PsychologyNow Team

Τα παιδιά γνωρίζουν πότε οι ενήλικοι τους λένε ψέματα

Τα παιδιά γνωρίζουν πότε οι ενήλικοι τους λένε ψέματα

PsychologyNow Team

Τα παιδιά μαθαίνουν πολλά για τον κόσμο μέσα από τις δικές τους ανακαλύψεις, αλλά βασίζονται επίσης και σε ό,τι τους λένε οι ενήλικες. Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά μπορούν να καταλάβουν πότε κάποιος τους λέει ψέματα, όμως γνωστικοί επιστήμονες από το ΜΙΤ θέλησαν να έρθουν αντιμέτωποι πρόσφατα με ένα λεπτότερο ερώτημα: μπορούν τα παιδιά να διακρίνουν πότε οι ενήλικες τους λένε την αλήθεια, αλλά όχι όλη την αλήθεια;


Με επικεφαλής την Laura Schulz, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όχι μόνο τα παιδιά μπορούν να κάνουν αυτή τη διάκριση, αλλά μπορούν επίσης να αντισταθμίσουν τις ελλιπείς πληροφορίες που λαμβάνουν, διερευνώντας από μόνα τους την αλήθεια.

"Ο καθορισμός της εμπιστοσύνης προς έναν ενήλικο, είναι μία πολύ σημαντική παράμετρος για το παιδί σε αυτή τη νεαρή ηλικία, επειδή ένα τόσο μεγάλο μέρος της γνώσης του για τον κόσμο προέρχεται από τους άλλους ανθρώπους", λέει η Hyowon Gweon, μεταδιδακτορική φοιτήτρια στο MIT και επικεφαλής συντάκτρια της μελέτης, τα ευρήματα της οποίας περιγράφονται στο περιοδικό Cognition.

"Όταν κάποιος μας παρέχει πληροφορίες, δεν μαθαίνουμε μόνο για αυτό που μας διδάσκεται αλλά μαθαίνουμε επίσης κάτι και για το εν λόγω πρόσωπο. Αν οι πληροφορίες είναι ακριβείς και πλήρεις, τότε θα μπορούσαμε επίσης να εμπιστευτούμε αυτό το άτομο στο μέλλον", λέει η Gweon. "Αλλά αν αυτό το πρόσωπο μας έχει διδάξει κάτι λάθος, έχει κάνει ένα λάθος ή έχει παραλείψει κάτι που είναι σημαντικό να γνωρίζουμε, τότε ίσως να θέλουμε να αναστείλουμε την εμπιστοσύνη μας σε αυτό το άτομο, να γίνουμε δύσπιστοι για τις πληροφορίες που θα μας παρέχει στο μέλλον και ακόμη να επιδιώξουμε να αναζητήσουμε πληροφορίες από άλλες πηγές".

Η έρευνα αυτή βασίζεται σε μια μελέτη του 2011 στην οποία η Schulz, η Gweon και οι συνεργάτες τους διερεύνησαν πώς συμπεριφέρονται τα παιδιά όταν ένας δάσκαλος εξηγεί μόνο μία λειτουργία ενός παιχνιδιού, ενώ αυτό έχει τη δυνατότητα να κάνει τέσσερεις ακόμη διαφορετικές λειτουργίες. Διαπίστωσαν ότι τα παιδιά αυτά πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους εξερευνώντας μόνο τη λειτουργία που έδειξε ο δάσκαλος (δηλαδή ότι το παιχνίδι κάνει έναν περίεργο ήχο όταν ένα τραβιέται ένα κίτρινο σωληνάκι), θεωρώντας ότι ήταν το μοναδικό πράγμα που μπορούσε να κάνει. Ωστόσο, τα παιδιά που δεν γνώρισαν το παιχνίδι μέσω μίας επίδειξης, ξόδεψαν περισσότερο χρόνο να εξερευνήσουν όλα τα χαρακτηριστικά του παιχνιδιού και κατέληξαν να ανακαλύψουν τα περισσότερα από αυτά.

 

Είναι ο ενήλικος αξιόπιστος ή όχι;

Σε αυτή τη νέα μελέτη, η Gweon θέλησε να ερευνήσει τι πίστευαν τα παιδιά για τον δάσκαλο που δεν εξηγούσε πλήρως όλες τις λειτουργίες του παιχνιδιού.

"Προηγούμενες μελέτες για την εμπιστοσύνη των παιδιών σε δασκάλους ή καθηγητές είχαν επικεντρωθεί στο κατά πόσον τα παιδιά διακρίνουν κάποιον που λέει ψέματα από κάποιον που λέει την αλήθεια", αναφέρει η Gweo. "Προχωρώντας πέρα ​​από αυτές τις ευαίσθητες παραμέτρους της αλήθειας και του ψέματος, αυτό που ήθελα να δω σε αυτή τη μελέτη είναι αν τα παιδιά είναι επίσης ευαίσθητα σε κάποιον που λέει την αλήθεια, αλλά όχι όλη την αλήθεια. Κάποιον που δεν τους λέει όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν".

Στο πρώτο πείραμα, δόθηκε προς εξερεύνηση σε παιδιά ηλικίας 6 και 7 ετών ένα παιχνίδι προκειμένου  να ανακαλύψουν όλες τις λειτουργίες του μόνα τους. Τα παιδιά που συγκρότησαν μια ομάδα, έλαβαν ένα παιχνίδι που είχε τέσσερα κουμπιά, καθένα από τα οποία ενεργοποιούσε μία διαφορετική λειτουργία - έναν μηχανισμό περιέλιξης, άνοιγμα LED φωτισμού, μία πλήρης περιστροφή και παίξιμο μουσικής -  ενώ η άλλη ομάδα έλαβε ένα παιχνίδι που έμοιαζε σχεδόν όμοιο, αλλά είχε μόνο ένα κουμπί, το οποίο ελέγχει το μηχανισμό περιέλιξης. Στη συνέχεια, τα παιδιά παρακολουθούσαν καθώς ένας «δάσκαλος» (μέρος του πειράματος) επέδειξε το παιχνίδι σε έναν "σπουδαστή" (επίσης μέρος του πειράματος). Και στα δύο παιχνίδια, η διδασκαλία του δασκάλου ήταν η ίδια: έδειξε μόνο το μηχανισμό περιέλιξης.

Μετά την επίδειξη, τα παιδιά κλήθηκαν να βαθμολογήσουν πόσο βοηθητικός ήταν ο δάσκαλος, χρησιμοποιώντας μια κλίμακα από το 1 έως το 20. Ακόμη κι óταν ο δάσκαλος έδειχνε μόνο το μηχανισμό περιέλιξης, τα παιδιά που γνώριζαν ότι το παιχνίδι είχε τρεις ακόμα λειτουργίες που δεν είχαν παρουσιαστεί, έδωσαν πολύ χαμηλότερες βαθμολογίες από ό, τι τα παιδιά που γνώριζαν ότι αυτό που έδειξε ο δάσκαλος ήταν η μοναδική λειτουργία του παιχνιδιού.

Το δεύτερο πείραμα ξεκίνησε με τον ίδιο τρόπο, με τα παιδιά να εξερευνούν το παιχνίδι και στη συνέχεια, βλέποντας την πλήρη ή ελλιπή επίδειξη των λειτουργιών του. Ωστόσο, σε αυτή τη μελέτη, ο καθηγητής στη συνέχεια έφερε ένα δεύτερο παιχνίδι. Παρά το γεγονός ότι αυτό το παιχνίδι είχε τέσσερις λειτουργίες, ο δάσκαλος παρουσίασε μόνο μία.

Τα παιδιά που είχαν δει προηγουμένως την επίδειξη και γνώριζαν ότι ήταν ελλιπής, διερεύνησαν το παιχνίδι πολύ πιο διεξοδικά από ό, τι τα παιδιά που είχαν δει την πλήρη επίδειξη, γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν εμπιστεύονται τις κατατοπιστικές πληροφορίες του δασκάλου.

"Αυτό δείχνει ότι τα παιδιά δεν είναι μόνο ευαίσθητα για το ποιος είναι σωστός ή λάθος," λέει η Gweon. "Τα παιδιά μπορούν επίσης να αξιολογήσουν τους άλλους με βάση το ποιος παρέχει πληροφορίες που είναι ικανές ή όχι για ακριβή συμπέρασμα. Μπορούν επίσης να προσαρμόσουν τον τρόπο που μαθαίνουν από έναν δάσκαλο στο μέλλον, ανάλογα με το αν ο δάσκαλος έχει ήδη παραλείψει πληροφορίες ή όχι".

"Η μελέτη δείχνει ακόμη ένα άλλο σύνολο των κριτηρίων που θέτουν τα παιδιά με την αξιολόγησή τους από άλλους ομιλητές, πέρα ​​από τα πράγματα όπως η ακρίβεια, η εμπιστοσύνη, ή η ικανότητα αντίληψης και γνώσης", λέει η Melissa Koenig, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Minnesota, στο Ινστιτούτο Παιδικής Ανάπτυξης, η οποία δεν ήταν μέρος της ερευνητικής ομάδας.

Η Koenig προσθέτει ότι η μελέτη εγείρει πολλά ενδιαφέροντα ερωτήματα για το μέλλον της έρευνας, συμπεριλαμβανόμενη το πότε τα παιδιά αποκτούν αυτή την ικανότητα αξιολόγησης και αν τα παιδιά μπορούν να διακρίνουν μεταξύ των διαφόρων παραγόντων που οδηγούν έναν δάσκαλο να παρέχει ελλιπείς πληροφορίες, όπως είναι η έλλειψη γνώσης του δασκάλου, η ηθελημένη πρόθεση να παραπλανήσει ή κάποια άλλη περίσταση.

 

Πληθώρα πληροφοριών

Σε μια άλλη πρόσφατη μελέτη, η Gweon και Schulz διερεύνησαν την άλλη πλευρά αυτού του ζητήματος: πώς τα παιδιά αντιδρούν στους εκπαιδευτικούς που παρουσιάζουν πάρα πολλές πληροφορίες, από ό,τι παρά πολύ λίγες. Σε μία μελέτη που θα παρουσιαστεί στο ετήσιο συνέδριο της Γνωστικής Επιστημονικής Κοινότητας τον Ιούλιο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα παιδιά προτιμούν εκπαιδευτικούς οι οποίοι δεν περνούν το χρόνο προσφέροντας πληροφορίες που τα παιδιά γνωρίζουν ήδη ή που προκύπτουν από αυτό που ήδη γνωρίζουν.

"Οι μελέτες αυτές είναι τα πρώτα βήματα προς την κατανόηση του πλούσιου τρόπου αντίληψης και γνώσης των παιδιών για τον κόσμο" λέει η Gweon. "Τα παιδιά προσπαθούν να συγκεντρώσουν όλα τα είδη των πληροφοριών, προκειμένου να προβούν σε ορθολογικές αποφάσεις σχετικά με το πώς να μάθουν για τον κόσμο, και σε ποιον να απευθυνθούν για περισσότερες πληροφορίες, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη παράγοντες που σχετίζονται με τη μάθηση, όπως είναι ο χρόνος και η προσπάθεια".


Περισσότερες πληροφορίες για την έρευνα μπορείτε να βρείτε εδώ

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...