Είναι σημαντικό για εμάς τους ειδικούς της ψυχικής υγείας, να συνυπολογίζουμε στη δουλειά μας με τους ανθρώπους, τα πλαίσια στα οποία εντάσσονται και κυρίως την οικογένεια τους. Ένα σύμπτωμα, όπως η κατάθλιψη, μπορεί να εξυπηρετεί με έναν παράδοξο τρόπο το οικογενειακό σύστημα.
Η κατάθλιψη δεν έχει μόνο τεράστιες επιπτώσεις στον άνθρωπο που την αντιμετωπίζει, ο οποίος βιώνει συναισθήματα θλίψης και κενότητας, απολεσθέν ενδιαφέρον ή ευχαρίστηση για τις δραστηριότητες που προηγουμένως απολάμβανε, απώλεια ενέργειας, μειωμένη συγκέντρωση και κάποιες φορές σκέψεις και συναισθήματα γύρω από την αυτοκτονία.
Συχνά, έχει και μέγιστο αντίκτυπο στην οικογένεια και στα αγαπημένα πρόσωπά του. Τα μέλη της οικογένειας του ατόμου με κατάθλιψη, εμφανίζουν ενίοτε θλίψη και απώλεια ενέργειας και έτσι μπορεί να καταλήξουμε στη μη διαθεσιμότητα ενός συντρόφου ή γονιού για να συμμετέχει σε δραστηριότητες της καθημερινότητας.
Στόχος της θεραπευτικής διαδικασίας θα πρέπει να είναι και η πρόβλεψη των αντιδράσεων της θεραπείας, στον ίδιο το θεραπευόμενο και την οικογένειά του.
Το 1952, ο D. Jackson, Αμερικανός ψυχίατρος και πρωτοπόρος στην οικογενειακή ψυχοθεραπεία, μοιράστηκε σε ένα κείμενό του, το εξής παράδειγμα: μια νεαρή γυναίκα που έκανε ψυχοθεραπεία για να αντιμετωπίσει μια χρόνια κατάθλιψη, άρχισε με τον καιρό να νιώθει εμφανώς καλύτερα. Ο άντρας της, που αρχικά απέφευγε όσο μπορούσε να ασχοληθεί με τη θεραπεία της γυναίκας του, άρχισε να τηλεφωνήσει στον ψυχίατρο για να του αναφέρει την ‘επιδείνωση’ της κατάστασής της.
Ο θεραπευτής δεν είχε εξετάσει τον άντρα πριν ξεκινήσει τη θεραπεία με τη γυναίκα. Όταν αποκαλύφθηκε πλέον η σημασία της ανησυχίας του, είχε γίνει πολύ επιθετικός για να υποβληθεί σε θεραπεία. Έδειχνε εξαιρετικά εκνευρισμένος και τελικά τηλεφώνησε στον ψυχίατρο ένα βράδυ για να του πει ότι φοβάται μήπως η γυναίκα του αυτοκτονήσει. Την επόμενη μέρα, έβαλε ο ίδιος τέλος στη ζωή του.
Είναι σημαντικό για εμάς τους ειδικούς της ψυχικής υγείας, να συνυπολογίζουμε στη δουλειά μας με τους ανθρώπους, τα πλαίσια στα οποία εντάσσονται και κυρίως την οικογένεια τους. Ένα σύμπτωμα, όπως η κατάθλιψη, μπορεί να εξυπηρετεί με έναν παράδοξο τρόπο το οικογενειακό σύστημα.
Διαβάστε σχετικά: Τα σωματικά συμπτώματα της κατάθλιψης: Τι μας λέει το σώμα μας;
Για παράδειγμα, μια υπόθεση που θα μπορούσαμε να κάνουμε για το παραπάνω περιστατικό, είναι ότι αυτός ο άνδρας είχε περάσει πολλά χρόνια της ζωής του ως ‘βοηθός’ της γυναίκας του. Μπορεί σε ένα πρώτο επίπεδο να εξέφραζε δυσκολία εξαιτίας αυτού, να παραπονιόταν και να αγανακτούσε. Όμως, κανείς μας δε μπαίνει τυχαία σε τέτοιους ρόλους στην ενήλικη ζωή μας.
Επιλέγει κανείς το ρόλο του ‘βοηθού’, εκείνου δηλαδή που προσφέρει, που θυσιάζεται, που μόνο δίνει αλλά ποτέ δεν παίρνει, επειδή συχνά είναι πιο εύκολο από το να μπει σε μια ισότιμη σχέση. Από τον ‘ανιδιοτελή’ του ρόλο, στην πραγματικότητα καταφέρνει όχι μόνο να μη συσχετίζεται, αφού ιεραρχικά μπαίνει από πάνω στη σχέση, αλλά και να εγκλωβίζει τον άλλο, καθώς, όταν κανείς σου δίνει τόσα πολλά, πώς μπορείς να τον αφήσεις;
Έτσι, αυτός που θυσιάζεται βρίσκει ένα τρόπο να αισθάνεται πως παίρνει αξία, πως είναι χρήσιμος, σημαντικός. Φυσικά, σε μια τέτοια περίπτωση, όλα αυτά δε συμβαίνουν λόγω του κακού χαρακτήρα του. Αν αυτός ο άνθρωπος, με την ανάγκη να δίνει συνεχώς, έμπαινε σε θεραπεία, θα ανακαλύπταμε πιθανόν ότι λειτουργεί έτσι επειδή κάποτε, του έδειξαν ότι από μόνος του δεν είναι αρκετός – χρειάζεται να κάνει έξτρα πράγματα για αγαπηθεί.
Πριν βιαστούμε λοιπόν να απομακρύνουμε ένα σύμπτωμα, είναι χρήσιμο να δούμε σε τι εξυπηρετεί, ποιες ισορροπίες έχει έρθει για να διατηρήσει και αν η οικογένεια μέσα στην οποία παρουσιάζεται, είναι έτοιμη να βρει έναν άλλο τρόπο να κρατήσει τη συνεκτικότητά της.
