Η προσφορά δώρων ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την ευχαρίστηση, την κοινωνική σύνδεση και την εμπιστοσύνη.
Η περίοδος των γιορτών είναι προ των πυλών και μαζί της το κυνήγι για τα τέλεια δώρα για την οικογένεια και τους φίλους σας. Αλλά τι ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλό σας όταν κάνετε ένα δώρο; Και είναι όντως αλήθεια το παλιό ρητό ότι «το να δίνεις είναι καλύτερο από το να παίρνεις»;
Όπως φαίνεται, η προσφορά δώρων, ιδίως όταν ο παραλήπτης είναι κάποιος με τον οποίο έχουμε στενή σχέση, ενεργοποιεί βασικές οδούς ανταμοιβής στον εγκέφαλό μας, υπό την προϋπόθεση ότι δεν αφήνουμε το άγχος να μας στερήσει τη χαρά της περίστασης, σύμφωνα με την Εμιλιάνα Σίμον-Τόμας, Επιστημονική Διευθύντρια στο Greater Good Science Center, ένα ερευνητικό κέντρο στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, που μελετά τις καταβολές της συμπόνιας, της ευτυχίας και του αλτρουισμού.
Αρκετές μελέτες την τελευταία δεκαετία έχουν δείξει ότι όταν ξοδεύουμε χρήματα για κάποιον άλλον εκτός από τον εαυτό μας, νιώθουμε πιο ευτυχισμένοι. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι όταν συμπεριφερόμαστε γενναιόδωρα, είτε δωρίζοντας χρήματα σε φιλανθρωπικές οργανώσεις είτε δίνοντας σε ένα αγαπημένο μας πρόσωπο κάτι που πραγματικά θέλει για τις γιορτές, δημιουργείται μεγαλύτερη αλληλεπίδραση μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επεξεργασία κοινωνικών πληροφοριών και το αίσθημα της ευχαρίστησης.
Σε μια μελέτη με επικεφαλής ερευνητές του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης στην Ελβετία, για παράδειγμα, οι ερευνητές πρόσφεραν σε 50 άτομα 100 δολάρια και έδωσαν οδηγίες στους μισούς συμμετέχοντες να τα ξοδέψουν για τον εαυτό τους και στους άλλους μισούς να τα ξοδέψουν για κάποιον άλλο, μέσα στις επόμενες τέσσερις εβδομάδες.
Στη συνέχεια, πραγματοποίησαν λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (fMRI) για να καταγράψουν τη δραστηριότητα στον εγκέφαλο που σχετίζεται με τη γενναιοδωρία και την ευχαρίστηση κατά τη διάρκεια μιας πράξης κοινωνικού διαμοιρασμού. Διαπίστωσαν ότι εκείνοι που ξόδευαν χρήματα για άλλους είχαν πιο γενναιόδωρες και δίκαιες αλληλεπιδράσεις με άλλους ανθρώπους και ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα ευτυχίας μετά το τέλος του πειράματος.
Συχνά, οι άνθρωποι αναφέρονται σε αυτό ως μία εγγενή ευχαρίστηση που νιώθεις όταν κάνεις κάτι για κάποιον άλλο, δηλώνει η Σίμον-Τόμας, η οποία μελετά τη νευροεπιστήμη και την ψυχολογία της συμπόνιας, της καλοσύνης και της ευγνωμοσύνης. Ωστόσο, μέρος της μοναδικότητας της ενεργοποίησης της ανταμοιβής της προσφοράς δώρων σε σύγκριση με κάτι όπως η λήψη ενός βραβείου, είναι ότι επειδή είναι κοινωνική δραστηριότητα, ενεργοποιεί επίσης μονοπάτια στον εγκέφαλο που απελευθερώνουν ωκυτοκίνη, η οποία είναι ένα νευροπεπτίδιο που σηματοδοτεί την εμπιστοσύνη, την ασφάλεια και τη σύνδεση. Συχνά αναφέρεται ως η «ορμόνη της αγάπης».
Όταν η ωκυτοκίνη αποτελεί μέρος της εξίσωσης, η ανταμοιβή είναι ελαφρώς διαφορετική, καθώς μπορεί να διατηρηθεί περισσότερο, σε αντίθεση με τη σύντομη διάρκεια ζωής που έχει μια καθαρή απόκριση ντοπαμίνης. Αυτές οι επιδράσεις στον εγκέφαλο είναι παρούσες ακόμη και κατά τη διάρκεια διαφόρων σταδίων που προηγούνται του πραγματικού ανοίγματος του δώρου, όπως τα ψώνια για το δώρο και το τύλιγμά του. Η εμπειρία της επιλογής για ένα δώρο σε κάποιον που αγαπάς και να βλέπεις να το ανοίγει μπροστά σου, ενεργοποιεί τις ίδιες οδούς ανταμοιβής και η όλη διαδικασία είναι μέρος της χαράς του δώρου, λένε οι ερευνητές.
Διαβάστε σχετικά: Η επίδραση των Χριστουγέννων στον εγκέφαλο
Είναι όντως καλύτερο να δίνεις από το να παίρνεις;
Η επιστημονική έρευνα δεκαετιών σχετικά με το μοίρασμα δώρων δείχνει ότι το να δίνεις και να παίρνεις, μπορεί να είναι αρκετά ισότιμο από την άποψη του τι συμβαίνει στον εγκέφαλο, λένε οι ερευνητές.
Αν σας δοθεί ένα δώρο από κάποιον που νοιάζεται πολύ για εσάς και αγαπάτε πραγματικά αυτό που σας πήρε, αυτό θα αποφέρει μια πολύ παρόμοια ανταπόκριση ανταμοιβής γεμάτη ωκυτοκίνη, προσθέτουν.
Παρόλα αυτά, ενώ η προσφορά και η παραλαβή δώρων μπορεί συχνά να οδηγήσει σε αισιοδοξία και ενθουσιασμό, η προετοιμασία για την προσφορά ενός δώρου μπορεί να επιφέρει και άλλα συναισθήματα, συμπεριλαμβανομένου του στρες και του άγχους, αναφέρει ο Σκοτ Ρικ, αναπληρωτής καθηγητής μάρκετινγκ στη Σχολή Επιχειρήσεων Ross του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.
Όταν η προσφορά ενός δώρου πάει καλά μπορεί να είναι κάτι υπέροχο, αλλά μπορεί επίσης να συνοδεύεται από πολύ άγχος για το πόσα ξοδεύεις ή για το αν θα αρέσει το δώρο που θα πάρεις, προσθέτει. Υπάρχει επίσης η άσχημη εμπειρία να βρίσκεσαι σε μια θέση όπου λαμβάνεις ένα δώρο από κάποιον που δεν το περίμενες και δεν έχεις πάρει και εσύ ένα δώρο για να το ανταποδώσεις.
Αν βρισκόμαστε σε αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση όπου νιώθουμε υποχρεωμένοι και ότι αποτύχαμε να προσφέρουμε κάτι εξίσου δίκαιο, μπορεί να δούμε μια αντίδραση στον εγκέφαλο, κάτι σαν μία ψυχολογική διάσταση του πόνου, το είδος της ενεργοποίησης που σηματοδοτεί την αγωνία και την ανησυχία, λένε οι ερευνητές.
Επαναπροσδιορίστε το
Η προσφορά δώρων μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως μία επιπλέον εργασία στη λίστα με τις υποχρεώσεις σας κατά τη διάρκεια μιας πολύ πολυάσχολης περιόδου, γεγονός που μπορεί να αφαιρέσει μεγάλο μέρος της χαράς από την όλη εμπειρία, αναφέρουν οι ερευνητές.
Αν είστε τόσο αγχωμένοι ώστε να υπερκαλύπτεται η ικανότητά σας να προσδοκάτε ή να απολαύσετε την εμπειρία, τότε η ντοπαμίνη και η ωκυτοκίνη δεν απελευθερώνονται στον εγκέφαλό σας, προσθέτουν. Πιθανότατα απλά να αισθάνεστε συνεχώς αγχωμένοι.
Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή είναι σημαντικό να αφιερώσετε χρόνο για να αλλάξετε τη νοοτροπία σας. Αν η οικονομική πτυχή της προσφοράς δώρων σας αγχώνει, θέστε εκ των προτέρων τις προσδοκίες σας στην οικογένεια και τους φίλους σας ότι μπορεί να μην έχετε τους πόρους για να τους πάρετε κάτι που πραγματικά θέλουν φέτος.
Μπορείτε επίσης να εξετάσετε το ενδεχόμενο να δώσετε το δώρο του χρόνου σας για να βοηθήσετε με το babysitting ή με μία εργασία στην οποία μπορεί να χρειάζονται βοήθεια, ή να προγραμματίσετε κάτι που θα κάνετε μαζί αντί ενός δώρου.
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
