Πολλοί είναι οι παράγοντες διαμορφώνουν την αυτοεκτίμηση και οι ψυχολόγοι εστιάζουν την αφετηρία της στην παιδική ηλικία.
Η αυτοπεποίθηση είναι μία έννοια που έχει μελετηθεί ευρέως από ερευνητές, οι οποίοι παρατηρώντας μονοζυγωτικούς και διζυγωτικούς διδύμους, συμπέραναν ότι τόσο τα γονίδια όσο και το περιβάλλον διαμορφώνουν την αυτοεκτίμηση.
Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Personality and Social Psychology αναφέρει ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο από πολύ μικρή ηλικία. Συγκεκριμένα, βρέθηκε ότι η υψηλή αυτοεκτίμηση στην ενήλικη ζωή είναι ανάλογη με την ανταπόκριση των γονέων στις ανάγκες των παιδιών, τα γνωστικά ερεθίσματα και το οργανωμένο, ασφαλές περιβάλλον.
Η έρευνα έγινε σε βάθος χρόνου και ξεκίνησε από συμμετέχοντες στην ηλικία των 8 ετών έως τα 27 έτη τους. Σε όλη αυτή την περίοδο, διεξάγονταν μετρήσεις της αυτοεκτίμησης και συνεξετάζονταν το περιβάλλον στο σπίτι, η σχέση των γονέων μεταξύ τους, η παρουσία ή η απουσία του πατέρα, η κατάθλιψη ή όχι της μητέρας και η οικονομική κατάσταση της οικογένειας.
Ειδικότερα, βρέθηκε ότι το περιβάλλον στο σπίτι του παιδιού κυρίως στην ηλικία από 0 έως 6 ετών, είναι ένας παράγοντας που διαμορφώνει μακροπρόθεσμα την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης. Η καλή ποιότητα της σχέσης των γονέων καθώς και η παρουσία του πατέρα φαίνεται να συσχετίζονται θετικά με την αυτοεκτίμηση.
Διαβάστε σχετικά: Αυτοεκτίμηση…Τι είναι και πώς μπορούμε να την ενισχύσουμε;
Στη συγκεκριμένη έρευνα δεν υπήρχε δείγμα ομόφυλων ζευγαριών με παιδιά, οπότε η παρουσία του πατέρα εννοείται ως η συμμετοχή δεύτερου γονέα στην ανατροφή, η οποία και πάλι φαίνεται ότι είχε μικρότερη επίδραση στην αυτοεκτίμηση σε σχέση με την ποιότητα της σχέσης και το ασφαλές περιβάλλον στο σπίτι. Αντίθετα, η μητρική κατάθλιψη και η φτώχεια φαίνεται να διαμορφώνουν αρνητικά την αυτοεκτίμηση.
Συμπερασματικά από τη συγκεκριμένη έρευνα φαίνεται ότι ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο σημαντικό το οικογενειακό περιβάλλον στην παιδική ηλικία για την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης, είναι ότι από πολύ μικρή ηλικία ο τρόπος με τον οποίο αλληλεπιδρούν οι γονείς με τα παιδιά, επηρεάζουν ασυνείδητα την εικόνα που διαμορφώνουν τα παιδιά για το ποια είναι και τι αξίζουν.
Έτσι, σταδιακά ενσωματώνουν αυτή την εικόνα και αναπτύσσουν την αυτοεκτίμησή τους. Παράλληλα, η συγκεκριμένη έρευνα συμβάλει στην αναγνώριση για την παρέμβαση και την τροποποίηση των παραγόντων που διαμορφώνουν αρνητικά την αυτοεκτίμηση, όπως για παράδειγμα την ενίσχυση των οικογενειών που ζουν στο όριο της φτώχειας για τη δημιουργία θετικότερου κλίματος στο σπίτι.
Στόχος πολλών ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών είναι η διαμόρφωση υψηλής αυτοεκτίμησης στην κοινότητα, προβλέποντας ότι αυτή συμβάλει στην ψυχική υγεία και στην επαγγελματική επιτυχία. Ωστόσο, είναι πολλοί οι παράγοντες που διαμορφώνουν την αυτοεκτίμηση και δεν είναι όλοι προβλέψιμοι, όπως τα γονίδια. Αν και γνωρίζουμε ότι η υψηλή αυτοεκτίμηση συμβάλει στο να αισθανόμαστε χαρούμενοι, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή η αυτοεκτίμηση να μη γίνει προβληματική, με το να εξελιχθεί σε ναρκισσισμό.
Πηγή: The British Psychological Society
Έρευνα: The family environment in early childhood has a long-term effect on self-esteem: A longitudinal study from birth to age 27 years.
Απόδοση: Γλυκερία Αποστολοπούλου, Ψυχολόγος
Eποπτεία: PsychologyNow.gr
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
