PsychologyNow Team

Όταν τα παιδιά βλάπτονται

Όταν τα παιδιά βλάπτονται

PsychologyNow Team
παιδί που βλάπτεται
Image credit: Caroline Hernandez / unsplash.com

Μια αναφορά στην σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών.


Είμαστε μάρτυρες τελευταία μιας σειράς πράξεων, που άπτονται την σεξουαλική κακοποίηση ανήλικων παιδιών από ενήλικες και μάλιστα ανώτερου μορφωτικού επιπέδου και κοινωνικού status. Κάθε μορφή βίας είναι εγκληματική. Όταν όμως πρόκειται για άτομα που είναι σε εξέλιξη και δεν έχουν ακόμη διαμορφώσει την προσωπικότητά τους και είναι ανίκανα να συνειδητοποιήσουν το επικίνδυνο των πράξεων των άλλων και να αντιδράσουν, μιλάμε για μια ένα αποτρόπαιο έγκλημα και ακρωτηριασμό σε ένα υπό διαμόρφωση άτομο.

Σίγουρα υπάρχει παθολογία στον ενήλικα θύτη. Στη περίπτωση των ενηλίκων, όταν κινδυνεύουν οι άλλοι ή και ο ίδιος ο ασθενής από ψυχοπαθολογικά σύνδρομα, γίνεται αναγκαστικός εγκλεισμός και νοσηλεία. Στην περίπτωση όμως της κακοποίησης ανηλίκων, επειδή τα παιδιά δεν μπορούν να έχουν ακριβή επίγνωση της κατάστασης ή και φοβούνται να αναφέρουν το γεγονός, πρέπει να υπάρχει διαρκής επαγρύπνηση και ενημέρωση των γονέων, των εκπαιδευτικών και ολόκληρης της κοινωνίας, για τέτοιου είδους εγκληματικές πράξεις.

Τα παιδιά που ζούνε σε δυσλειτουργικά περιβάλλοντα δείχνουν σημάδια του προβλήματός τους και πρέπει όλοι και ιδιαίτερα οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να είναι ενημερωμένοι και ευαισθητοποημένοι ώστε να ζητήσουν βοηθεια για τις περιπτωσεις αυτές. Η απόκρυψη και αδιαφορία αποτελούν συνενοχή.

Η ΠΡΟΛΗΨΗ βέβαια αποτελεί και τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος. Οι θύτες διαμορφώνονται μέσα σε οικογενειακά περιβάλλοντα και κοινωνικά σύνολα. Οι έρευνες δείχνουν ότι ένας µεγάλος αριθµός ατόµων που κακοποιούν σεξουαλικά τα παιδιά είτε έχουν κακοποιηθεί τα ίδια όταν ήταν παιδιά, είτε είχαν βιώσει άλλου τύπου κακοποίηση, όπως παραμέληση, απόρριψη, εχθρικότητα και σωματική κακοποίηση. Τα περισσότερα δηλαδή από τα παιδιά αυτά έζησαν τα ίδια σε διαταραγμένα οικογενειακά περιβάλλοντα.

Οι γονείς χρειάζονται επομένως από πολύ νωρίς ενημέρωση για την ευθύνη του γονεϊκού ρόλου και πληροφορίες για την αγωγή των παιδιών τους από ειδικούς ψυχικής υγείας, που έχουν κάνει ειδική εκπαίδευση για το πώς θα ευαισθητοποιήσουν τους υποψήφιους γονείς σε θέματα γονεϊκότητας.


Διαβάστε σχετικά: Παιδική Σεξουαλική Κακοποίηση "Γράμμα από την Άβα..."


Η διαμόρφωση υγιών ατόμων ξεκινάει από την ωριμότητα των γονέων. Τα παιδιά από την βρεφική ηλικία έχουν ανάγκη από ασφάλεια, αγάπη και αποδοχή, αλλά και από μια σταδιακή ευαισθητοποίηση σε θέματα πειθαρχίας. Οι ώριμοι γονείς, παράλληλα με τη δοτικότητα και άνευ όρων αποδοχή και αγάπη προς το παιδί, ζητούν και συμμόρφωση σε κανόνες που εξηγούνται στο παιδί και είναι ανάλογοι με την ηλικία του. Τα παιδιά που εισπράττουν αγάπη και ασφάλεια στην οικογένεια αποδέχονται αυτούς τους κανόνες για να “ευχαριστήσουν τους αγαπημένους τους γονείς”.

Αυτούς τους εξωτερικούς αρχικά κανόνες, τα παιδιά σταδιακά θα τους εσωτερικεύσουν και θα γίνουν η εσωτερική τους ηθική συνείδηση, που θα καθοδηγεί τις πράξεις τους. Όταν υπάρχουν ελλείψεις στην εξασφάλιση αυτής της ευαίσθητης ισορροπίας ανάμεσα στο «δίνω και ζητώ» από τους γονείς, το παιδί ή νιώθει βαθιά ανασφάλεια και στέρηση ή δεν έχει μάθει να ελέγχει τις ενστικτώδεις αντιδράσεις του και μπορεί να γίνει αμοραλιστής. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις μπορεί να αντιδράσει με επιθετικότητα και άσκηση βίας χωρίς ενοχές.

Έτσι εκτρέφονται οι θύτες που ασελγούν ή βιαιοπραγούν στους αδύναμους άλλους, χωρίς αίσθημα ενοχής. Οι περιπτώσεις γενετικής βλάβης για την εκδήλωση βίαιων πράξεων είναι λίγες.

ΠΡΟΛΗΨΗ επομένως μέσω ειδικών προγραμμάτων ενημέρωσης του κοινωνικού συνόλου για θέματα άσκησης του γονεϊκού ρόλου και βοήθεια σε γονείς που αντιμετωπίζουν προβλήματα, όπως και ενημέρωση των γονέων και των εκπαιδευτικών σε θέματα αναγνώρισης σημάτων κακοποίησης και πληγωμένων παιδιών – που συχνά κρύβονται πίσω από την επιθετικότητα και την άρνηση – και τη δυνατότητα να καταφεύγουν σε ειδικούς για περαιτέρω βοήθεια.

Η ευαισθητοποίηση επίσης των παιδιών μέσω ειδικών προγραμμάτων από τη νηπιακή τους ηλικία για αναγνώριση «παράξενων» συμπεριφορών ενηλίκων και συζήτηση με άτομα που εμπιστεύονται.


Συγγραφέας: Βάσω Παπαδιώτη – Αθανασίου, Τ. Αν Καθηγητρια Ψυχολογιας Πανεπιστημιου Ιωαννινων, Επιστημονική υπεύθυνη του Κέντρου Συστημικής Θεραπείας και Συμβουλευτικής (www.kesythes.gr)

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...