Η βασικότερη ανάγκη ενός παιδιού είναι να το σέβονται για αυτό που πραγματικά είναι και να αναγνωρίζουν την μοναδικότητα του.
Η ανατροφή ενός παιδιού συγκαταλέγεται ανάμεσα στους δυσκολότερους «άθλους» ενός γονέα. Δυστυχώς στην ανατροφή των παιδιών δεν υπάρχουν οδηγίες χρήσης. Δεν υπάρχει εύκολος δρόμος, ούτε γενικοί κανόνες που να μπορούν να εφαρμοστούν σε όλες τις περιπτώσεις.Πράγματι, δεν υπάρχει «οδηγός ανατροφής» ενός παιδιού στο βαθμό που δεν υπάρχει και οδηγός για το πώς να ζήσει κάποιος τη ζωή του. Πυξίδα στο γεμάτο φουρτούνες αυτό ταξίδι θα πρέπει να είναι η αγάπη και προορισμός του η δημιουργία ενός ελεύθερου ανθρώπου.
Η εικόνα ενός τέλειου πατέρα ή μιας αψεγάδιαστης μητέρας απέχει πολύ από την πραγματικότητα και είναι περισσότερο προϊόν προσδοκιών. Το «τέλειο» είναι μια νοητική κατασκευή η οποία είναι άνευ σημασίας μπροστά σε καθετί ανθρώπινο. Ωστόσο, η ανατροφή ενός παιδιού μπορεί να είναι αποτελεσματική και το πρόσωπο φροντίδας ένας «αρκετά» καλός γονέας. Για να γίνει λοιπόν κάποιος ένας αρκετά καλός γονέας θα πρέπει να είναι σε θέση να καταλάβει τις ενδοψυχικές ανάγκες ενός παιδιού. Όπως η διατροφή είναι απαραίτητη για την υγιή ανάπτυξη ενός παιδιού, στον ίδιο βαθμό η συναισθηματική τροφή είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχολογική ανάπτυξη και ωρίμανση του.
Η βασικότερη ανάγκη ενός παιδιού είναι να το σέβονται για αυτό που πραγματικά είναι και να αναγνωρίζουν την μοναδικότητα του. Για να μπορέσουμε να σεβαστούμε ένα παιδί θα πρέπει να είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε την συναισθηματική του κατάσταση. Να προσπαθήσουμε δηλαδή να καταλάβουμε πως αισθάνεται και πως βλέπει τον κόσμο. Να το ενθαρρύνουμε να βιώσει και να εκφράσει τα συναισθήματα του. Πράγματι, ένα παιδί μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματα του μόνο αν αισθάνεται ότι υπάρχει κάποιος δίπλα του που να το στηρίζει, να το κατανοεί και κυρίως να το αποδέχεται χωρίς όρους. Μόνο τότε το παιδί μπορεί να αναπτύξει τον πραγματικό του εαυτό και τότε ενεργοποιούνται τα γρανάζια της ψυχο-συναισθηματικής του ανάπτυξης.
Ένα παιδί έχει ανάγκη να ζει σε ένα υποστηρικτικό και γεμάτο ενσυναίσθηση περιβάλλον. Όσο περισσότερη αγάπη λαμβάνει, σε τόσο πιο ώριμη προσωπικότητα θα εξελίσσεται. Αντιθέτως, όταν το παιδί μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον που κυριαρχεί η συναισθηματική αποστέρηση, τότε θα είναι καταδικασμένο να επιζητά συνεχώς την αγάπη που δεν έλαβε, αναπτύσσοντας έναν ψεύτικο εαυτό, ο οποίος λειτουργεί φαινομενικά ως αντίδοτο στις παιδικές απογοητεύσεις σε μια προσπάθεια να παραμεριστεί κάθε συναισθηματική ανάγκη. Οι ανάγκες αυτές όμως αποθηκεύονται στον ψυχισμό του παιδιού και θα μεταφερθούν αργότερα σε άλλα πρόσωπα, όπως για παράδειγμα σε έναν ερωτικό σύντροφο, αναζητώντας έκφραση και εκπλήρωση.
Το παιδί επομένως χρειάζεται ένα πλαίσιο συναισθηματικής ασφάλειας, υποστήριξης και αγάπης για να αναπτύξει μία υγιή και κυρίως αυθεντική προσωπικότητα. Αγάπη σημαίνει να επιτρέπω σε κάποιον να είναι αυτό που επιλέγει να είναι, χωρίς εγώ να έχω την παραμικρή προσδοκία για το πώς θα έπρεπε να συμπεριφέρεται. Αγαπώ παραγωγικά σημαίνει φροντίζω με όλα τα μέσα που έχω στη διάθεση μου για την ψυχική και συναισθηματική ωρίμανση του παιδιού. Συνεπώς, ο γονέας θα πρέπει να είναι φορέας ανάπτυξης του παιδιού και όχι το παιδί ναρκισσιστική προέκταση του γονέα όπου το παιδί λειτουργεί ως αντανάκλαση των προσδοκιών και των ανεκπλήρωτων επιθυμιών του τελευταίου.
Συγγραφέας: Πασπάλη Ασπασία, MSc, BSc
Ψυχολόγος, Παιδοψυχολόγος
Επιστημονική Διευθύντρια ΔΙ.ΚΕ.Ψ.Υ
Διεπιστημονική και Ερευνητική
Ψυχοκοινωνική Υποστήριξη Παιδιών και Ενηλίκων
