Ανεξάρτητα από τα λάθη του παρελθόντος μας, έχουμε την ικανότητα να προσφέρουμε την απόλυτη συγχώρεση στον εαυτό μας.
Έχουμε μια έμφυτη τάση να κατηγορούμε τον εαυτό μας όταν κάτι δεν πάει καλά στη ζωή μας. Αυτό συμβαίνει επειδή έχουμε εξελιχθεί για να βιώνουμε συναισθήματα όπως ντροπή και λύπη, ειδικά όταν συμπεριφερόμαστε με τρόπους που παραβιάζουν τις προσδοκίες του εαυτού μας και των άλλων.
Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι είστε παιδί και τσακώνεστε με ένα από τα μικρότερα αδέλφια σας. Και οι δύο σας θέλετε να παίξετε ένα βιντεοπαιχνίδι, όμως αυτό είναι μόνο για έναν παίκτη, οπότε λογομαχείτε για το πότε είναι η σειρά σας να παίξετε. Ο αδερφός σας αρνείται να σταματήσει το παιχνίδι, οπότε θυμώνετε και τον χτυπάτε στο στομάχι. Αποδυναμώνεται, πέφτει στο πάτωμα και αρχίζει να κλαίει.
Τις περισσότερες φορές, θα αισθανθείτε λίγο άσχημα και θα μετανιώσετε για αυτήν την απόφαση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ενεργήσατε με τρόπο που απογοητεύσατε τον εαυτό σας. Μέσα στην ένταση της στιγμής, συμπεριφερθήκατε παρορμητικά, με αποτέλεσμα να πληγώσετε ένα πρόσωπο αγαπητό σε εσάς.
Όλοι μας βιώνουμε ντροπή και λύπη ανά περιόδους. Και ενώ αυτά τα συναισθήματα μπορεί να μάς είναι άβολα, πολλοί ψυχολόγοι πιστεύουν ότι εξυπηρετούν μια χρήσιμη λειτουργία στη ζωή μας.
Αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να μας ωθήσουν να προβληματιστούμε σχετικά με τις πράξεις μας, να μάθουμε μέσα από αυτές και να χρησιμοποιήσουμε αυτήν τη γνώση την επόμενη φορά που θα βρεθούμε σε μια παρόμοια κατάσταση. Με αυτόν τον τρόπο, τα συναισθήματά μας είναι ένα είδος «ένδειξης» η οποία μάς καθοδηγεί για το πώς πρέπει να συμπεριφερθούμε στο μέλλον.
Ωστόσο, μερικές φορές προσκολλόμαστε σε αυτά τα συναισθήματα και δεν μαθαίνουμε ποτέ μέσα από αυτά ή δεν συγχωρούμε τους εαυτούς μας. Αντ' αυτού, τα κουβαλάμε μαζί μας και συνεχώς μάς κατακρίνουμε εξαιτίας τους.
Ανεξάρτητα από τα λάθη του παρελθόντος μας, έχουμε την ικανότητα να προσφέρουμε την απόλυτη συγχώρεση στον εαυτό μας.
Ακολουθούν τα πιο σημαντικά βήματα που μπορούμε να κάνουμε για να επιτύχουμε την αυτο-συγχώρεση:
1. Αποδεχτείτε ότι όλοι κάνουν λάθη
Το πρώτο βήμα για να συγχωρήσετε τον εαυτό σας είναι να αποδεχτείτε ότι όλοι κάνουν λάθη. Κανείς δεν είναι τέλειος, και ακόμη και τα πιο ευφυή άτομα θα κάνουν λανθασμένες κρίσεις.
Επομένως, το να βιώνεις ντροπή και αμηχανία δεν σημαίνει ότι είσαι κατώτερος από κανέναν, απλά σημαίνει ότι είσαι άνθρωπος.
Αυτά τα συναισθήματα όχι μόνο είναι φυσιολογικά, αλλά συχνά αποτελούν απαραίτητο κομμάτι της ζωής μας, οπότε η δυνατότητα συγχώρεσης του εαυτού σου δεν σημαίνει ότι δεν θα συνεχίσεις να βιώνεις ντροπή ή ενοχή.
Αντίθετα, σημαίνει ότι αποδέχεσαι αυτά τα συναισθήματα όταν συμβαίνουν, ενώ ταυτόχρονα δεν προσκολλάσαι σε αυτά ούτε εστιάζεις όλη τη ζωή σου γύρω τους. Αποτελούν μόνο ένα μέρος ενός πολύ μεγαλύτερου συνόλου.
Διαβάστε σχετικά: Ο Εαυτός μας. O άγνωστος μόνιμος σύντροφος της ζωής μας
2. Μην υποτιμάτε τους περιστασιακούς παράγοντες
Θέλουμε να πιστεύουμε ότι έχουμε πλήρη ελευθερία σε όλες τις επιλογές μας. Ωστόσο, έρευνες ψυχολογίας μάς δείχνουν ότι οι περιστασιακοί παράγοντες μπορούν μερικές φορές να υπερνικήσουν την κρίση μας.
Στο δημοφιλές πείραμα του Μίλγκραμ, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να στείλουν ένα «θανατηφόρο ηλεκτροσόκ» σε έναν συμμετέχοντα που βρισκόταν στο διπλανό δωμάτιο (το οποίο δε συνέβαινε στην πραγματικότητα). Η μελέτη διαπίστωσε ότι το 65% των συμμετεχόντων ενέδωσαν σε αυτήν την πίεση, απλώς και μόνο επειδή η εντολή τους δόθηκε από τον επικεφαλής του εργαστηρίου, ο οποίος επέμενε ότι το «πείραμα έπρεπε να συνεχιστεί».
Ο Μίλγκραμ χρησιμοποίησε αυτήν τη μελέτη για να εξηγήσει την «υπακοή στην εξουσία» η οποία ήταν ανεξέλεγκτη στους Ναζί, κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Είναι εκπληκτικά τα πράγματα που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι όταν παίρνουν εντολή από μία φιγούρα εξουσίας, ωστόσο πρόκειται για μια επιρροή στην οποία είμαστε όλοι ευάλωτοι.
Μια άλλη μελέτη που δείχνει τη δύναμη των περιστασιακών παραγόντων, είναι το πείραμα φυλακών του Στάνφορντ. Σε αυτή τη μελέτη, ανατέθηκε τυχαία στους συμμετέχοντες να υποδυθούν είτε το ρόλο του «φυλακισμένου» ή του «φύλακα» σε ένα εικονικό περιβάλλον φυλακής. Όπως αποδείχθηκε, οι περιστασιακοί παράγοντες ήταν τόσο ισχυροί που οι συμμετέχοντες άρχισαν να ενεργούν σαν να ήταν όντως κρατούμενοι και φρουροί.
Πολλοί από τους «φρουρούς» επέβαλαν αυταρχικά μέτρα και υπέβαλαν μερικούς από τους φυλακισμένους σε ψυχολογικά βασανιστήρια, παρ’ όλο που γνώριζαν ότι δεν υπήρχε στην πραγματικότητα ένα αληθινό καθεστώς φυλακής.
Αυτές οι καταστάσεις δεν δικαιολογούν την κακή συμπεριφορά, αλλά βοηθούν να εξηγήσουν αυτές τις συμπεριφορές και τις συνθήκες που τις πλαισιώνουν. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε τουλάχιστον να καταλάβουμε γιατί ενδέχεται να ενδώσουμε περιστασιακά σε αυτές τις αρνητικές επιρροές και να κάνουμε άσχημα πράγματα, παρ’ όλο που δεν το θέλουμε.
3. Δεν έχετε τον έλεγχο των πάντων
Μερικές φορές συμβαίνουν άσχημα πράγματα για τα οποία έχουμε λίγο ή καθόλου έλεγχο. Δυστυχώς, αυτό δεν μας αποτρέπει από το να κατακρίνουμε ή να τιμωρούμε τους εαυτούς μας για αυτά τα γεγονότα.
Μπορεί να βρισκόμαστε στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή ή να εμπλεκόμαστε σε έναν «μαγικό τρόπο σκέψης» που μας οδηγεί να πιστέψουμε ότι εμείς έχουμε προκαλέσει μία κατάσταση, ενώ στην πραγματικότητα αυτό δεν ισχύει.
Ορισμένες φορές αναλαμβάνουμε υπερβολική ευθύνη για αυτά που συμβαίνουν στους άλλους. Όπως, για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί να κατηγορεί τον εαυτό του για το διαζύγιο των γονιών του ή όταν κάποιο δικό μας πρόσωπο πεθαίνει, εμείς πιστεύουμε ότι «έπρεπε να ήμασταν δίπλα του», παρ’ όλο που δεν μπορούσαμε να το γνωρίζουμε.
Το μυαλό μας είναι προγραμματισμένο για να δημιουργεί αιτιώδεις συσχετίσεις μεταξύ των εαυτών μας και των γεγονότων που συμβαίνουν στη ζωή μας, αλλά είναι επίσης πολύ επιρρεπές σε λάθη.
Μπορεί να πιστεύουμε ότι η αγαπημένη μας ποδοσφαιρική ομάδα έχασε τον αγώνα επειδή δεν πήγαμε στον αγώνα ή επειδή τον παρακολουθήσαμε από την τηλεόραση. Ωστόσο, αν αναρωτηθούμε, ξέρουμε ότι κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να είχε επηρεάσει το αποτέλεσμα με έναν ρεαλιστικό τρόπο.
Η αλήθεια είναι ότι δεν ελέγχουμε τα πάντα ούτε μπορούμε να γνωρίζουμε τα πάντα. Η κατανόηση αυτών των προσωπικών περιορισμών διαδραματίζει μεγάλο ρόλο στο να μην κατηγορούμε τον εαυτό μας για γεγονότα τα οποία δεν μπορούμε να επηρεάσουμε.
4. Αποκομίστε κάτι θετικό από κάθε εμπειρία
Μπορείτε να πάρετε κάτι θετικό από κάθε εμπειρία που βιώνετε. Ακόμα και όταν κάνετε ένα λάθος ή ντρέπεστε για τον εαυτό σας, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτήν την εμπειρία ως ένα «εργαλείο εκμάθησης», προκειμένου να σάς βοηθήσει να γίνετε πιο ευφυείς και καλύτεροι άνθρωποι στο μέλλον.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να επηρεάσουν θετικά τις μελλοντικές συμπεριφορές μας. Η ντροπή και η λύπη μας διδάσκουν να μην υιοθετούμε συγκεκριμένες συμπεριφορές που μπορεί να βλάψουν τον εαυτό μας ή τους άλλους. Συχνά δεν μπορούμε να προσφέρουμε την απόλυτη συγχώρεση στον εαυτό μας, αν δεν αφομοιώσουμε αυτά τα συναισθήματα και δεν μάθουμε τι μπορούμε να κάνουμε με αυτά.
Αντιθέτως, εάν δεν μάθουμε μέσα από αυτά τα συναισθήματα, είναι πιθανό να επαναλάβουμε τις αρνητικές και καταστροφικές συμπεριφορές από τις οποίες πηγάζουν. Κάποιες φορές πρέπει να επαναλάβουμε ένα λάθος αρκετές φορές πριν να «μάθουμε καλά» το μάθημά μας και να μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά.
Μόλις μάθουμε το μάθημα που κρύβουν τα συναισθήματά μας, είναι σαν να φεύγει ένα βάρος από τους ώμους μας. Δεν χρειάζεται πλέον να εμμένουμε στη ντροπή και τη λύπη, αλλά αισθανόμαστε χαρούμενοι που πήραμε αυτό το μάθημα και αισθανόμαστε καλύτεροι άνθρωποι, στο τέλος της ημέρας.
Διαβάστε σχετικά: Συγχώρεση: Ένα νέο κεφάλαιο της ιστορίας σου
5. Προσπαθήστε να συγχωρήσετε τους άλλους
Είμαστε όλοι μας ευάλωτοι στα ίδια ελαττώματα και ατέλειες. Επομένως, πρέπει να προσφέρουμε συγχώρεση όχι μόνο στον εαυτό μας, αλλά και στην οικογένειά μας, στους φίλους μας, στους συναδέλφους μας, στους γνωστούς μας, ακόμα και στους εχθρούς μας.
Η συγχώρεση δεν σημαίνει ότι πρέπει να συνεχίσουμε μια σχέση με κάποιον που μάς έχει πληγώσει ή απογοητεύσει. Αντιθέτως σημαίνει ότι συμμεριζόμαστε την κακή συμπεριφορά αυτού του ατόμου και ελπίζουμε ότι τελικά θα διορθωθεί και θα βρει τον δρόμο του.
Αν μπορέσουμε να συγχωρέσουμε τους άλλους, τότε είναι ευκολότερο να συγχωρούμε και εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας όταν ανακαλύπτουμε ότι και εμείς έχουμε βρεθεί σε μια παρόμοια κατάσταση.
Μοιάζουμε πολύ περισσότερο με τους άλλους ανθρώπους από ό,τι νομίζουμε. Μόλις αναγνωρίσουμε τις ομοιότητές μας ως ανθρώπινα όντα, μπορούμε να γίνουμε περισσότερο ευγενικοί και ελαστικοί ως προς τις κρίσεις απέναντι στους γύρω μας.
Πηγή: theemotionmachine.com
Απόδοση: Σοφία Πολυχρονάκη
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
