Για να εξασφαλιστεί η θετική αυτοεκτίμηση απαιτείται η αποδοχή, η αγάπη και η στοργή από το περιβάλλον, η αναγνώριση των ιδιαιτεροτήτων του κάθε ανθρώπου, η προστασία της ατομικότητας και της αυτονομίας και η καλλιέργεια της συναισθηματικής νοημοσύνης.
Ο όρος αυτοεκτίμηση αναφέρεται στο πώς αισθάνονται οι άνθρωποι για τον εαυτό τους. Η αυτοαντίληψη είναι ένα οργανωμένο γνωστικό σχήμα που αποτελείται από εικονικές και συμβολικές αναπαραστάσεις και είναι υπεύθυνο για την οργάνωση, αφομοίωση και προσαρμογή όλων των πληροφοριών που αφορούν στον εαυτό μας.
Η αυτοαντίληψη αναφέρεται κυρίως στη γνωστική διάσταση, το ποιος είμαι, ενώ η αυτοεκτίμηση στην αξιολογική-συναισθηματική πλευρά, δηλαδή το πώς αισθάνομαι γι’ αυτό που είμαι. Για να εξασφαλιστεί η θετική αυτοεκτίμηση απαιτείται η αποδοχή, η αγάπη και η στοργή από το περιβάλλον, η αναγνώριση των ιδιαιτεροτήτων του κάθε ανθρώπου, η προστασία της ατομικότητας και της αυτονομίας και η καλλιέργεια της συναισθηματικής νοημοσύνης.
Η αυτοεκτίμηση στα πρώτα χρόνια της ζωής μας αποκτάται μέσα από την ταύτισή μας με τους ήρωες των παραμυθιών και με την εσωτερίκευση των συμβολισμών. Το παιδί ακροβατεί ανάμεσα στον φανταστικό και πραγματικό κόσμο. Η αυτοεκτίμηση θα εδραιωθεί μέσα από το συμβολικό παιχνίδι. Οι πρώτες απαγορεύσεις με την είσοδο στη νηπιακή ηλικία από τους γονείς, κι αργότερα από τους δασκάλους, βοηθούν το παιδί να κατανοήσει τους κανόνες που διέπουν τον κόσμο. Το ζήτημα είναι να προσαρμοστεί σε αυτούς ανώδυνα.
Διαβάστε σχετικά: Αυτοεκτίμηση – Αυτοπεποίθηση
Στη σχολική ηλικία το παιδί αρχίζει να συναναστρέφεται και με άλλους ανθρώπους και αυτό λειτουργεί ‘οριοθετικά’. Οι προέφηβοι όταν ρωτούνται για την αυτοεκτίμησή τους απαντούν σε σχέση με τη σχολική τους επίδοση, την αθλητική τους επίδοση, την εξωτερική τους εμφάνιση, τη δημοτικότητα και τη συμπεριφορά τους. Η αυτοεκτίμηση στην εφηβεία αναφέρεται στη συνολική ιδέα του εαυτού. Στην ενήλικη ζωή η αυτοεκτίμηση συνδέεται με την αίσθηση ικανότητας, την αίσθηση του ελέγχου, της συνέπειας, της ηθικότητας.
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση στα παιδιά σχολικής ηλικίας είναι σημαντικός παράγοντας για τη μετέπειτα πορεία του. Έρευνες έδειξαν ποια είναι η σχέση της αυτοεκτίμησης με τη σχολική αποτυχία. Η συντριπτική πλειοψηφία των παραγόντων που οδηγούν στην εγκατάλειψη του σχολείου σχετίζονται με μειωμένη αυτοεκτίμηση.
Μια άλλη έρευνα έδειξε ότι η σχολική επιτυχία στα πρώτα μαθητικά χρόνια και η συμπαράσταση των γονέων προβλέπει τη μελλοντική ακαδημαϊκή επιτυχία. Άλλη έρευνα υπέδειξε ότι υπάρχει ανάγκη στα σχολικά προγράμματα να επικεντρώνονται στην ανύψωση της αυτοεκτίμησης των μαθητών.
Πολύ σημαντικοί παράγοντες είναι η υποκίνηση, οι γνωστικές λειτουργίες των μαθητών και οι οικογενειακές τους σχέσεις. Επίσης η συνάφεια μεταξύ της χαμηλής αυτοεκτίμησης και της παραβατικότητας διαπιστώνεται από πολλές έρευνες. Παιδιά με ανεπαρκή αυτοεκτίμηση βιώνουν διαρκείς ματαιώσεις και αποτυχίες και στρέφονται προς την αντικοινωνική συμπεριφορά. Άτομα με χαμηλό δείκτη αυτοεκτίμησης εκδηλώνουν περισσότερο άγχος.
Όταν τα παιδιά αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους θετικά και πιστεύουν στις δυνατότητές τους και τις ικανότητές τους είναι υγιή συναισθηματικά. Η αυτοπεποίθηση αντανακλάται μέσα από τη συμπεριφορά και τις αποφάσεις του ατόμου. Ένα παιδί που έχει αυτοπεποίθηση λειτουργεί ανεξάρτητα, αναλαμβάνει ευθύνες, υπερηφανεύεται για τις επιτυχίες του, ανέχεται απογοητεύσεις, δοκιμάζει νέα πεδία και προκλήσεις, ενώ μπορεί να διαχειρίζεται τα θετικά και αρνητικά συναισθήματα.
Ακόμη, ένα παιδί που έχει αυτοπεποίθηση είναι ένα παιδί που μπορεί να προσφέρει βοήθεια στους άλλους. Ωστόσο, ένα παιδί που δεν αποφεύγει τις νέες εμπειρίες, αισθάνεται μονίμως πως δεν το αγαπούν και δεν το θέλουν, κατηγορεί τους άλλους για τις δικές του αδυναμίες, δεν μπορεί να ανεχθεί απογοητεύσεις, αυτομειώνεται και είναι ευάλωτο.
Το κλειδί για την ευτυχία του παιδιού μας το κρατάμε εμείς οι γονείς, γι’ αυτό και πρέπει να προσέξουμε κάποιες δικές μας συμπεριφορές και τρόπους απέναντι στα αγγελούδια μας, ώστε να αναπτύξουμε ψυχικά υγιή άτομα.
Πώς κτίζεται η αυτοεκτίμηση
Η αυτοεκτίμηση, κτίζεται όταν εκφράζει κανείς σταθερά τις επιθυμίες του, όταν μαθαίνει να παίρνει την ευθύνη για τα συναισθήματά του, όταν εστιάζει σε αυτά που μπορεί να καταφέρει και όταν φέρεται κανείς στον εαυτό του με τον τρόπο που θέλει οι άλλοι να του φέρονται.
Οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών τους όταν δείχνουν ότι χαίρονται με τις επιτυχίες των παιδιών τους και όταν είναι γενναιόδωροι με τους περιγραφικούς επαίνους. Ακόμη οι γονείς ενισχύουν τα παιδιά τους όταν τα μαθαίνουν να κάνουν θετικές αυτο-δηλώσεις, όταν διδάσκουν στα παιδιά τους τρόπους για το πώς να λαμβάνουν και να αξιολογούν τις αποφάσεις τους. Ένας πολύ εποικοδομητικός τρόπος είναι η άσκηση των παιδιών στην αυτοπειθαρχία.
Διαβάστε σχετικά: Βελτιώστε την αυτοεκτίμησή σας με έναν απλό τρόπο: γίνετε ρεαλιστές
Συμβουλές για γονείς:
1. Απαντάτε στις ερωτήσεις των παιδιών με ειλικρίνεια
2. Να έχετε εσείς οι ίδιοι αυτοπεποίθηση
3. Να μην είστε αυταρχικοί
4. Να μην ειρωνεύεστε τα παιδιά ούτε να τα κρίνετε
5. Να μη συγκρίνετε τα παιδιά σας με άλλα παιδιά
6. Να μην επιβάλλετε την άποψή σας
7. Να μην είστε υπερπροστατευτικοί
8. Μην το παίζετε αλάθητοι!
9. Αποενοχοποιείστε το παιδί σας
10. Να χρησιμοποιείτε το χιούμορ
11. Προτρέψτε το να βάζει στόχους
12. Μάθετέ το να επιμένει και να υπομένει
13. Επιβραβεύστε το
14. Ενθαρρύνετέ το να λέει τη γνώμη του με θάρρος
15. Βοηθήστε το να έχει αυτοέλεγχο
16. Μάθετέ το ότι είναι σημαντικό και ότι αξίζει πολλά
17. Μάθετέ το να εμπιστεύεται τους άλλους μέσα από την εμπιστοσύνη που θα του δείξετε πρώτοι εσείς
18. Μάθετέ το να δέχεται την αποτυχία και να ξαναστοχεύει
19. Μάθετέ το να χειρίζεται μόνο του τις διαφωνίες που έχει με τους άλλους
20. Αφιερώστε του ποιοτικό χρόνο!
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
