Νικολέτα- Νεκταρία  Μπουλταδάκη

Η μοναξιά του Σωτήρα

Η μοναξιά του Σωτήρα

Νικολέτα- Νεκταρία  Μπουλταδάκη
οικογένεια σκέφτεται την μοναξιά του Σωτήρα
Image credit: Elina Sazonova / pexels.com

Οι οικογένειες είναι συστήματα. Και όλα τα συστήματα αναζητούν πάντα ομοιόσταση και ισορροπία. Όταν μια οικογένεια περνάει δυσκολίες – και όλες οι οικογένειες περνάνε δυσκολίες - η ισορροπία κλονίζεται και το σύστημα κινδυνεύει.


Αντιλαμβανόμαστε ότι η ισορροπία έχει διαταραχτεί, όταν τα μέλη της οικογένειας δεν εξυπηρετούν το ρόλο τους. Όταν για παράδειγμα, οι γονείς δεν ανταποκρίνονται στα καθήκοντά τους ή τα παιδιά έχουν απωλέσει την παιδικότητα και την ανεμελιά τους.

Η βιβλιογραφία για τους ρόλους σε δυσλειτουργικές οικογένειες, έχει εστιάσει σε οικογένειες όπου υπάρχει κατάχρηση αλκοόλ/ουσιών. Όμως, η πραγματικότητα είναι ότι η ισορροπία χάνεται και η ιεραρχία διαρρηγνύεται σε όλες τις οικογένειες ανά διαστήματα. Και αυτό είναι μέρος της ζωής. Φυσιολογικό.

Όταν μια οικογένεια, λοιπόν, δυσλειτουργεί, αναδύονται κάποιοι βασικοί ρόλοι που «παίζονται» από τα παιδιά, ως μια προσπάθεια να εξισορροπήσουν την οικογένεια και να αποφύγουν τον αναστοχασμό των δικών τους επώδυνων ή στρεσογόνων εμπειριών και συναισθημάτων. Συνήθεις ρόλοι είναι του Σωτήρα, του Ήρωα, του Αποδιοπομπαίου Τράγου, του Κλόουν και του Χαμένου παιδιού.

Οι δυσλειτουργικοί οικογενειακοί ρόλοι μπορεί να είναι ευέλικτοι, πράγμα που σημαίνει ότι ένα άτομο μπορεί να ενσωματώνει κατά κύριο λόγο έναν ρόλο, αλλά μπορεί εύκολα να καλύψει έναν άλλο εάν συμβεί μια μετατόπιση και ένας άλλος είναι κενός. Ακόμα κι αν οι γονείς έχουν καλή πρόθεση, είναι απίστευτα δύσκολο να μην διαιωνίσουν τις εμπειρίες που έζησαν στην οικογένεια καταγωγής τους και να μην μεταφέρουν αυτά τα ίδια ανθυγιεινά μοτίβα και ρόλους στην πυρηνική τους οικογένεια.

Ο ρόλος του Σωτήρα είναι απαραίτητος, όταν οι γονείς για οποιοδήποτε λόγο δεν ανταποκρίνονται στους ρόλους φροντιστή ή κουβαλητή. Στην συναισθηματική ή την εκτελεστική ηγεσία με άλλα λόγια. Ασθένεια, ανεργία, αναπηρία, κατάθλιψη, συζυγικές συγκρούσεις είναι μερικές αιτίες για την μη ανάληψη της ευθύνης της εξουσίας. Ένα παιδί ή το μοναδικό παιδί, έρχεται τότε αυθόρμητα και ασυνείδητα να καλύψει το κενό που προκύπτει.

Η παιδικότητα παραμερίζεται, για να αναληφθεί η ευθύνη της φροντίδας της οικογένειας. Είτε είναι πρακτική είτε είναι συναισθηματική, αυτή η ευθύνη είναι βαριά για ένα παιδί. Ανήμπορο να διαχειριστεί τα δικά του περιπλεγμένα συναισθήματα, καλείται να ενσυναισθανθεί, να φροντίσει και να νταντέψει τους άλλους. Σηκώνει πάνω του το φορτίο όλων και καλλιεργεί την αίσθηση του οικογενειακού καθήκοντος μέσα του. Μαθαίνει να σχετίζεται εξαρτητικά, για να είναι αποτελεσματικό στο ρόλο του, και δημιουργεί συγχωνευτικές σχέσεις.

Δεν έχει, όμως, μόνο βάρη αυτός ο ρόλος. Έχει και θετική ανατροφοδότηση. Η οικογένεια επαινεί τον Σωτήρα για τη δύναμη και την αυτοθυσία του. Του θυμίζει διαρκώς πόσο πολύτιμος είναι και εξάρει τα κατορθώματά του. Του τοποθετεί ένα φωτοστέφανο στο κεφάλι και μαζί την ταμπέλα του καλού παιδιού. Μεγάλη ευλογία να σε αγαπούν όλοι. Να σε αναζητούν. Να στρέφονται σε εσένα για βοήθεια και συμβουλές. Να στηρίζονται πάνω σου. Να σ αγαπούν. Το αξίζεις άλλωστε. Κέρδισες την αγάπη με κόπο και αυτοθυσία.

Συνηθισμένος να είσαι αξιαγάπητος και γνωρίζοντας ότι πρέπει να προσφέρεις διαρκώς και αγόγγυστα για να αξίζεις την αγάπη αυτή, καθιστά δύσκολο να εγκαταλείψεις το ρόλο, ακόμα και αν η ισορροπία στο σύστημα έχει επανέλθει και δε χρειάζεται πια η σωτήρια επέμβαση. Ο καλός σωτήρας, διψασμένος για αγάπη και σεβασμό, απλώνει τις δεξιότητες του και εκτός οικογένειας.

Είναι αυτός, στον οποίο θα στραφούν οι φίλοι για συμβουλή, αυτός που θα τρέξει να συμπαρασταθεί σε κάθε ανάγκη, αυτός που το σπίτι και η καρδιά του είναι πάντα ανοιχτή να φιλοξενήσει τους κατατρεγμένους του κόσμου, τούτου. Φιλάνθρωπος, αλτρουιστής, κοινωνικά ευαίσθητος. Το καλύτερο παιδί. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι πιθανότατα θα διαλέξει να ακολουθήσει ανθρωπιστικό επάγγελμα. Η φροντίδα του ανθρώπου είναι η φύση του, άλλωστε. Ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη δουλειά.


Διαβάστε σχετικά: Τo κλειδί για την ανάκαμψη μίας δυσλειτουργικής οικογένειας


Υπάρχει, όμως μια σκιά πίσω από αυτόν τον υπέροχο άνθρωπο. Πάντα υπάρχει μια σκιά. Η πεποίθηση ότι είμαι αναγκαίος, απαραίτητος, αναντικατάστατος και κυρίως καλός άνθρωπος. Τόσο δοτικός και φιλεύσπλαχνος. Θυσιάζομαι για τους άλλους. Αφήνω τη ζωή μου πίσω, για όσους αγαπώ. Θυσιάζομαι για σένα. Και κάθε μέρα γυαλίζω το φωτοστέφανο μου για να σιγουρευτώ ότι βλέπουν όλοι την καθαρότητα μου.

Αν κάποιος με ρωτήσει αν θυμώνω, αν εκνευρίζομαι, δυσκολεύομαι να εντοπίσω αυτό το συναίσθημα μέσα μου. Δε θυμώνω, λέω, στεναχωριέμαι. Το φωτοστέφανο μου κι εγώ δεν επιτρέπουμε σε τέτοια ευτελή συναισθήματα να μας μολύνουν. Ξεχνώ ότι ακόμα και ο Ιησούς κάποτε πήρε μαστίγιο και έδιωξε τους εμπόρους από τον ναό.

Είναι ύβρις να θεωρούμε ότι θυσιαζόμαστε για τους άλλους. Ότι είμαστε άγιοι άνθρωποι. Δεν το κάνουμε στην πραγματικότητα για τους άλλους, αλλά για ΄μας. Εμείς νιώθουμε χρήσιμοι και απαραίτητοι και αξιαγάπητοι. Και όλο αυτό μπροστά στην αδυναμία του άλλου. Γίνε αβοήθητος, να έρθω να σε σώσω. Και μη σηκωθείς ποτέ πολύ, γιατί θα χάσω τον ρόλο μου.

Κι έχουμε εθιστεί σε αυτή την αίσθηση. Και η σκιά μεγαλώνει. Αφοσιωνόμαστε στους άλλους για να αποφύγουμε να αντιμετωπίσουμε τη δική μας ζωή. Τις σπουδές μας, την καριέρα μας, τη σχέση μας, την οικογένεια μας. Τρομοκρατούμαστε από την ιδέα να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας. Να αναμετρηθούμε με τις δυνάμεις μας. Να αποτύχουμε.

Αναρωτιέμαι αν ο σωτήρας μπορεί πραγματικά να σχετιστεί. Να αφεθεί σε μια σχέση. Αν το να συνδεόμαστε με ασφάλεια το μάθαμε κάποτε από τους γονείς που μας φρόντιζαν όταν τους χρειαζόμασταν, στην περίπτωση του Σωτήρα αυτό το αξίωμα δεν ισχύει. Αφού αν οι γονείς ήταν συνεπείς στους ρόλους τους, δε θα γεννιόταν η ανάγκη για να δημιουργηθεί ο ρόλος του Σωτήρα.

Από την άλλη πλευρά, όταν έχω μάθει τόσο πολύ να προσφέρω, να περιθάλπω, να συμπονώ και να προσφέρω, ξέρω άραγε να δέχομαι; Έχω την ικανότητα να βασίζομαι στους άλλους; Τους έχω εμπιστοσύνη; Κι αν ξέρω καλά να αγαπώ, αλλά τον εαυτό μου τον βάζω πίσω και δε ξέρω να αγαπιέμαι, τότε πώς στ’ αλήθεια συνδέομαι;

Είναι παράδοξο ότι ο ίδιος άνθρωπος που ξέρει περισσότερο απ’ όλους να προσφέρει, ταλανίζεται από το αίσθημα της μοναξιάς. Μοναξιά γιατί δε ξέρει να ζητά, μοναξιά γιατί φοβάται να αγαπήσει, μοναξιά γιατί δεν μπορεί να εμπιστευτεί. Και κατάθλιψη. Για τη ζωή του που δε ζει. Μεγάλο το τίμημα. Για ένα ευχαριστώ.


*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...