυτής της επίδρασης αλλά και το ποιοι θα επωφελούνται περισσότερο, τονίζουν οι ερευνητές. Παραμένουν όμως επιφυλακτικά αισιόδοξοι ότι η γνωστική φθορά που επέρχεται συν τω χρόνο, μπορεί να αποκατασταθεί εάν οι ηλικιωμένοι υποβάλλονται σε δραστηριότητες που εξασκούν το νου.
Πηγή: sciencedaily.com
Πηγή έρευνας: IOS Press
Απόδοση – Επιμέλεια : Στέλλα Κοσμά, MSc Συμβουλευτικής στην Ειδική Αγωγή, την Εκπαίδευση και την Υγεία
