Η πλήξη μπορεί να είναι ωφέλιμη για τα παιδιά

Η πλήξη μάς αποτρέπει από την επανάληψη των ίδιων καθημερινών μοτίβων και μάς ωθεί να αναζητήσουμε καινούργιους στόχους ή να διερευνήσουμε νέα εδάφη ή ιδέες.

Η πλήξη δεν σημαίνει ότι δεν έχεις πράγματα να κάνεις, απλά δεν θέλεις να τα κάνεις.

Δεν προκαλεί έκπληξη ότι πολλοί γονείς ακούνε τη λέξη «βαριέμαι» από τα παιδιά τους περισσότερο από ποτέ.

Οι άνθρωποι απεχθάνονται την πλήξη σε τέτοιο βαθμό, που σε μία έρευνα, το 1/4 των συμμετεχόντων ανέφεραν ότι θα προτιμούσαν να προκαλέσουν στον εαυτό τους ένα επώδυνο σοκ παρά να παραμείνουν κλεισμένοι για 15 λεπτά σε ένα δωμάτιο χωρίς εξωτερικά ερεθίσματα, όπως μουσική, βιβλία, κινητά.

Το εύρημα αυτό δείχνει τον έντονο βαθμό που επιθυμούμε να «δραπετεύσουμε» από το συναίσθημα της ανίας.

Ενώ όμως η πλήξη προκαλεί προσωρινά άβολα συναισθήματα, μπορεί να μάς είναι ωφέλιμη με πολλούς τρόπους, όπως βοηθώντας στη διέγερση της δημιουργικότητας ή στη εκμάθηση συγκέντρωσης.

Διαβάστε σχετικά: Το Συναίσθημα της Πλήξης: Τι συμβαίνει όταν βαριόμαστε;

Γιατί βαριόμαστε;

Η πλήξη είναι μία συναισθηματική κατάσταση, η οποία είναι προσωρινή. Ένα άτομο που βαριέται βιώνει δυσάρεστα συναισθήματα, παρουσιάζει έλλειψη ενδιαφέροντος για την ολοκλήρωση εργασιών και εμφανίζει προβλήματα συγκέντρωσης.

Ένας άνθρωπος που βαριέται, έχει πράγματα να κάνει, απλά δεν μπορεί ή δεν θέλει ασχοληθεί με συγκεκριμένες δραστηριότητες.

Η πλήξη μπορεί να είναι αποτέλεσμα έλλειψης ξεκούρασης και κακής διατροφής, έλλειψης πνευματικής διέγερσης ή έντονης ρουτίνας (έλλειψης καινούριων εμπειριών). Τα άτομα με υψηλή ευαισθησία στην επιβράβευση, δηλαδή αυτά που χρειάζονται συνεχή διέγερση για να νιώσουν ικανοποιημένα, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αισθανθούν πλήξη.

Κάποιος μπορεί να βαρεθεί αν μια εργασία που εκτελεί δεν είναι αρκετά ενδιαφέρουσα, εάν παρουσιάζει υψηλό βαθμό δυσκολίας ή ευκολίας ή εάν στερείται νοήματος και πρόκλησης.

Η έλλειψη ελέγχου μπορεί επίσης να συμβάλει στην εμφάνιση ανίας. Σε μία έρευνα, οι μαθητές επέδειξαν μεγαλύτερη ανία όταν ένας ενήλικας διάλεγε για λογαριασμό τους μια ψυχαγωγική δραστηριότητα, από ό, τι όταν τους επέτρεπαν να δημιουργήσουν τη δική τους.

Επίσης, η πανδημία του COVID-19 μπορεί ενδεχομένως να δημιούργησε όλες αυτές τις καταστάσεις, όπως έλλειψη ύπνου, ανεπαρκείς νέες εμπειρίες και στέρηση ελέγχου.

Τα θετικά και τα αρνητικά της πλήξης

Η πλήξη μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργικότητα. Οι συμμετέχοντες σε μία έρευνα επέδειξαν περισσότερο διαφορετικό τρόπο σκέψης μετά την ολοκλήρωση μιας βαρετής εργασίας, όπως βρίσκοντας πολλαπλές χρήσεις για αντικείμενα, δημιουργώντας συνδέσεις μεταξύ φαινομενικών μη συγγενών ιδεών και παράγοντας πολλαπλές δημιουργικές ιδέες.

Σε μία άλλη έρευνα, οι συμμετέχοντες έπρεπε είτε να εκτελέσουν μία βαρετή δραστηριότητα ταξινόμησης φασολιών ανά χρώμα ή μια διασκεδαστική χειροτεχνία πριν την ολοκλήρωση μιας δημιουργικής εργασίας. Οι συμμετέχοντες που επέλεξαν να ταξινομήσουν τα φασόλια, παρουσίασαν περισσότερες ποιοτικές ιδέες συγκριτικά με αυτούς που ασχολήθηκαν με τη χειροτεχνία πριν από την δημιουργική εργασία.

Η δημιουργία αναδύεται όταν κάποιος που βαριέται, αναζητά να ασχοληθεί με κάτι ενδιαφέρον. Η δημιουργικότητα είναι μια πρόκληση η οποία καλύπτει αυτήν την ανάγκη.

Η αίσθηση πλήξης επίσης βοηθά να εκπαιδεύσουμε τη συγκέντρωση και την προσοχή μας. Ενώ είναι εύκολο να καταφύγουμε στη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών για να διασκεδάσουμε και να αποσπάσουμε την προσοχή μας όταν βαριόμαστε, οι έρευνες δείχνουν ότι οι ηλεκτρονικές συσκευές δεν θεραπεύουν την ανία.

Στην πραγματικότητα όμως, αυτή η «ρηχή» ενασχόληση με τις συσκευές μας, μειώνει την ικανότητά μας να συγκεντρωθούμε, να ασχοληθούμε με δραστηριότητες και να βρούμε ροή.

Η αναγνώριση και η επίλυση της πλήξης είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να εκπαιδεύσουμε τους εαυτούς μας στην εστίαση της προσοχής μας και στην επιμονή για την ολοκλήρωση δύσκολων και μονότονων εργασιών.

Μας διδάσκει να διερευνούμε διαφορετικά μέρη του μυαλού μας όταν δεν έχουμε κάποιο εξωτερικό κίνητρο. Με άλλα λόγια το μυαλό μας εξασκείται. Η πλήξη είναι καλή τόσο για τους ενήλικες όσο και για τα παιδιά.

Διαβάστε σχετικά: Η αποδοχή της συναισθηματικής πολυπλοκότητας: Γιατί βιώνουμε πολλά διαφορετικά συναισθήματα ταυτόχρονα;

Λύσεις που μπορούμε να εφαρμόσουμε όταν αισθανόμαστε πλήξη

Επομένως, αν αντιληφθείτε ότι τα παιδιά σας βαριούνται, δεν χρειάζεται να νιώσετε ενοχή που δεν τα διασκεδάζετε.

Αντί για αυτό, εξετάστε τα ακόλουθα:

Ελέγξτε αν το παιδί απλά πεινάει ή νιώθει κουρασμένο. Μπορεί να μην αισθάνεται πλήξη, απλά να στερείται ενέργειας για να συμμετάσχει σε μια δραστηριότητα.

Ερευνήστε τον τρόπο με τον οποίο μπορείτε να παρέχετε στο παιδί σας καινούργιες επιλογές σε καθημερινή βάση, όπως το μενού της ημέρας ή τη σειρά που θα κάνει τα μαθήματα του.

Μην αισθάνεστε υποχρεωμένοι ή υπεύθυνοι να σταματήσετε αυτήν την «εμπειρία βαρεμάρας» των παιδιών. Μπορεί να αναπτύξουν εσωτερικά εργαλεία, όπως η εστίαση προσοχής, ο αυτοέλεγχος και η δημιουργικότητα, επιλύνοντας από μόνα τους το πρόβλημα της πλήξης τους.

Διδάξτε στα παιδιά να μην φοβούνται τα συναισθήματα που συνοδεύουν την πλήξη, αλλά να διεγείρονται από αυτά. Η πλήξη είναι ένα σημάδι που υποδεικνύει ότι χρειάζεται να έρθει η αλλαγή. Βοήθησέ τα να δημιουργήσουν ιδέες και στη συνέχεια επιλέξτε μαζί μια για να υλοποιήσετε. Αφήστε τα να αισθανθούν υπεύθυνα για την επιλογή τους. Ενθαρρύνετε τα να δημιουργήσουν ένα «κουτί ιδεών» από τις οποίες μπορούν να διαλέξουν, όταν αισθάνονται ανία.

Η πλήξη πολλές φορές απλά απαιτεί να ξεπεράσουμε το δύσκολο κομμάτι του να κάνουμε το πρώτο βήμα. Το παιδί μπορεί να μην βαριέται, απλά να μην ξέρει από πού να ξεκινήσει. Βοηθήστε το να διαχωρίσει μια εργασία σε στάδια και να κάνει το πρώτο βήμα.

H προσοχή μας αποσπάται εύκολα από τις κινητές συσκευές μας. Προσπαθήστε να ορίσετε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που θα περνάτε με την οικογένειά σας, κλείνοντας τις συσκευές σας και συμμετέχοντας σε μια ουσιαστική δραστηριότητα για 20 λεπτά. Αυτή η δραστηριότητα θα ενισχύσει την αίσθηση δημιουργικότητας.

Η πλήξη μάς αποτρέπει από την επανάληψη των ίδιων καθημερινών μοτίβων και μάς ωθεί να αναζητήσουμε καινούργιους στόχους ή να διερευνήσουμε νέα εδάφη ή ιδέες. Αντί να την απορρίπτετε, δουλέψτε μαζί της και δείτε τι μπορείτε να δημιουργήσετε μέσα από αυτή τόσο εσείς όσο και τα παιδιά σας.

Απόδοση: Ιωσηφίνα Πασχαλίδου Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή