Η τρυφερή φροντίδα ακόμη και από μητέρες με επιλόχειο κατάθλιψη, στο πλαίσιο σίτισης μέσω θηλασμού μπορεί να ανακατευθύνει τον νευροφυσιολογικό, ιδιοσυγκρασιακό και κοινωνικο-συναισθηματικό κίνδυνο μέσω δυαδικών εμπειριών αγγίγματος κατά την πρώιμη ανάπτυξη.
Περίπου 1 στις 9 μητέρες υποφέρουν από μητρική κατάθλιψη, η οποία μπορεί να επηρεάσει τον δεσμό μητέρας-βρέφους καθώς και την ανάπτυξη του βρέφους. Το άγγιγμα παίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη του βρέφους. Οι μητέρες με κατάθλιψη είναι λιγότερο πιθανό να προσφέρουν στα μωρά τους ανακουφιστικό άγγιγμα, είναι λιγότερο ικανές να εντοπίσουν αλλαγές στις εκφράσεις του προσώπου του και είναι πιο πιθανό να δυσκολεύονται να ελέγξουν τα δικά τους συναισθήματα.
Επιπρόσθετα, τα βρέφη μητέρων με κατάθλιψη επιδεικνύουν παρόμοια μοτίβα εγκεφαλικής λειτουργίας με τις μητέρες τους, τα οποία συνδέονται επίσης με χαρακτηριστικά ιδιοσυγκρασίας. Επίσης, διατρέχουν υψηλό κίνδυνο ατυπικής και πιθανώς δυσλειτουργικής κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Η πρώτη μελέτη του είδους, από ερευνητές στο Κολλέγιο Επιστήμης Charles E. Schmidt του Πανεπιστημίου Florida Atlantic, εξέτασε την αναπτυσσόμενη σχέση μητέρας-βρέφους, μελετώντας τη μέθοδο σίτισης (θηλασμό και/ή σίτιση με μπιμπερό) και τα μοτίβα τρυφερού αγγίγματος σε ζευγάρια μητέρων με κατάθλιψη και μητέρων χωρίς κατάθλιψη και των βρεφών τους.
Επίσης εξέτασε την ηλεκτροεγκεφαλική δραστηριότητα (EEG) του βρέφους κατά την ανάπτυξη. Το τρυφερό άγγιγμα κωδικοποιήθηκε στο πλαίσιο της σίτισης μητέρας-βρέφους και περιλάμβανε χάδια και μαλάξεις που ξεκινούσε η μητέρα ή το βρέφος.
Στο πλαίσιο της μελέτης, οι ερευνητές αξιολόγησαν 113 μητέρες και τα βρέφη τους και εξέτασαν συμπτώματα μητρικής κατάθλιψης, τη σίτιση και την ιδιοσυγκρασία ή τη διάθεση. Συγκέντρωσαν μοτίβα εγκεφαλογραφημάτων (ασυμμετρία και δραστηριότητα αριστερού και δεξιού ημισφαιρίου) από βρέφη ηλικίας ενός και τριών μηνών και μαγνητοσκόπησαν δυάδες μητέρων-βρεφών κατά τη διάρκεια σίτισης, για να αξιολογήσουν τα μοτίβα τρυφερού αγγίγματος στη μητέρα και στο μωρό.
Συγκεκριμένα εστίασαν σε μεταβολές σε μοτίβα ενεργοποίησης του ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος σε βρέφη κατά την ανάπτυξη, για να καθορίσουν αν η σίτιση και η μητρική κατάθλιψη έχουν σχέση αλληλεπίδρασης με τις αλλαγές στην ασυμμετρία και την ισχύ του μετωπικού εγκεφαλογραφήματος.
Τα στοιχεία της δραστηριότητας του εγκεφαλογραφήματος που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Neuropsychobiology αποκάλυψαν ότι το τρυφερό άγγιγμα μητέρας-βρέφους διέφερε ως συνάρτηση της διάθεσης και της μεθόδου σίτισης (θηλασμός έναντι σίτισης με μπιμπερό), επηρεάζοντας τα αποτελέσματα για βρέφη μητέρων με κατάθλιψη σε σύγκριση με αυτά μητέρων χωρίς κατάθλιψη.
Διαβάστε σχετικά: Νεογνική Περίοδος: “Μην…το μωρό θα κακομάθει!”
Οι ερευνητές παρατήρησαν μια μείωση στο άγγιγμα από τα βρέφη προς τις μητέρες μόνο στα βρέφη της ομάδας που σιτίζονταν με μπιμπερό και είχαν μητέρες με κατάθλιψη. Το τρυφερό άγγιγμα μητέρων και βρεφών διαφοροποιούνταν ανάλογα με την κατάθλιψη σε αλληλεπίδραση με τον τρόπο σίτισης, με τον θηλασμό να έχει θετική επίδραση στο τρυφερό άγγιγμα και της μητέρας και του βρέφους.
Τα βρέφη μητέρων με κατάθλιψη που θήλαζαν δεν έδειξαν δυσλειτουργία ούτε στη συμπεριφορά ούτε στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, η οποία είχε βρεθεί σε βρέφη μητέρων με κατάθλιψη.
Η επικεφαλής της μελέτης Νάνσι Άαρον Τζονς, Ph.D., επίκουρη καθηγήτρια και διευθύντρια στο Εργαστήριο Συναισθήματος FAU WAVES στο τμήμα Ψυχολογίας του Κολλεγίου Επιστήμης Charles E. Schmidt, η οποία είναι και μέλος του Ινστιτούτου Εγκεφάλου FAU, ανέφερε: Στη μελέτη, εστιάσαμε στα μοτίβα τρυφερού αγγίγματος μητέρας-βρέφους κατά τη διάρκεια της σίτισης επειδή το άγγιγμα είναι μια μορφή αμοιβαίας αλληλεπίδρασης, η οποία καθιερώνεται στη βρεφική ηλικία και χρησιμοποιείται για να επικοινωνήσει ανάγκες, να καλμάρει και να ρυθμίσει τις αντιδράσεις στο στρες, και επειδή οι μητέρες και τα βρέφη αφιερώνουν πολύ χρόνο στη σίτιση κατά τη διάρκεια των πρώτων τριών μηνών μετά τον τοκετό.
Καθώς η εμπειρία της διάθεσης της μητέρας και της σίτισης διαπερνούν το πρώιμο περιβάλλον του βρέφους, επιλέξαμε να εξετάσουμε πώς αλληλεπιδρούν αυτοί οι παράγοντες για να επηρεάσουν το τρυφερό άγγιγμα μητέρας-βρέφους, εστιάζοντας επιμελώς στους καίριους ρόλους της ατομικής διακύμανσης στην ιδιοσυγκρασία και στα μοτίβα ενεργοποίησης του εγκεφαλογραφήματος.
Τα μοτίβα ασυμμετρίας σε συγκεκριμένους πληθυσμούς βρεφών, όπως εκείνοι των μητέρων με κατάθλιψη, διαφέρουν από τα μοτίβα ασυμμετρίας των βρεφών και παιδιών τυπικής ανάπτυξης. Ενώ η ασυμμετρία του εγκεφαλογραφήματος μετράει την ισορροπία της δραστηριότητας του δεξιού και αριστερού ημισφαιρίου, τα βρέφη μητέρων με κατάθλιψη επιδεικνύουν μοτίβα δεξιάς μετωπικής ασυμμετρίας, εν μέρει λόγω της υποενεργοποίησης του αριστερού ημισφαιρίου στη μετωπική περιοχή.
Αυτό το μοτίβο εγκεφαλικής ενεργοποίησης (υψηλότερη δεξιά ασυμμετρία) είναι παρόμοιο με το μοτίβο που παρατηρείται σε ενήλικες με κατάθλιψη και θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει εντονότερη αρνητική διάθεση καθώς και κινητικές τάσεις για απομάκρυνση και αναστολή των συμπεριφορών προσέγγισης.
Επιπλέον των αλλαγών στη συμπεριφορά αγγίγματος, τα βρέφη αυτής της μελέτης παρουσίασαν διαφορικά μοτίβα ενεργοποίησης εγκεφάλου, ως συνάρτηση της μητρικής κατάθλιψης και της ομάδας σίτισης. Τα μοτίβα του εγκεφαλογραφήματος των βρεφών επηρεάστηκαν από την κατάθλιψη της μητέρας τους, και επιπλέον η σταθερή εμπειρία θηλασμού αλληλεπίδρασε με την ομάδα κατάθλιψης επηρεάζοντας τα μοτίβα του εγκεφαλογραφήματος κατά τη διάρκεια της πρώιμης ανάπτυξης.
Η αριστερή μετωπική ασυμμετρία σε βρέφη συσχετίστηκε με μη καταθλιπτική μητέρα και εμπειρίες βρεφικής φροντίδας με τη μορφή σταθερού θηλασμού. Η αριστερή μετωπική δραστηριότητα συσχετίστηκε με προοδευτική ωριμότητα, θετικά συναισθήματα, καθώς και δεξιότητες επεξεργασίας υψηλότερου επιπέδου.
Είναι αξιοσημείωτο ότι τα μοτίβα εγκεφαλογραφήματος των βρεφών με μητέρες με κατάθλιψη παρουσίασαν δεξιά μετωπική ασυμμετρία, όμως εντοπίστηκαν μεταβολές σε μεγαλύτερη αριστερή μετωπική ενεργοποίηση (αλλαγή στην αριστερή μετωπική υπερενεργοποίηση) σε εκείνα τα βρέφη με σταθερές εμπειρίες θηλασμού.
Η ανάλυση της μελέτης αποκάλυψε επίσης ότι η διάρκεια του θηλασμού του βρέφους και τα θετικά χαρακτηριστικά της ιδιοσυγκρασίας προέβλεπαν τα μοτίβα τρυφερού αγγίγματος του βρέφους, δείχνοντας ότι οι πρώιμες εμπειρίες του βρέφους και ευρύτερα οι υποκείμενες διαδικασίες νευροχημικής ρύθμισης κατά τη διάρκεια της σίτισης θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ανάπτυξη της φυσιολογίας και της συμπεριφοράς του βρέφους, ακόμη και για βρέφη μητέρων με κατάθλιψη.
Όπως αναφέρει η Άαρον Τζονς: Τελικά, η μελέτη μας παρέχει στοιχεία ότι η τρυφερή φροντίδα που προσφέρεται, ακόμη και από μητέρες με επιλόχειο κατάθλιψη, στο πλαίσιο σίτισης κατεξοχήν μέσω θηλασμού μπορεί να ανακατευθύνει τον νευροφυσιολογικό, ιδιοσυγκρασιακό και κοινωνικο-συναισθηματικό κίνδυνο μέσω δυαδικών εμπειριών αγγίγματος κατά την πρώιμη ανάπτυξη.
Έρευνα: Jillian S. Hardin et al, Affectionate Touch in the Context of Breastfeeding and Maternal Depression Influences Infant Neurodevelopmental and Temperamental Substrates, Neuropsychobiology (2021).
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου
Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή-Επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
