Το πέρας του Σεπτέμβρη, σηματοδοτεί την επιστροφή και των τελευταίων από τις καλοκαιρινές τους διακοπές. Κάνοντας μια αποτίμηση, άλλοι είναι ξεκούραστοι και έτοιμοι για τη νέα χρονιά και άλλοι απογοητευμένοι γιατί τα πράγματα δεν κυλάνε πάντα όπως τα σχεδιάζουμε. Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα δεν υπάρχει αμφιβολία, πως σχεδόν όλοι επιδιώκουμε αυτές τις πολυπόθητες διακοπές.
Υιοθετώντας τον ορισμό των Perry Hobson & Dietrich (1995), θα λέγαμε ότι οι διακοπές, είναι η πραγματοποίηση ταξιδιών αναψυχής, έξω από το συνηθισμένο περιβάλλον του ατόμου και θεωρούνται από πολλούς αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ζωής. Οι διακοπές δίνουν την ευκαιρία για απομάκρυνση από τον χώρο εργασίας και για ανακάλυψη καινούριων δραστηριοτήτων και εμπειριών, χωρίς άγχος και ανάγκη τήρησης συγκεκριμένου προγράμματος.
Καταρχάς να διευκρινιστεί, ότι σωματική και ψυχική υγεία, δεν επηρεάζεται μόνο κατά τη διάρκεια των διακοπών αλλά και πριν από αυτές. Πιο συγκεκριμένα, συνήθως πριν τις διακοπές παρατηρείται μείωση της σωματικής και ψυχικής υγείας, πιθανόν λόγω αυξανόμενου φόρτου εργασίας, ώστε να μην υπάρξουν τυχόν εκκρεμότητες. Μάλιστα, φαίνεται ότι οι γυναίκες εμφανίζουν ακόμη μεγαλύτερη μείωση, καθώς εκτός από τον χώρο εργασίας έχουν να επιληφθούν και τον χώρο του σπιτιού και των προετοιμασιών (Nawijn, DeBloom & Geurts, 2013).
Τα ταξίδια φαίνεται ότι μπορούν να διευρύνουν το νου. Έχει βρεθεί ότι αυξάνουν τη δημιουργικότητα, ανακουφίζοντας τους εργαζομένους από το στρες, παρέχοντάς τους νέες και διαφορετικές εμπειρίες και ενισχύοντας τα θετικά συναισθήματα. Θα μπορούσαμε με βάση το παραπάνω, ότι δηλαδή οι διακοπές ενισχύουν τη δημιουργικότητα του ατόμου, να υποθέσουμε ότι οι επιδράσεις της μπορούν να γίνουν εμφανείς στην ευελιξία και την πρωτοτυπία των ιδεών μετά την επανέναρξη της εργασίας. Ωστόσο, τα ευρήματα της έρευνας των DeBloom, Ritter, Kühnel, Reinders και Geurt (2014), ενώ είναι σύμφωνα με την βελτίωση της γνωστικής ευελιξίας, δεν φαίνεται να υποστηρίζουν την υπόθεση ότι αυξάνεται η ευρηματικότητα των εργαζομένων και κατά συνέπεια οι πρωτότυπες ιδέες.
Μια πιθανή εξήγηση γι’ αυτό το αποτέλεσμα, είναι ότι ο εργαζόμενος κατά τη διάρκεια των διακοπών αναφέρει υψηλά επίπεδα χαλάρωσης και λιγότερο δημιουργικές σκέψεις. Ακόμη, αξίζει να αναφερθεί ότι οι εργαζόμενοι, οι οποίοι ταξίδεψαν στο εξωτερικό βίωσαν πιο έντονες εμπειρίες από εκείνους οι οποίοι παρέμειναν στο σπίτι τους κατά τη διάρκεια των διακοπών τους, γεγονός που επέτρεψε στους πρώτους να ανανεώσουν και να ενδυναμώσουν την δημιουργικότητά τους.
Η ψυχική αποστασιοποίηση από την εργασία και η χαλάρωση είναι γενικά σε υψηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια των διακοπών. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι που «αποκολλήθηκαν» από την εργασία τους και χαλάρωσαν, επωφελήθηκαν σε μεγαλύτερο βαθμόαπό εκείνους οι οποίοι ακόμα και κατά τη διάρκεια των διακοπών ασχολούνταν με την εργασία τους. Τα ευρήματα αυτά δείχνουν τη σημασία των εμπειριών ξεκούρασης και ανάκαμψης, οι οποίες επηρεάζουν θετικά και την επικοινωνία με τους υπόλοιπους με τους οποίους το άτομο έχει πάει διακοπές (De Bloom, Geurts & Kompier, 2012).
Ωστόσο, τις περισσότερες φορές οι διακοπές φαίνεται ότι έχουν ισχυρές, αλλά βραχυπρόθεσμες συνέπειες στην σωματική και ψυχική υγεία. Οι εργαζόμενοι για παράδειγμα, που επιλέγουν μακράς διαρκείας διακοπές (περίπου 15 ημέρες), έχουν άμεση αύξηση των επιπέδων σωματικής και ψυχικής ευεξίας, τα οποία όμως την πρώτη εβδομάδα της επιστροφής στη δουλειά επανέρχονται στα αρχικά τους επίπεδα (Nawijn, Mitas, Lin, & Kerstetter, 2012).
Εν κατακλείδι, οι διακοπές επηρεάζουν σημαντικά την ψυχική υγεία. Ιδιαίτερα στη σύγχρονη εποχή που οι ρυθμοί της καθημερινής ζωής είναι πιο στρεσογόνοι και τα εργασιακά περιβάλλοντα πιο απαιτητικά, ακόμα κι αν οι διακοπές φαντάζουν πολυτέλεια, οι μικρές έστω αποδράσεις μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, ανατροφοδοτώντας τα ψυχικά και σωματικά αποθέματα του ατόμου.
Βιβλιογραφία
De Bloom, J., Geurts,S. A. E. & Kompier, M. A. J. (2012). Effects of Short Vacations, Vacation Activities and Experiences on Employee Health and Well-Being. Stress & Health, 28(4), 305 – 318.
De Bloom, J., Ritter, S., Kühnel, J., Reinders, J. & Geurts, S. (2014). “Vacation from work: A ‘ticket to creativity’?The effects of recreational travel on cognitive flexibility and originality”. Tourism Management, 44,164-171.
Nawijn, J., De Bloom, J.,& Geurts, J. (2013). Pre-Vacation Time: Blessing or Burden?.Leisure Sciences, 35(1), 33-44.
Nawijn, J., Mitas, O., Lin, Y., & Kerstetter, D. (2012). How Do We Feel on Vacation? A CloserLook at How Emotions Change over the Course of a Trip. Journal of Travel Research, 52(2), 265–274.
Perry Hobson, J., S., & Dietrich, U., C. (1995). “Tourism, Healthand Quality of Life: Challenging the Responsibility of Using the Traditional Tenets of Sun, Sea, Sand, and Sex in Tourism Marketing”.Journal of Travel & Tourism Marketing,3(4), 21-38.
