Για τον καθένα ισορροπία σημαίνει κάτι διαφορετικό. Διαφορετικά κομμάτια που συνδυάζονται και δίνουν την αίσθηση της πληρότητας. Η ισορροπία είναι μια λεπτή γραμμή. Απαιτεί συνεχή προσπάθεια και εξάσκηση. Μόλις την καλλιεργήσεις, πρέπει να δουλέψεις για να την κρατήσεις.
Η συντήρηση είναι συνήθως το δυσκολότερο μέρος σε όλα τα πράγματα. Είναι πιο εύκολο να «χτίσεις» κάτι παρά να το διατηρήσεις. Παραδείγματος χάριν, είναι ευκολότερο να χτίσεις μια σχέση, φιλική, ερωτική, παρά να τη διατηρήσεις σε βάθος χρόνου. Είναι ευκολότερο να «χτίσεις» ένα υγιές, καλογυμνασμένο σώμα, παρά να το διατηρήσεις. Χρειάζεται ισορροπία και αφοσίωση. Η αφοσίωση προϋποθέτει ένα είδος δέσμευσης στο στόχο σου.
Τι χρειάζεσαι για να είσαι ισορροπημένος; Εξαρτάται από τα πράγματα που ορίζεις ως σημαντικά για την ψυχοσωματική σου ευεξία και τη ζωή σου συνολικά. Έχει να κάνει με τις προτεραιότητες που θέτεις στη ζωή σου και το που επιλέγεις να επενδύσεις την ενέργειά σου. Μπορείς να διαχωρίσεις τα πράγματα που για σένα έχουν αξία σε τομείς, πχ: «υγεία και ψυχοσωματική ευεξία», «καριέρα», «οικογένεια», «προσωπική ζωή», «φίλοι», «θρησκεία», «χόμπι», «προσωπική εξέλιξη και εκπαίδευση» κ.λ.π.
Εσύ ορίζεις τους βασικούς τομείς της ζωής σου και πως θα τους ονοματίσεις. Ο κάθε τομέας σπάει σε μικρότερα κομμάτια που τον απαρτίζουν. πχ. Ο τομέας της υγείας μπορεί να περιλαμβάνει παρακολούθηση της σωματικής υγείας με τακτικές ιατρικές εξετάσεις, συμμόρφωση σε φαρμακευτική αγωγή (εάν κρίνεται αναγκαίο), σωστή διατροφή, σωματική άσκηση και μεριρμνά για την ψυχική και πνευματική υγεία, αναλόγως με τις ανάγκες του καθενός και την τρέχουσα κατάστασή του.
Αφού συλλογιστείς τους βασικούς άξονες της ισορροπίας σου, σκέψου πόσο ικανοποιημένος είσαι στον καθένα από αυτούς τη δεδομένη στιγμή. Μπορείς ακόμα και να βαθμολογήσεις την ικανοποίησή σου από το 1-10. Τι θα ήθελες να βελτιώσεις/αλλάξεις; Ποιος βαθμός είναι ο στόχος σου για να είσαι ικανοποιημένος σε κάθε τομέα και πώς θα μπορούσες να δουλέψεις για τον πετύχεις; Τι εμπόδια θα μπορούσες να συναντήσεις και πώς να τα ξεπεράσεις;
Αν είσαι ήδη εκεί που θες, σκέψου τι θα μπορούσες να κάνεις για να διατηρήσεις την ικανοποίησή σου. Θέσε στόχους μικρούς, μετρήσιμους, συγκεκριμένους, ρεαλιστικούς και εφικτούς βάσει του χρονικού ορίου που έχεις στο μυαλό σου για τον καθένα. Οι στόχοι μπορεί να είναι ημερήσιοι, εβδομαδιαίοι ή μηνιαίοι, αναλόγως τι θες να πετύχεις, το πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι αυτό, τον αντικειμενικά διαθέσιμο χρόνο, τις απαιτήσεις που υπάρχουν κ.λ.π.
Διαβάστε σχετικά: Η ευαίσθητη ισορροπία των ορίων στη ζωή μας
Για κάποιον στόχος μπορεί να είναι να περνάει περισσότερο χρόνο με την οικογένειά του ή τους φίλους του, να κάνει περισσότερες δραστηριότητες εκτός σπιτιού και πιο υγιεινές διατροφικές επιλογές. Θα πρέπει λοιπόν να εξετάσει τι μπορεί να αλλάξει μέσα στη μέρα/εβδομάδα του, πώς να προτεραιοποιήσει τις ανάγκες του και να κατατμήσει το χρόνο του σωστά για να πετύχει αυτούς τους στόχους.
Όλα ξεκινούν με την οργάνωση. Πρέπει να έχεις ένα ξεκάθαρο πλάνο στο μυαλό σου με το τι θες να πετύχεις, πώς, έως πότε. Βοηθάει το να γράφεις τους στόχους σου κάπου, να τους κάνεις πιο «χειροπιαστούς», από το να τους έχεις απλώς ως εικόνα στο μυαλό σου. Η καταγραφή και η οπτικοποίηση του στόχου ενισχύει τη δέσμευση και αυξάνει το κίνητρο να δουλέψεις πάνω σε αυτούς.
Πάρε μια ατζέντα, ένα τετράδιο ή χρησιμοποίησε το κινητό σου ή όποιον άλλο τρόπο σε βολεύει προσωπικά για να σχεδιάσεις το πλάνο σου. Δεν είναι ανάγκη να μπεις σε μια διαδικασία να οργανώνεις τα πάντα με τρόπο ψυχαναγκαστικό κι εμμονικό. Απλώς χρειάζεται να έχεις μια καθαρή εικόνα του τι θές και πώς θα το πετύχεις.
Ένας μεγάλος στόχος χρειάζεται μικρά, σταθερά βήματα για να γίνει πιο εφικτός και υλοποιήσιμος. «One day at a time». Οι αλλαγές γίνονται σιγά σιγά, με χρόνο, συνέπεια, δέσμευση και συνεχή προσπάθεια. Οι ξαφνικές αλλαγές και τα μεγάλα, γρήγορα βήματα δεν κρατάνε. Είναι σαν τα «πυροτεχνήματα», μικρής διάρκειας. Κι εκεί που έκανες 5 βήματα μπροστά, μετά μπορεί να πας 7 βήματα πίσω.
Κι αυτό είναι που συνήθως αποθαρρύνει τους ανθρώπους και παραιτούνται από τους στόχους τους. Θέτουν πολύ νωρίς υψηλές προσδοκίες και φυσικά σε σύντομο χρονικό διάστημα. Πέφτουν με τα μούτρα, να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα, πολλές αλλαγές και κάπου οι δυνάμεις τους, τους εγκαταλείπουν, «burn out». Η ζωή, είναι μαραθώνιος, δεν είναι αγώνας δρόμου. Κράτα δυνάμεις. Σκέψου μακροπρόθεσμα.
Οι αλλαγές δεν γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Απαιτείται χρόνος να συνηθίσει ο οργανισμός τη νέα κατάσταση, την αλλαγή. Και επανάληψη τη νέας συμπεριφοράς για να γίνει έξη. Χρειάζονται περίπου 21 μέρες για να δημιουργηθεί νέος νευρώνας. Και για να «αυτοματοποιηθεί» μια νέα συμπεριφορά χρειάζονται περίπου 154 μέρες. Έτσι είμαστε φτιαγμένοι βιολογικά.
Η ισορροπία έχει αφετηρία εσένα τον ίδιο. Η μέριμνα της ψυχοχωματικής σου υγείας είναι ζωτικό μέρος της ισορροπίας. Για να διατηρήσεις το σώμα σου υγιές, οφείλεις να το φροντίσεις, να το σεβαστείς και να αφουγκραστείς τις ανάγκες του. Το να τρέφεσαι σωστά με βάση τις ανάγκες σου και τη σωματική σου κατάσταση είναι πρωτεύον ζήτημα. Το σώμα μας είναι μια μηχανή.
Για να λειτουργήσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων του χωρίς να κρασάρει προϋποθέτει να λάβει και τα κατάλληλα καύσιμα. Η τροφή είναι η καύσιμη ύλη που μας δίνει την απαιτούμενη ενέργεια για να αντεπεξέλθουμε αποτελεσματικά. Εάν δεν είμαστε σίγουροι για τις διατροφικές επιλογές μας, μπορούμε να συμβουλευτούμε έναν διατροφολόγο και το γιατρό μας (εάν για λόγους υγείας χρειάζεται να ακολουθούμε κάποια ειδική διατροφή).
Η σωματική άσκηση είναι ο 2ος πυλώνας της ψυχοσωματικής σου υγείας. Και το αναφέρω μαζί, ως «ψυχοσωματική υγεία», γιατί η σωστή διατροφή και η γυμναστική αφορούν τόσο την καλή σωματική μας κατάσταση όσο και την ψυχική μας ευεξία.
Πέρα από το γεγονός πως η καλή σωματική κατάσταση προϋποθέτει/συμβάλλει στην καλή ψυχική κατάσταση (και το αντίστροφο εφόσον αυτά είναι αλληλένδετα), η διατροφή και η γυμναστική έχουν πολλαπλά οφέλη και στην ψυχική μας υγεία, καθώς επηρεάζουν τη διάθεσή μας, την αίσθηση ευεξίας και τη ψυχολογία μας γενικότερα. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη γυμναστικής. Ο καθένας μπορεί να βρει αυτό που του ταιριάζει καλύτερα.
Κάτι που να τον ευχαριστεί, να το απολαμβάνει και να τον αποφορτίζει, όχι γιατί «πρέπει» να κάνουμε γυμναστική, αλλά επειδή θέλουμε να φροντίσουμε το σώμα μας. Και δεν χρειάζεται να ξοδέψεις καθόλου χρήματα, εάν αυτή είναι η πραγματική σου δυσκολία. Μπορείς να γυμναστείς και στο σπίτι σου. Πάντα υπάρχουν τρόποι όταν θέλεις να καταφέρεις κάτι. Όταν δεν θέλεις, βλέπεις μόνο εμπόδια. Δες το κι έτσι, περνάς όλη σου τη ζωή μέσα στο σώμα σου, είναι το «σπίτι» σου, κάντο ένα ευχάριστο μέρος για να μένεις.
Το να διατηρείς το μυαλό σου σε ισορροπία είναι μια διαφορετική ιστορία. Απαιτεί περισσότερη δουλειά και φροντίδα απ’ ότι νομίζουμε. Μια αλλαγή είτε είναι καλή είτε κακή, είναι πιο εύκολα παρατηρήσιμη όταν συμβαίνει στο σώμα μας παρά στο μυαλό μας. Γι’ αυτό και τείνουμε να δίνουμε περισσότερη έμφαση στη μέριμνα της σωματικής υγείας. Είναι πιο εύκολο -και απενοχοποιημένο- να πάμε στο γιατρό για κάποιο σωματικό πόνο ή ενόχληση, παρά σε έναν ειδικό για τον ψυχικό μας πόνο.
Όλες οι αλλαγές ξεκινούν από το μυαλό μας. Χρειάζονται πνευματική διαύγεια, συγκέντρωση και προσήλωση. Η ψυχική ανισορροπία μπορεί να μην είναι αμέσως ορατή (όχι από/σε όλους), όμως, εν τέλει θα φανερωθεί. Θα εκδηλωθεί μέσα από τις σκέψεις μας,τα λόγια μας, τη συναισθηματική μας κατάσταση και τη συμπεριφορά μας.
Διαβάστε σχετικά: Πώς να βρούμε ισορροπία όταν η υπερβολική αυτοαμφισβήτηση γίνεται εμπόδιο
Σωματοποιήσεις, αλλαγές στη διάθεσή μας, διαταραχές με τον ύπνο μας, αλλαγή στις διατροφικές μας συνήθειες (είτε να τρώμε πολύ λίγο είτε πάρα πολύ και κατά βάση τροφές πλούσιες σε λιπαρά και σάκχαρα), αίσθημα κόπωσης, απώλεια ενέργειας που οφείλονται σε ψυχολογικούς λόγους, έχουν και σωματικό αντίκτυπο.
Η ισορροπία θα λέγαμε συμβολικά βρίσκεται στο κέντρο ενός ισόπλευρου τριγώνου: η μια πλευρά του τριγώνου αντιπροσωπεύει τη σωματική μας υγεία, η άλλη τη ψυχική μας και η τρίτη την πνευματική υγεία. Αν επιμελούμαστε εξίσου όλες τις πλευρές του τριγώνου, διατηρούμε την ισορροπία μας.
Ισορροπία δεν σημαίνει απαραίτητα να έχουμε τον έλεγχο των πάντων. Αλλά έχει να κάνει με το πώς ανταποκρινόμαστε όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα έχουμε σχεδιάσει, που είναι και το πιο πιθανό σενάριο, εφόσον η ζωή είναι απρόβλεπτη και μάλλον έχει πιο ζωηρή φαντασία από εμάς. Δεν έχουμε τον έλεγχο όλων όσων συμβαίνουν στη ζωή μας, έχουμε όμως τον έλεγχο των πράξεών μας. Εμείς επιλέγουμε πώς θα αντιδράσουμε σε αυτά που μας συμβαίνουν, πώς θα τα χειριστούμε.
Είναι σαν να παίζεις μια παρτίδα τάβλι. Ρίχνεις το ζάρι χωρίς να ελέγχεις τον αριθμό που θα σου δείξει. Εσύ όμως κρίνεις και αποφασίζεις πώς θα παίξεις το παιχνίδι και θα αξιοποιήσεις τη ζαριά που σου ήρθε.
Ισορροπία είναι η χρυσή τομή ανάμεσα σε αυτά που «θέλω» και σε αυτά που «πρέπει» να κάνω. Είναι το να βρίσκομαι πάντα «παρών» σε αυτό που μου συμβαίνει στο «εδώ και τώρα», να έχω ευσυνειδησία κι αντίληψη της κατάστασής μου, να είμαι «συνδεδεμένος» με τον εαυτό μου ψυχικά, σωματικά, πνευματικά. Το «μέσα» μου, το πώς αντιλαμβάνομαι, νιώθω κι επεξεργάζομαι όσα συμβαίνουν «έξω» από εμένα, να εναρμονίζονται.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
