H ακαδημαϊκή έρευνα πάνω στον ανθρώπινο καταναγκασμό που επιδιώκει την εκδίκηση, υποστηρίζει ότι η εκδίκηση είναι ένα πολύπλοκο συναίσθημα που είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξηγηθεί.
Παρά τις λαϊκές πεποιθήσεις ότι «η εκδίκηση είναι γλυκιά», χρόνια πειραματικής έρευνας έχουν δείξει ένα διαφορετικό αποτέλεσμα, βρίσκοντας ότι η εκδίκηση είναι λιγότερο ικανοποιητική από όσο αναμενόταν και συχνά αφήνει εκείνον που εκδικείται, λιγότερο ικανοποιημένο σε μακροπρόθεσμη βάση.
Έρευνα του Πανεπιστήμιου της Ουάσιγκτον, έρχεται να ρίξει φως στην εκδίκηση και δείχνει ότι η σχέση αγάπης/μίσους μας με αυτή τη σκοτεινή επιθυμία, είναι πράγματι μια ανάμικτη συνθήκη, κάνοντάς μας να αισθανόμαστε τόσο καλά όσο και άσχημα, για λόγους που δεν θα μπορούσαμε να περιμένουμε.
«Η έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι εκφράζουν τόσο θετικά όσο και αρνητικά συναισθήματα για την εκδίκηση, φανερώνοντας ότι η εκδίκηση δεν είναι γλυκιά, ούτε πικρή, αλλά και τα δύο», είπε ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης, Fade Eadeh, διδακτορικός φοιτητής στις ψυχολογικές και εγκεφαλικές επιστήμες.
Αγαπάμε να εκδικούμαστε γιατί αντιπαθούμε και τιμωρούμε αυτόν που μας ενόχλησε επειδή αυτό μας θυμίζει την αρχική του πράξη.
Η νέα μελέτη χρησιμοποιεί μια προκλητική «περίπτωση μελέτης», η οποία παρέχει μια πιο λεπτή κατανόηση τόσο για τα πλεονεκτήματα όσο και για τα μειονεκτήματα της εκδίκησης.
Τα ευρήματα της μελέτης βασίζονται πάνω σε τρία πειράματα στα οποία διακόσια άτομα περίπου σε κάθε πείραμα κλήθηκαν να συμπληρώσουν ηλεκτρονικά ερωτηματολόγια βαθμολογώντας την ένταση των διαθέσεων και των συναισθημάτων τους που προκαλούνται από την ανάγνωση σύντομων ειδήσεων. Ένα από τα γεγονότα περιέγραφε τη δολοφονία του Οσάμα Μπιν Λάντεν από τις δυνάμεις των ΗΠΑ ως αντίποινα για τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου.
Τα πειράματα είχαν ως σκοπό να διερευνήσουν κατά πόσο οι άνθρωποι έχουν δίκιο να σκέφτονται ότι η εκδίκηση έχει τη δυνατότητα να τους κάνει να αισθάνονται καλά, παρά την πρόσφατη έρευνα που δείχνει το αντίθετο.
Αναρωτηθήκαμε αν οι διαισθήσεις των ανθρώπων για εκδίκηση είναι στην πραγματικότητα πιο ακριβείς από ό,τι αναμενόταν αρχικά, δήλωσε ο Eadeh. Γιατί άραγε υπάρχει μια τέτοια κοινή πολιτιστική προσδοκία ότι όποιος εκδικείται αισθάνεται όμορφα και ικανοποιητικά; Αν η εκδίκηση μας κάνει να αισθανόμαστε χειρότερα, γιατί τότε βλέπουμε τόσους πολλούς ανθρώπους να ζητοκραυγάζουν στους δρόμους της Ουάσιγκντον και της Νέας Υόρκης μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Μπιν Λάντεν;
Στο πρώτο πείραμα, οι συμμετέχοντες διάβασαν είτε μια είδηση με νοηματικό πυρήνα «απόδοσης δικαιοσύνης» για τη θανάτωση του Μπιν Λάντεν ή ένα μη πολιτικό κείμενο «ελέγχου» σχετικά με τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Στη συνέχεια βαθμολόγησαν πόσο έντονα τα συναισθήματά που ένιωθαν εκείνη τη στιγμή, συνδυάζονταν με ένα τυχαίο κατάλογο 25 επιθέτων, όπως χαρούμενος, νευρικός, ικανοποιημένος, ενοχλημένος, τρελαμένος, αναστατωμένος ή λυπημένος.
Παρά το γεγονός ότι το πλαίσιο αυτό είναι παρόμοιο με εκείνο που χρησιμοποιήθηκε σε μια μελέτη εκδίκησης του 2014 από τον Lambert, οι ερευνητές τροποποίησαν τη φάση της ανάλυσης των δεδομένων έτσι ώστε να επικεντρώνεται στις μετρήσεις του συναισθήματος, σε αντίθεση με τη διάθεση.
Η μελέτη του Lambert και μια μελέτη για την εκδίκηση, επικεντρώθηκαν στη διάθεση και βρήκαν ελάχιστες αποδείξεις ότι η εκδίκηση συνέβαλε θετικά προς την κατεύθυνση αυτή. Αντί αυτού, οι άνθρωποι αισθάνονταν χειρότερα αφού είχαν πάρει την εκδίκηση τους.
Στην περίπτωση της δολοφονίας του Μπιν Λάντεν, το πρόσωπο αυτό συνδέεται με μια προφανώς φρικτή πράξη – τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, η οποία παρέχει ένα λόγο για τον οποίο η εκδίκηση μπορεί να είναι μια έμμεση πηγή αρνητικών συναισθημάτων, δήλωσε ο Eadeh. Αυτό που η τρέχουσα έρευνά μας δείχνει είναι ότι ο τρόπος που υπολογίζουμε τα συναισθήματα μας, μπορεί να είναι αρκετά σημαντικός.
Διαφορά συναισθήματος και διάθεσης
Στην παρούσα μελέτη, οι συγγραφείς εξηγούν ότι αν και οι όροι συναίσθημα και διάθεση συχνά χρησιμοποιούνται εναλλακτικά από τους ψυχολόγους, υπάρχουν σημαντικές διαφορές.
Τα συναισθήματα συνήθως ανάγονται σε κάποιες σαφείς και συγκεκριμένες ενέργειες και μπορεί να είναι έντονα, αλλά είναι συχνά φευγαλέα. Οι διαθέσεις, από την άλλη πλευρά, μπορεί να προκύψουν σταδιακά, διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα και είναι συχνά χαμηλής έντασης.
Σε αυτή τη μελέτη, ο Eadeh και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν εξελιγμένα γλωσσικά εργαλεία μαζί με μια τυπική καταγραφή διάθεσης για να διακρίνουν τις διαφορές των αυτο-αναφερόμενων συναισθημάτων μετά την ανάγνωση ενός αποσπάσματος που σχετιζόταν με την εκδίκηση.
Αυτή η ανάλυση αναπαρήγαγε προηγούμενα ευρήματα που έδειξαν ότι η ανάγνωση εκδικητικών αποσπασμάτων, χειροτερεύει τη διάθεση των ανθρώπων, αλλά διαπίστωσε επίσης ότι η ίδια η εμπειρία ήταν σε θέση να παράγει θετικά συναισθήματα.
Η έρευνά μας δείχνει σταθερά ότι οι συναισθηματικές συνέπειες της εκδίκησης είναι μια ανάμικτη κατάσταση, δηλαδή ότι όταν παίρνουμε εκδίκηση από τον άλλο, αισθανόμαστε τόσο καλά όσο και άσχημα. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με μία προηγούμενη έρευνα για το θέμα, από το δικό μας εργαστήριο και άλλων ερευνητών, που υποστήριζε ότι η εκδίκηση είναι μια εντελώς αρνητική εμπειρία, δηλώνουν οι ψυχολόγοι.
Για να ελέγξουν περαιτέρω αυτά τα ευρήματα, οι ερευνητές επανέλαβαν το πείραμα χρησιμοποιώντας διαφορετικά κείμενα για ανάγνωση, αποφεύγοντας τη διατύπωση ή το περιεχόμενο που μπορεί να προδιαθέσει τους αναγνώστες προς ένα συγκεκριμένο συναίσθημα ή διάθεση.
Σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί η τόνωση πατριωτικών συναισθημάτων, το κείμενο «ελέγχου» που αφορούσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες είχε αλλαχθεί με μια γενική περιγραφή των τροφικών αλλεργιών. Επιπλέον, το κείμενο του Οσάμα Μπιν Λάντεν είχε αλλάξει και είχαν αφαιρεθεί οι λέξεις που περιέγραφαν ρητά τη δολοφονία, ως αντίποινα για τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου.
Οι ψυχολόγοι διαπίστωσαν ότι, παρά αυτές τις αλλαγές, τα ευρήματα παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό τα ίδια.
Πιστεύουμε ότι ο λόγος που οι άνθρωποι μπορεί να αισθανόμαστε καλά με την εκδίκηση είναι γιατί μας δίνει την ευκαιρία να διορθώσουμε ένα λάθος και να πετύχουμε το στόχο μας για την τιμωρία ενός κακού, υποστηρίζουν οι ψυχολόγοι. Στη μελέτη μας, διαπιστώσαμε ότι οι Αμερικανοί συχνά εξέφρασαν μεγάλη ικανοποίηση από το θάνατο του Μπιν Λάντεν, προφανώς γιατί είχαμε αφαιρέσει τη ζωή του ενός ατόμου που ήταν ο ιθύνων νους πίσω από μια τρομοκρατική οργάνωση.
Πηγή: psychcentral.com
Συγγραφέας: Rick Nauert PhD
