Είμαστε άνθρωποι. Είμαστε ευάλωτοι και δυνατοί ταυτόχρονα. Το μυστικό, αν υπάρχει τέτοιο πράγμα, είναι να μη σταματάμε ποτέ να παλεύουμε. Να μην παραιτούμαστε.
Απώλεια. Πόνος. Αλλάζει ο άνθρωπος. Όταν χάνεις κάποιον που αγαπάς πολύ, ίσως και περισσότερο από τον εαυτό σου, δεν μπορείς να το συνειδητοποιήσεις. Δεν μπορείς να πιστέψεις πως ο άνθρωπος που αγαπάς τόσο πολύ δεν υπάρχει πια. Μπορεί να σου πάρει μερικά λεπτά, μέρες, εβδομάδες ή και μήνες και μέχρι να το δεχτείς, σε κάποιες περιπτώσεις ίσως και περισσότερο. Δεν θα δεις τον άνθρωπό σου ποτέ πια. Ο άνθρωπος που ήξερες, που θυμάσαι, που ήταν ζεστός, στοργικός, τρυφερός, γεμάτος αγάπη, τώρα είναι ένα άψυχο, νεκρό σώμα.
Και δεν ξέρεις πως να ζήσεις σε έναν κόσμο όπου ο άνθρωπός σου δεν υπάρχει πια. Ο κόσμος είναι τόσο άδειος, τόσο κενός, χωρίς ουσία και νόημα. Μοιάζει να έχει σταματήσει για σένα. Σαν να έχει παγώσει. Για σένα. Για τους υπόλοιπους ανθρώπους ο κόσμος συνεχίζει να γυρίζει. Είναι ο ίδιος. Για σένα, σε μια στιγμή, άλλαξαν όλα. Και είναι πολύ δύσκολο αυτό, να πρέπει να δεχτείς μια νέα πραγματικότητα και να συνεχίσεις να ζεις έχοντας χάσει κάτι πολύτιμο.
Έχεις την αίσθηση ότι έχεις χάσει κάποιο μέλος του σώματός σου, ένα μέρος της καρδιάς σου, του εαυτού σου. Κι αυτό είναι αλήθεια. Γιατί ποτέ δεν θα είσαι ακριβώς ο άνθρωπος που ήσουν πριν την απώλεια. Θα πονάς, θα υποφέρεις, σωματικά και ψυχικά, θα πονάει η καρδιά σου γι’ αυτό που έχασες. Μέχρι να επουλωθούν οι πληγές.
Κι αυτό το ιδιαίτερο χρονικό διάστημα που θα χρειαστεί για να “γιατρευτείς”, διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, από ηλικία σε ηλικία, και είναι συνάρτηση των συνθηκών της απώλειας και της ζωής σου σε ευρύτερο πλαίσιο, τη δεδομένη χρονική στιγμή.
Όλοι χρειαζόμαστε το χρόνο μας για να ανακάμψουμε. Θα το ξεπεράσεις. Όσο ακατόρθωτο κι αν σου ακούγεται αυτό, θα τα καταφέρεις. Μπορείς. Με απλά, μικρά βήματα, μέρα με τη μέρα, θα γιατρευτούν οι πληγές σου. Χρειάζεσαι χρόνο για να προσαρμοστείς και να ανταπεξέλθεις στις αλλαγές. Δεν είναι μόνο η απώλεια ως γεγονός. Είναι και όλα όσα αλλάζουν αναπόφευκτα. Η καθημερινότητά σου δεν θα είναι πια η ίδια.
Δεν θα μπορείς να δεις το αγαπημένο σου πρόσωπο πια, να ακούσεις τη φωνή του, να δεις το χαμόγελό του, να τον αγκαλιάσεις, να συζητήσεις μαζί του, να μοιραστείς τις χαρές και τις λύπες σου, τις δυσκολίες σου. Κι αναλόγως τον άνθρωπο που χάνεις, μπορεί να χρειαστεί να αναλάβεις και πολλές ευθύνες, να πέσει κι άλλο “βαρύ” φορτίο στην πλάτη σου.
Διαβάστε σχετικά: Απώλεια: Το ταξίδι του θρήνου και της αλλαγής
Μέρα με τη μέρα, βδομάδα με τη βδομάδα, ο χρόνος θα περάσει και θα συνηθίσεις να ζεις με την απώλεια, με τον πόνο. Θα τον αντιμετωπίσεις. Λένε πως ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός. Όμως κάποιες πληγές αφήνουν σημάδια, που μας υπενθυμίζουν τον πόνο μας και θα μάθεις να ζεις με αυτά. Θα νιώθεις μπερδεμένος, χαμένος, θυμωμένος, μουδιασμένος, δεν θα ξέρεις τι να κάνεις, τι να πεις, πως να προχωρήσεις. Κι αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό κι αναμενόμενο. Ο πόνος θα εξασθενίσει με τον καιρό ή απλώς θα συνηθίσεις να ζεις με αυτόν και δεν θα πονάς τόσο πολύ πια, όσο στην αρχή. Θα γίνει ευκολότερο.
Αρχικά, θα πιστεύεις ότι δεν θα είσαι ποτέ πια χαρούμενος. Τίποτα δεν έχει αξία. Δεν θες να κάνεις τίποτα, δεν θες να νιώθεις τίποτα, θες απλώς να παγώσεις το χρόνο ή να πας πίσω, στη στιγμή εκείνη που ο άνθρωπός σου ήταν ακόμα ζωντανός.
Όταν είχατε ακόμα τη δυνατότητα και τις ευκαιρίες να κάνετε και να πείτε όλα όσα ονειρευόσασταν, όλα όσα δεν κάνατε ποτέ ή αναβάλατε για “αργότερα”, γιατί νομίζατε πως είχατε χρόνο. Πράγματα που θα μπορούσατε ή θα “έπρεπε” να κάνετε και να πείτε όσο είχατε ακόμα χρόνο, προτού ο αγαπημένος σας γίνει μια φωτογραφία, μια ανάμνηση, παρελθόν. Χρόνο που σας “έκλεψαν”, σας στέρησαν.
Ποτέ δεν ξέρεις πότε είναι η τελευταία φορά που βλέπεις κάποιον. Ποια θα είναι τα τελευταία λόγια που θα του απευθύνεις. Εάν όμως το ήξερες, ποιες θα ήταν οι τελευταίες σκέψεις που θα ήθελες να μοιραστείς μαζί του;
Όταν χάνεις κάποιον, περνάς από μια φάση όπου μετανιώνεις πολλά. Κάθε μικροκαυγά σας, κάθε λέξη ή πράξη σου που πλήγωσε τον αγαπημένο σου άνθρωπο είτε εσκεμμένα είτε κατά λάθος είτε είχες δίκιο είτε όχι, γιατί θα μετανιώσεις για κάθε λεπτό που πέρασε και το σπαταλήσατε με το να είστε θυμωμένοι, ενώ θα μπορούσατε να το είχατε εκμεταλλευτεί αλλιώς. Γιατί η αντίληψή σου για το χρόνο είναι τώρα διαφορετική. Και η κάθε σου στιγμή με τον άνθρωπο που αγαπούσες είναι μοναδική και πολύτιμη. Στιγμές. Αυτό έχουμε με τους ανθρώπους, αυτό μοιραζόμαστε.
Δεν συνειδητοποιούμε πόσο λίγο χρόνο έχουμε στην πραγματικότητα με τους ανθρώπους που αγαπάμε. Γιατί συχνά παίρνουμε και το χρόνο και τους ανθρώπους μας ως κάτι δεδομένο, που θα το έχουμε και αύριο. Όταν βιώνεις μια απώλεια, δεν πενθείς μόνο τον άνθρωπο που έχασες, αλλά και το χρόνο που στερήθηκες μαζί του, που νόμιζες πως είχες, αναμνήσεις που υπολόγιζες να δημιουργήσεις μαζί του, το “μέλλον” που σχεδίαζες.
Θα μετανιώσεις για όλα όσα δίστασες να πεις και να επικοινωνήσεις, από φόβο, από ντροπή, επειδή πίστευες πως η αγάπη είναι αυτονόητη και δεδομένη, και κάποιες φορές μας είναι πραγματικά δύσκολο να πούμε “σ’ αγαπώ” όσο έντονα και να το νιώθουμε. Πες το, όσο μπορείς.
Δεν υπάρχει μαγική συνταγή για να ξεπεράσεις την απώλεια. Είναι μια πολύ ξεχωριστή και μοναδική εμπειρία για τον καθένα, και μέχρι να βιώσεις μια τέτοιου είδους απώλεια, που κάνει την ψυχή σου να πονάει βαθιά, δεν μπορείς να αντιληφθείς το μέγεθος αυτού του πόνου. Και παρόλο που δεν θα είσαι ποτέ πια ακριβώς ο ίδιος άνθρωπος, αυτό δεν σημαίνει ότι η ζωή σου σταματάει εδώ. Θα ωριμάσεις μέσα από αυτήν τη διαδικασία.
Ακόμα και μέσα από τις πιο άσχημες κι επίπονες εμπειρίες της ζωής, κάτι καλό μπορείς να αποκομίσεις στο τέλος. Θα γνωρίσεις καλύτερα τον εαυτό σου, θα ανακαλύψεις πτυχές σου που δεν ήξερες πως υπήρχαν, θα αλλάξεις τον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι τη ζωή, τα πράγματα και τους ανθρώπους όπου δίνεις αξία, τις προτεραιότητες που θέτεις.
Παρόλο που μπορεί να χάσεις κάποια χαρακτηριστικά σου που σου αρέσουν στον εαυτό σου, θα αποκτήσεις και κάποια καινούρια. Πρώτα απ’ όλα, θα συνειδητοποιήσεις πόσο δυνατός είσαι. Μέσα από την πιο αδύναμη στιγμή της ζωής σου θα βγεις πιο δυνατός, θα συνειδητοποιήσεις τη δύναμη που έκρυβες μέσα σου. Όλοι μας έχουμε μέσα μας δύναμη που μέχρι να χρειαστεί να την ελευθερώσουμε για να αντεπεξέλθουμε στις προκλήσεις και τις δυσκολίες της ζωής, μπορεί να αγνοούμε κι εντελώς την ύπαρξή της.
Ό, τι μας συμβαίνει στη ζωή, είναι ό, τι μπορούμε να αντέξουμε και να διαχειριστούμε κι έρχεται σε μια δεδομένη στιγμή, για κάποιο λόγο. Μπορεί να τον καταλάβεις αργότερα το λόγο, μπορεί και ποτέ. Όμως, υπάρχει λόγος και πίστεψέ με, είσαι αρκετά δυνατός για να ανταποκριθείς στις δυσκολίες.
Ενδεχομένως η απώλεια ενός τόσο αγαπημένου προσώπου να είναι ένας από τους μεγαλύτερους φόβους σου. Αν ο μεγαλύτερος φόβος σου έγινε πραγματικότητα και η καρδιά σου συνεχίζει να χτυπάει, κι αναπνέεις, και είσαι ακόμα εδώ, τι μπορεί να σε σταματήσει; Όσο η καρδιά σου χτυπάει, προχώρα.
Το να συνεχίζεις να ζεις όταν όλα φαίνονται κενά, άδεια κι ανούσια, δεν είναι κάτι εύκολο. Θα νιώθεις θυμό, με πολλούς ανθρώπους, με διάφορα πράγματα και καταστάσεις, με τον ίδιο σου τον εαυτό. Γιατί να ζει ο «Χ» άνθρωπος κι όχι ο δικός σου; Ή ακόμα, γιατί να ζεις εσύ κι όχι εκείνος; Μπορεί να σου έχει περάσει κι αυτό από το μυαλό, πως η ζωή του ανθρώπου σου ήταν πιο σημαντική από τη δική σου, πως θα έδινες ευχαρίστως τη δική σου για να τον φέρεις πίσω. Η κάθε ζωή είναι σημαντική.
Ο κάθε άνθρωπος έχει λόγο που γεννιέται και υπάρχει. Και δεν μπορούμε να αποφασίσουμε εμείς ποιος αξίζει να ζει και ποιος όχι. Ο καθένας μας έχει έναν ορισμένο χρόνο να ζήσει σ αυτόν τον κόσμο και να τον εκμεταλλευτεί όσο καλύτερα μπορεί για να εκπληρώσει τους στόχους του, μέχρι να ‘ρθει η ώρα του να φύγει από αυτόν τον κόσμο. Κάποιοι πρόωρα, ξαφνικά, πιο άδικα, με πόνο ή χωρίς, από ασθένεια, από ατύχημα, από γηρατειά, από εγκληματική ενέργεια, από ιατρική αμέλεια…
Χρειάζεται δύναμη για να συνεχίσεις μπροστά και να δεις ή να βρεις κάτι που να κάνει νόημα για σένα. Όμως θα το βρεις. Θα χαμογελάσεις ξανά, θα αγαπήσεις, θα ξανά-υπάρξεις ευτυχισμένος. Μπορεί να ψάξεις για νέες εμπειρίες και τρόπους να νιώθεις χαρούμενος, δημιουργικός και παραγωγικός. Θα μεγαλώσεις μέσα από την εμπειρία σου και ίσως βοηθήσεις άλλους να ξεπεράσουν τη δική τους ιστορία μέσα από αυτά που έμαθες και αποκόμισες από τη δική σου.
Διαβάστε σχετικά: Για εκείνους που χάσαμε αλλά παραμένουν στις καρδιές μας
Πώς συνεχίζεις να ζεις μετά από μια τέτοια απώλεια; Μέσα από τα απλά καθημερινά πράγματα. Λίγο λίγο. Αναπνέεις. Σηκώνεσαι από το κρεβάτι σου. Ακούς μουσική, πας μια βόλτα στη θάλασσα, στη φύση ή όπου σε ευχαριστεί και σε χαλαρώνει. Βλέπεις μια ταινία ή μια σειρά, διαβάζεις ένα βιβλίο, συναντάς φίλους ή ανθρώπους που θα σε κάνουν να νιώσεις καλύτερα, να μιλήσεις ή να μην πεις και τίποτα, εάν αυτό έχεις ανάγκη.
Μπορείς να ζωγραφίσεις, να γράψεις, να ξεκινήσεις κάποιο σπορ ή κάποιο χόμπι, να πας ένα ταξίδι, μια εκδρομή, να αφοσιωθείς στη δουλειά σου και να θέσεις νέους στόχους…Υπάρχουν πολλοί υγιείς τρόποι να ανταπεξέλθεις στις δυσκολίες.
Συνήθως είναι μέσα στα ένστικτά μας να είμαστε αυτοκαταστροφικοί όταν βιώνουμε τέτοιες εμπειρίες. Όμως, το να βλάψουμε τον εαυτό μας δεν θα μας βοηθήσει κάπου. Δεν θα φέρει πίσω τον αγαπημένο μας, δεν θα μας πάρει τον πόνο που νιώθουμε. Ο πόνος εκεί θα μείνει μέχρι να τον αντιμετωπίσουμε. Όπως συμβαίνει γενικώς στη ζωή μας.
Με το να αρνηθούμε ή να αποφύγουμε την πραγματικότητα δεν την αλλάζουμε ούτε την αντιμετωπίζουμε. Πρέπει να περάσεις από την καταιγίδα για να δεις το ουράνιο τόξο. Και η καταιγίδα θα βάλει τα δυνατά της, το ίδιο οφείλεις να κάνεις κι εσύ, για σένα.
Όταν βιώνουμε απώλεια, περνάμε τα 5 στάδια του πένθους: άρνηση, θυμό, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη και αποδοχή. Ωστόσο, δεν υπάρχει διαχωριστική γραμμή που να ορίζει με ακρίβεια ότι πέρασες το ένα στάδιο και προχωράς στο επόμενο. Υπάρχουν πισωγυρίσματα, γιατί πρόκειται για ανθρώπινα συναισθήματα.
Τη μια μέρα μπορεί να βιώνεις θυμό, την επόμενη να πέσεις σε θλίψη, έπειτα να νιώθεις άρνηση, γιατί δυσκολεύεσαι να δεχτείς την πραγματικότητα που βιώνεις και μετά να περάσεις στη διαπραγμάτευση και την αποδοχή. Κι έπειτα, να ξεκινήσει ένας νέος κύκλος, μέχρι να το ξεπεράσεις «οριστικά». Αναλόγως τον άνθρωπο και την απώλεια, κάποιοι θα παραδεχτούν πως δεν έκλεισε ποτέ μέσα τους το κεφάλαιο του πένθους, κάποιοι απαντούν το αντίθετο…
Είμαστε άνθρωποι. Είμαστε ευάλωτοι και δυνατοί ταυτόχρονα. Το μυστικό, αν υπάρχει τέτοιο πράγμα, είναι να μη σταματάμε ποτέ να παλεύουμε. Να μην παραιτούμαστε. Όταν πέφτουμε, όταν σπάμε τα μούτρα μας, να παίρνουμε το χρόνο που μας χρειάζεται για να ξαναβρούμε την ανάσα μας και να σηκωθούμε με μεγαλύτερη δύναμη.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
