Κάθε ζευγάρι μέσα από την αμοιβαία θέληση, προσπάθεια και επιμονή, μπορεί να δημιουργήσει σταδιακά μια ισότιμη, δημοκρατική σχέση, μέσα από την οποία ικανοποιούνται όσο είναι εφικτό, τόσο οι δικές τους ανάγκες, όσο και οι ανάγκες του παιδιού τους.
Αναμφισβήτητα όταν είσαι γονιός η ζωή σου αποκτά διαφορετικό, ιδιαίτερο, και μοναδικό νόημα.
Ο γονικός ρόλος συνδέεται με αισθήματα ικανοποίησης, χαράς, υπερηφάνειας, αλλά και με την ανάληψη ευθυνών, την εκπλήρωση υποχρεώσεων, και την δημιουργία προγράμματος, το οποίο συμβάλλει ευνοϊκά στην ικανοποίηση των αναγκών της εκάστοτε οικογένειας.
Συναντούμε καθημερινά γονείς οι οποίοι λόγω της αυξημένης επικέντρωσής τους στη φροντίδα του παιδιού, παραμελούν ζητήματα που αφορούν τη σχέση μεταξύ τους. Το αποτέλεσμα είναι να συσσωρεύονται προβλήματα σε διαπροσωπικό επίπεδο τα οποία εφόσον δεν έχουν επιλυθεί αναδύονται ξανά και ξανά. Οι σύζυγοι απορροφούν όλο και περισσότερη ένταση, την οποία κάποια στιγμή θα εκδηλώσουν, αλλά ενδεχομένως με δυσλειτουργικό τρόπο και έντονη συναισθηματική φόρτιση.
Πολλές φορές βασιζόμενοι αποκλειστικά στο πόσο σημαντικό είναι να είμαστε καλοί γονείς, παραβλέπουμε ότι για να το καταφέρουμε αυτό, χρειάζεται να είμαστε και εμείς οι ίδιοι καλά με τον εαυτό μας, και με τον/τη σύντροφό μας. Αρκετά ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι όταν οι σύζυγοι διαμορφώνουν μια υποστηρικτική σχέση μεταξύ τους, ασκούν με μεγαλύτερη επιτυχία και αποτελεσματικότητα τον γονικό τους ρόλο.
Διαβάστε σχετικά: Το τίμημα του γονικού άγχους
Μια υποστηρικτική σχέση χαρακτηρίζεται από ειλικρίνεια και εμπιστοσύνη. Όταν οι σύντροφοι γνωρίζουν ότι μπορούν να έχουν εμπιστοσύνη ο ένας στον άλλον, μειώνεται το στρες, ενθαρρύνεται η προσαρμοστικότητα και η ικανοποίηση του ζευγαριού (Wieselquist, Rusbult, Foster, & Agnew, 1999). Σημαντικός είναι ο ρόλος της συναισθηματικής νοημοσύνης, η οποία συνίσταται στην ικανότητα επίγνωσης τόσο των δικών μας συναισθημάτων, όσο και των άλλων, και στην αναγνώριση των μηνυμάτων που μεταδίδονται μέσω της μη λεκτικής επικοινωνίας, όπως οι εκφράσεις το προσώπου και η στάση του σώματός μας.
Θεμελιώδες στοιχείο της συναισθηματικής νοημοσύνης είναι η ενσυναίσθηση (Shapiro, 2001). Η ενσυναίσθηση αποτελεί έναν σημαντικό προστατευτικό παράγοντα της ποιότητας της σχέσης του ζευγαριού και συμβάλει στη βελτίωση της προσαρμοστικότητάς του. Είναι η ικανότητα κατανόησης των συναισθημάτων του συντρόφου μας, «σαν» να τα αισθανόμαστε εμείς, χωρίς όμως να ταυτιζόμαστε μαζί του (Rogers, 1959).
Προϋποθέτει να έχουμε μια στάση σεβασμού και αποδοχής απέναντί του, ώστε να του μεταδίδουμε το μήνυμα: Είμαι εδώ και προσπαθώ να σε καταλάβω. Το μήνυμα αυτό είναι πολύ ανακουφιστικό τόσο για τον σύντροφό μας, όσο και για τον εαυτό μας. Κατανοούμε την δική μας οπτική η οποία ενδεχομένως διαφέρει από την οπτική του συντρόφου μας, και προσπαθούμε να «χτίσουμε» μαζί μία κοινή κατεύθυνση.
Είναι πιο πιθανό τα ζευγάρια που χρησιμοποιούν αποτελεσματικές μορφές επικοινωνίας, να μπορούν να αντεπεξέρχονται καλύτερα στις υποχρεώσεις που σχετίζονται με τον γονικό τους ρόλο. Ενδεικτικά, τρόποι όπως η ενθάρρυνση, η έκφραση αναγκών, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων μέσω της εύρεσης εναλλακτικών, κάνουν τους συντρόφους να αισθάνονται μεγαλύτερη ικανοποίηση (Karney & Bradbury, 2016).
Η έγκαιρη επίλυση των διαπροσωπικών ζητημάτων, με την χρήση διαλόγου και διατηρώντας ήρεμο τόνο, συχνά είναι δείγμα ενός καλά προσαρμοσμένου ζευγαριού. Τέλος, η συνοχή του ζευγαριού συμβάλλει σημαντικά στο αίσθημα ικανοποίησης από την συζυγική σχέση.
Σύζυγοι οι οποίοι έχουν παρόμοιες στάσεις και προσδοκίες, και συναινούν σε θέματα που αφορούν τον τρόπο ανατροφής του παιδιού, αισθάνονται μεγαλύτερη πληρότητα (Spanier & Lewis, 1980). Όσο πιο ισότιμη η κατανομή υποχρεώσεων, τόσο μεγαλύτερο το αμοιβαίο αίσθημα ικανοποίησης, και περισσότερες οι πιθανότητες για την δημιουργία γονικής συμμαχίας.
Όταν λοιπόν η συζυγική σχέση βασίζεται σε κάποια από τα θετικά συστατικά στοιχεία που προαναφέραμε, διευκολύνεται η δημιουργία μιας γονικής συμμαχίας με υποστηρικτικό τρόπο, η οποία είναι σημαντική για την διασφάλιση της ψυχικής υγείας του παιδιού. Γονική συμμαχία είναι ο βαθμός και η ποιότητα συγχρονισμού των συζύγων σχετικά με τον γονικό τους ρόλο (Minuchin, 1974). Αφορά την ικανότητα τους να μοιράζονται τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις που έχουν να κάνουν με την ανατροφή και την φροντίδα του παιδιού.
Ένας επιθυμητός στόχος αποτελεί ο συγχρονισμός των γονέων με υποστηρικτικό τρόπο, δηλαδή να επιδιώκουν να στηρίζουν ο ένας τον άλλον στις προσπάθειές τους και να υφίσταται ένας ικανοποιητικός βαθμός συντονισμού ανάμεσά τους (McHale, 2000).
Αυτό προϋποθέτει να διαπραγματεύονται και να καταλήγουν μαζί σε μια κοινή κατεύθυνση που αφορά την διαπαιδαγώγηση και την φροντίδα του παιδιού, ώστε να μεταδίδουν κοινά και όχι αντιφατικά μηνύματα. Με αυτόν τρόπο δημιουργούν ένα αίσθημα ασφάλειας και σταθερότητας στο παιδί το οποίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ψυχική του υγεία και ισορροπία.
Αντίθετη περίπτωση αποτελούν οι γονείς οι οποίοι συμπεριφέρονται ανταγωνιστικά, υπονομεύοντας τις προσπάθειες του άλλου συζύγου και εξιδανικεύοντας τις δικές τους. Αυτό μπορεί να συμβαίνει είτε προσπαθώντας να γίνουν οι «αγαπημένοι» γονείς των παιδιών τους ασκώντας κριτική και υποβαθμίζοντας τα όσα κάνει ο άλλος γονέας, είτε κάνοντας οι ίδιοι περισσότερα χατίρια στο παιδί ώστε να αποκτήσουν την εύνοια του.
Ενδεχομένως κάποια από τα αποτελέσματα είναι να δημιουργείται σύγχυση στο παιδί λόγω των αντικρουόμενων μηνυμάτων που λαμβάνει, τα αναγκαία όρια διαρρηγνύονται, το παιδί τείνει να συμμαχεί με τον γονέα που είναι πιο ευνοϊκός απέναντι του, άρα βλέπουμε ότι υποσκάπτεται και η συνοχή, το «μαζί» των συζύγων.
Διαβάστε σχετικά: Δεκτικοί και μη δεκτικοί γονείς: Πως σχετίζονται με την αποδοχή του ίδιου τους του εαυτού, του ρόλου τους ως γονείς και των παιδιών τους;
Αναμφίβολα ο τρόπος άσκησης του γονικού ρόλου αποφέρει ορισμένες συνέπειες, τόσο σε βραχυπρόθεσμο όσο και σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Ενδεικτικά να σημειώσουμε ότι το ανταγωνιστικό κλίμα μεταξύ των γονέων, έχει συνδεθεί με την εκδήλωση υψηλότερου άγχους και επιθετικότητας των παιδιών, καθώς και με κοινωνικά προβλήματα και χαμηλή σχολική επίδοση.
Αντίθετα, η γονική συμμαχία με υποστηρικτικό τρόπο, σχετίζεται με θετικές επιδράσεις στην γνωστική, κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού. Ρυθμίζει καλύτερα τα συναισθήματά του, εκδηλώνει περισσότερες μορφές προκοινωνικής συμπεριφοράς, όπως η ενσυναίσθηση, και έχει μεγαλύτερο βαθμό προσαρμοστικότητας (McHale, 2000).
Συμπερασματικά, το είδος συναισθηματικού κλίματος στην συζυγική σχέση, ενδέχεται να επηρεάσει με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, πτυχές της ψυχοκοινωνικής εξέλιξης του παιδιού. Κάθε ζευγάρι μέσα από την αμοιβαία θέληση, προσπάθεια και επιμονή, μπορεί να δημιουργήσει σταδιακά μια ισότιμη, δημοκρατική σχέση, μέσα από την οποία ικανοποιούνται όσο είναι εφικτό, τόσο οι δικές τους ανάγκες, όσο και οι ανάγκες του παιδιού τους. Όπως είναι σημαντικό να φροντίζουμε την σχέση με τα παιδιά μας, εξίσου σημαντικό είναι να φροντίζουμε την σχέση με τον εαυτό μας και με τον σύντροφό μας.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Karney, B., R., & Bradbury, T., N. (2016). Does couple’s communication predict marital satisfaction or does marital satisfaction predict communication? Journal of Marriage and Family, 78, 680-694. Doi: 10.1111/jomf.12301
- McHale, J., P., Kuersten-Hogan, R., Lauretti, A., & Rasmussen, J., L. (2000). Parental reports of coparenting and observed coparenting behavior during the toddler period. Journal of Family Psychology, 14, 220-236. Doi:.https://doi.org/10.1037/0893-3200.14.2.220
- Minuchin, S. (1974). Families and Family Therapy. Cambridge MA: Harvard University Press.
- Rogers, C., R. (1959). A Theory of Therapy, Personality, and Interpersonal Relationships: As Developed in the Client-Centered Framework. In S. Koch (Ed.), Psychology: A Study of a Science. Formulations of the Person and the Social Context (Vol. 3, pp. 184-256). New York: McGraw Hill.
- Shapiro, L. E. (2001). Πώς να μεγαλώσετε ένα παιδί με υψηλό EQ. Ένα βιβλίο οδηγός για την συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών (μτφρ: Μ. Βελούδος). Αθήνα: Δωρικός.
- Spanier, G. B., & Lewis, R. A. (1980). Marital quality: A review of the seventies. Journal of Marriage and the Family, 42, 96-110.
- Wieselquist, J., Rusbult, C., E., Foster, C., A., & Agnew, C., R. (1999). Commitment, pro-relationship behavior, and trust in close relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 77, 942-966 doi: https://doi.org/10.1037/0022-3514.77.5.942
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
