PsychologyNow Team

Παιδική Ηλικία: Όνομα, Επάγγελμα και Ψυχική Υγεία

Παιδική Ηλικία: Όνομα, Επάγγελμα και Ψυχική Υγεία

PsychologyNow Team
κοριτσάκι με στολή μπαλαρίνας που χορεύει σε ένα δωμάτιο σπιτιού

Η πιο συχνή ερώτηση σε ένα παιδί -μετά το όνομά του που είναι το πλέον σημαντικό αν φέρουμε κατά νού πως από τις πρώτες εκφράσεις που διδασκόμαστε κατά την εκμάθηση μιάς ξένης γλώσσας είναι οι ερωτήσεις σχετικά με το όνομα κάποιου ανθρώπου- είναι “τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις”.


Το παιδί δηλαδή στοιχειοθετεί μιά ταυτότητα ήδη από την τρυφερή του ηλικία που συνίσταται στο δίπτυχο των ιδιοτήτων: όνομα – επάγγελμα. Ενώ το όνομα όμως είναι κάτι δεδομένο και αδιαμφισβήτητο για τον καθένα μας, ποτέ δεν τίθεται δηλαδή ερώτημα ή αμφιβολία περί αυτού και ποτέ μα ποτέ δεν αποτελεί ένδειξη επιθυμίας από πλευράς του φέροντος αυτό, δεν προβληματίζει δηλαδή ούτε τον ίδιον ούτε τους άλλους, εντούτοις η ερώτηση περί επαγγέλματος αμέσως φέρνει στο προσκήνιο κάτι της τάξης της επιθυμίας.

Το παιδί καλείται να δηλώσει τινί τρόπω θα διαθέσει το όνομά του σε σχέση με τον άλλον, πως με άλλα λόγια θα αλληλεπιδράσει και θα ενταχθεί στον κοινωνικό ιστό που θεμελιακά ορίζεται ως ένα σύστημα ανταλλαγών υπηρεσιών και αγαθών. Τούτο αποδεικνύει πως ο άνθρωπος από μικρή ήδη ηλικία ετοιμάζεται για ενήλικας και πως έχει ήδη φαντασιωθεί και σκεφτεί και αναρωτηθεί για την επιθυμία του.

Πώς όμως ένα παιδί επιλέγει εργασιακό τομέα; Πως επιλέγει κάτι που θα τον καταστήσει μέλος της κοινωνίας ενώ συνάμα θα αντλήσει ευχαρίστηση από αυτό;

Τα επαγγέλματα είναι άπειρα, είναι αναρίθμητες οι επιλογές που ήδη υπάρχουν και σε αυτές έρχονται να προστεθούν όλων των ειδών οι επινοήσεις που συν χρόνω εμφανίζονται στον κοινωνικό ιστό. Το εύρος τη γνώσης ενός παιδιού ως προς αυτά είναι πολύ στενό, συν το ότι δεν δύναται να γνωρίζει την δομή μιας μελλοντικής κοινωνίας αλλά ούτε και τις μελλοντικές του δυνατότητες ή επιθυμίες. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός του είναι αρκετά πλημμελής για να έχει άποψη, εντούτοις -ω του θαύματος- γνωρίζει, γνωρίζει μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που πολλά παιδιά ακολουθούν κατά γράμμα το όνειρό τους ασκώντας ως ενήλικες το επάγγελμα που τότε είχαν φανταστεί. Από που πηγάζει αυτή η βεβαιότητα ή έστω φαντασίωση;

Δεν είναι διόλου τυχαίο που οι δύο ερωτήσεις που απευθύνονται στο παιδί συνδέονται τόσο στενά. Η ονοματοδοσία συνιστά θεμελιωδώς το στίγμα της γονεϊκής επιθυμίας ως τέτοιας. Το παιδί δεν είναι σε θέση να διαλέξει όνομα, όχι μόνον επειδή δεν ομιλεί, διότι ήδη πριν από την γέννησή του εγγράφεται ακουσίως σε ένα δίκτυο καταγωγής που φέρει μαζί του μιά ισχυρή παράδοση στην απονομή ονομάτων στους απογόνους. Η τήρηση ή όχι αυτής της παράδοσης αποτελεί αποκλειστικά πράξη που πηγάζει από την επιθυμία των γονέων και είναι το εναρκτήριο σημάδι από όπου το παιδί αναλαμβάνει το νήμα αυτής της επιθυμίας για να πλέξει την δική του.

Ο κόσμος όλος κατακλύζεται από ερεθίσματα στα οποία κάθε ανθρώπινο ον θα ήταν έρμαιο αν δεν ήτο κατατεθιμένη η γονεική επιθυμία, χωρίς αυτήν το παιδί δεν έχει κανέναν μπούσουλα για να προσανατολιστεί, είναι αποπροσανατολισμένο ακόμα και επαγγελματικά. Πάνω στις φαντασιώσεις, ήτοι στα σημαίνοντα των γονιών του θα πατήσει και θα δομήσει την ταυτότητά του αλλιώς δεν θα ξέρει από που να πιαστεί, έχει ένδειξη μάλιστα για αυτή την καταλυτική επίδραση του γονεικού ζεύγους πάνω του την παντελή αδυναμία του να ξεφορτωθεί το κύριο όνομά του! Ξέρει πως κάποια σημαίνοντα τον επικαθορίζουν.

Το άγχος έρχεται όταν ένας άνθρωπος καλείται να επιλέξει, τούτο συνιστά το μόνο βέβαιο αποτέλεσμα και πόρισμα κάθε είδους ψυχολογικού πειράματος που έχει υποστεί ο άνθρωπος. Πόσο μάλλον αν οι επιλογές τείνουν στο άπειρο! Οι ψυχολόγοι και ο επιστημονικός λόγος για δεκαετίες πιπίλισαν την κοινή γνώμη για το πόσο δήθεν άθλιο ήταν τα παιδιά να ακολουθούν τα οικογενειακά επαγγέλματα και πόσο δήθεν κακό έκανε το να επηρεάζεται η γνώμη των παιδιών από τις επιθυμίες των γονέων, που όπως εννοείται με βάση τα παραπάνω δεν ήταν και η πλέον δόκιμη συμβουλή για την ανατροφή ενός τέκνου.

Προέτρεπαν τα παιδιά να διαλέγουν μόνα τους! Ακόμα το θυμάμαι που ο δάσκαλός μου στην ΣΤ' δημοτικού μας το έκανε μάθημα μέσα στην τάξη στα πλαίσια του επαγγελματικού προσανατολισμού, τόσο εντύπωση μου είχε κάνει μιά τέτοια αναξιόπιστη δήλωση. Διότι το πρώτο πράγμα που πρέσβευε ήταν να καταργήσει τον πατέρα, αφού εκείνες τις εποχές στην χώρα μας μόνον ο πατέρας εργαζόταν, ενώ η γυναικεία εργασία ήταν ελάχιστα διαδεδομένη, αρκεί να αναλογιστεί κανείς το ποσοστό των γυναικών πίσω από το βολάν και την τότε κλασική έκφραση των ανδρών οδηγών προς τις οδηγούς του άλλου φύλου που σπανίως συναντούσαν: “άσε το τιμόνι και πιάσε καμιά σκούπα”.

Προς Θεού, δεν εύχομαι να γυρίσουμε σε αυτές τις εποχές που έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Δεν εύχομαι καν τίποτα απολύτως, μήτε προσφέρω κάποια ηθική. Απλά καταθέτω την οπτική μου. Οι άνθρωποι δεν πέφτουν εξ' ουρανού, δεν τους φέρνει κανένας πελαργός, ούτε φυτρώνουν στα λάχανα. Η μόνη τους πυξίδα είναι οι λέξεις -μέσα σε αυτές γεννιούνται- και εφόσον αποστειρώσουμε το περιβάλλον τους από αυτές τότε δεν τους μένει άλλος δρόμος από το να παρακολουθούν παθητικά τον ήλιο σαν τα ηλιοτρόπια -όχι τυχαία έχουμε τέτοια υπερπαραγωγή οικονομολόγων. Αντιθέτως, εφόσον στον οικογενειακό αστερισμό το γονεικό ζεύγος αποτελεί τον πολικό αστέρα του επαγγελματικού προσανατολισμού θα έχει πάντα έναν μπούσουλα για την θέση του μαγνητικού βορά στον χάρτη επιθυμίας του.


 Συγγραφέας: Χρήστος Μιχ. Αλεξανδρής, Ψυχίατρος

Ετικέτες: παιδί, πατέρας
Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...