Τι σημαίνει απώλεια; Ετυμολογικά μιλώντας η λέξη «απώλεια» προέρχεται από το αρχαίο ρήμα ἀπόλλυμι / ἀπολλύω «χάνω, καταστρέφω» < ἀπό- + ὄλλυμι «καταστρέφω, αφανίζω – θανατώνω, σκοτώνω». Προσωπικά μιλώντας όμως; Τι σημαίνει απώλεια ως βίωμα; Το πως ο καθένας καλείται να ξετυλίξει ένα κουβάρι συναισθημάτων που ακολουθεί τον αποχωρισμό μετά από οποιαδήποτε απώλεια.
Συνήθως συνδέουμε την έννοια της απώλειας με μία σκοτεινή και επίπονη πλευρά, με τον θάνατο, αμελώντας πως ήδη από τη στιγμή που γεννιόμαστε ερχόμαστε συνεχώς αντιμέτωποι με απώλειες. Πρώτος αναγκαίος και μόνιμος αποχωρισμός ο ερχομός μας στον κόσμο. Η μητέρα καλείται να αποχωριστεί το βρέφος που μέχρι τώρα μεγάλωνε, τρεφόταν και εξαρτιόταν πλήρως από το σώμα της, το ίδιο το βρέφος καλείται να αποχωριστεί τη ζεστασιά και την ασφάλεια της μητρικής φωλιάς ερχόμενο σε έναν άλλο κόσμο.
Από εκεί και έπειτα οι απώλειες γίνονται μέρος της ζωής μας: ο απογαλακτισμός, το μπουσούλημα που μετατρέπεται σε περπάτημα, ο αποχωρισμός του σπιτιού ξεκινώντας το σχολείο, οι φίλοι που αποκτούμε και χάνουμε καθώς περνάνε τα χρόνια, τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα μαζί με τις απογοητεύσεις τους, η ολοκλήρωση των σχολικών χρόνων, η εφηβεία που προχωρά στην ενηλικίωση, σπουδές, εργασίες, σχέσεις που θα μας αφήσουν και που θα αφήσουμε, τα παιδιά που μεγαλώνουν και φεύγουν από το πατρικό τους, η τρίτη ηλικία, οι ασθένειες άλλες σοβαρότερες και άλλες όχι, η σύνταξη, μακρινά και κοντινά μας πρόσωπα που φεύγουν από τη ζωή…
Όλο το ταξίδι της ύπαρξής μας περιβάλλεται και συνοδεύεται από απώλειες. Άλλες ευχάριστες και δημιουργικές και άλλες δυσάρεστες έως ανυπόφορες. Εκεί κάπου έρχεται το κουβάρι των συναισθημάτων που λέγαμε. Άρνηση, Θυμός, Διαπραγμάτευση, Κατάθλιψη, Αποδοχή γνωστά και ως τα 5 στάδια του πένθους. Αναρωτιέμαι όμως χωράει άραγε το πένθος μέσα σε 5 στάδια;
Τι σημαίνει πένθος ως προσωπικό, μοναδικό βίωμα; Πώς καλούμαι να αντέξω τον πόνο του αποχωρισμού για κάτι που δε θα ξανά υπάρξει όπως το γνώριζα και το αγαπούσα μέχρι σήμερα; Που πάει όλη αυτή η αγάπη και που όλος αυτός ο πόνος;
Ίσως συνυπάρχουν και συνοικοδομούν τη νέα μου πραγματικότητα. Και όλη αυτή η διαδικασία θέλει χρόνο, πολύ χρόνο και αμέριστη υπομονή, θέλει επαφή με το σώμα μου, με τις ανάγκες μου, με τους δικούς μου ρυθμούς, με ό, τι εμένα με βοηθάει άλλες φορές να αποστασιοποιηθώ και να ξεχαστώ και άλλες να βουτήξω στα βαθιά μου.
Ο πόνος που βιώνω υπάρχει πραγματικά μέσα μου και πολλές φορές εκφράζεται στο σώμα μου, τον βιώνω, είναι πραγματικός, τον αισθάνομαι. Υπάρχουν φορές που κανείς και τίποτα δε θα μπορέσει να τον απαλύνει, δε θα μπορέσει να με ανακουφίσει. Υπάρχουν μέρες που θα έρχομαι σε επαφή με την απόγνωση και τη ματαιότητα. Υπάρχουν στιγμές που ακόμα και το να σηκωθώ από το κρεβάτι φαίνεται κατόρθωμα. Μέσα σε όλα αυτά ακούς συνήθως τη φράση «ο χρόνος όλα τα γιατρεύει» κι όμως ο χρόνος από μόνος του δεν αρκεί.
Εκεί ακριβώς καλούμαι να σταθώ με συμπόνοια, ζεστασιά και φροντίδα στον εαυτό μου, να πω είναι εντάξει να πονάω, να κλαίω, να απέχω από όσα κάποτε με ευχαριστούσαν, είναι εντάξει να ζητάω βοήθεια, είναι εντάξει να παίρνω χρόνο για εμένα. Καλούμαι να διαχειριστώ την απώλεια μέσα από μια ενεργητική διαδικασία παρά μια παθητική αναμονή.
Αναρωτιέμαι πώς θα ήταν άραγε η ζωή μας αν δε βιώναμε απώλειες; Δε θα υπήρχαν αποχωρισμοί, θάνατοι, αλλαγές, η ζωή θα κυλούσε αέναα με την επανάληψη της ίδιας καθημερινής ρουτίνας και συνήθειας. Όχι ότι η ρουτίνα και η συνήθεια είναι επιβλαβείς αντιθέτως δημιουργούν ένα δίχτυ ασφάλειας μέσα στην αβεβαιότητα της ζωής. Αυτό ίσως να ήθελα να αποφύγω όταν φαντάζομαι μια ζωή χωρίς απώλειες, αυτή την αβεβαιότητα.
Αυτή όμως ακριβώς η αβεβαιότητα της ζωής έρχεται να με ταρακουνήσει, να με ξυπνήσει, να μου θυμίσει πως έχω επιλογή, πως προλαβαίνω να δημιουργήσω το δικό μου νόημα, να επιλέξω να ζήσω μια ζωή μέσα από την οποία να νιώθω ικανοποίηση, να γαληνεύω γνωρίζοντας πως όταν θα αφήσω αυτό τον κόσμο θα έχω αφήσει μαζί και το στίγμα μου με όποιον τρόπο: μέσα από τα παιδιά μου, μέσα από την τέχνη μου, μέσα από τις ιστορίες μου, μέσα από το πως η ύπαρξή μου επηρέασε τη ζωή άλλων ανθρώπων, μέσα από την ίδια μου την ενέργεια!
Εκεί κρύβεται η ομορφιά της απώλειας! Όσο πόνο κρύβει μέσα του ο αποχωρισμός άλλο τόσο γόνιμο έδαφος δημιουργείται μέσα από την απώλεια. Χάνω κάτι σημαίνει και δημιουργώ χώρο για κάτι άλλο, για το καινούριο. Ακόμα και ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, που αποτελεί μία από τις πιο δύσκολες απώλειες, έχει μέσα την αναγέννηση.
Την αναγέννηση όσων άφησε πίσω και όσων έμειναν μέσα μου σαν φυλαχτό, όσων έμαθα, έζησα και μοιράστηκα δίπλα σε αυτόν τον άνθρωπο, το λιθαράκι που έβαλε στο να είμαι ο άνθρωπος που είμαι σήμερα!
Διαβάστε σχετικα: Απώλεια. Πως μας επηρεάζει και πως τη διαχειριζόμαστε (1ο μέρος)
«Προχωράω» δεν σημαίνει παύω να πονάω. «Προχωράω» δε σημαίνει ότι ο πόνος μου δεν υπάρχει. Σημαίνει ενσωματώνω αυτή την εμπειρία με τέτοιο τρόπο που δεν έχει πλέον κεντρικό ρόλο στη ζωή μου. Το ακούω συχνά αυτό. Αυτή την ιδέα ότι ίσως «προχωράω» σημαίνει απλώς επιστρέφω στο φυσιολογικό σαν να μην υπάρχει ο πόνος, σαν να μπορώ να επιστρέψω στο ίδιο ακριβώς «φυσιολογικό» της ζωής μου πριν από ένα οδυνηρό συμβάν.
Όμως δεν μπορώ να ξεχάσω ή να προσποιούμαι ότι δεν συνέβη ποτέ. Δεν είναι αυτός είναι ο στόχος. Το φυσιολογικό στο οποίο επιστρέφω μπορεί να είναι διαφορετικό αφού κάτι που υπήρχε δεν υπάρχει πια, στη θέση του υπάρχει μια διαφορετική εκδοχή του εαυτού μου πλέον. Το «κανονικό» θα έρθει, αλλά μπορεί να μην είναι το ίδιο κανονικό με πριν. Και αυτό είναι εντάξει.
Και η απώλεια δεν αποφεύγεται, δεν τη γλιτώνω. Η απώλεια είναι πάντα εδώ, τη συναντάμε κάθε μέρα, ένας χωρισμός, μια αλλαγή περιβάλλοντος, ο ερχομός ενός παιδιού, μια φιλία που πάγωσε, μια νέα δουλειά, ένας νέος ρόλος στη ζωή μου, τα παιδιά που μεγάλωσαν και φεύγουν από το σπίτι, το σώμα μου που αλλάζει, τα γηρατειά, ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου. Χέρι χέρι προχωράμε με την απώλεια και όσο θρήνο έχει μέσα άλλη τόση ομορφιά υπάρχει εκεί.
Ναι στην απώλεια δημιουργείται γόνιμο έδαφος για αναγέννηση, για το καινούριο, για την αλλαγή. Με την πάροδο του χρόνου (και με δουλειά και πιθανώς με θεραπεία) είναι δυνατή η μετάβαση, αλλά θα μοιάζει περισσότερο με μια ενσωμάτωση της εμπειρίας αντί να ξοδεύω τόση πολλή ενέργεια προσπαθώντας να μην κοιτάξω την απώλεια κατάματα.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
