«Και εμείς που φάγαμε ξύλο μικροί, τι πάθαμε;» Κι όμως τελικά, πάθαμε.
Οι γονείς που ασκούν συχνά σκληρή τιμωρία στα μικρά παιδιά τα θέτουν σε σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν μόνιμα προβλήματα ψυχικής υγείας, σύμφωνα με νέα στοιχεία.
Σε μια μελέτη πάνω από 7.500 ιρλανδικών παιδιών, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ και του University College του Δουβλίνου διαπίστωσαν ότι τα παιδιά που εκτέθηκαν σε "εχθρική" γονική συμπεριφορά στην ηλικία των τριών ετών είχαν 1,5 φορά περισσότερες πιθανότητες από τους συνομηλίκους τους να εμφανίσουν συμπτώματα ψυχικής υγείας που χαρακτηρίζονταν ως "υψηλού κινδύνου" στην ηλικία των εννέα ετών.
Η επιθετική διαπαιδαγώγηση περιλαμβάνει συχνή σκληρή μεταχείριση και τιμωρία και μπορεί να είναι σωματική ή ψυχολογική. Μπορεί, για παράδειγμα, να περιλαμβάνει τακτικές φωνές στα παιδιά, σωματική τιμωρία ρουτίνας, απομόνωση των παιδιών όταν δεν συμπεριφέρονται σωστά, βλάβη της αυτοεκτίμησής τους ή απρόβλεπτη τιμωρία των παιδιών ανάλογα με τη διάθεση του γονέα.
Οι ερευνητές κατέγραψαν τα συμπτώματα ψυχικής υγείας των παιδιών σε ηλικίες τριών, πέντε και εννέα ετών. Μελέτησαν τόσο τα εσωτερικευμένα συμπτώματα ψυχικής υγείας (όπως το άγχος και η κοινωνική απόσυρση) όσο και τα εξωτερικευμένα συμπτώματα (όπως η παρορμητική και επιθετική συμπεριφορά και η υπερκινητικότητα).
Διαπιστώθηκε ότι περίπου το 10% των παιδιών ανήκε σε μια ομάδα υψηλού κινδύνου για κακή ψυχική υγεία. Τα παιδιά που βίωναν επιθετική γονική συμπεριφορά είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες να εμπίπτουν σε αυτή την ομάδα.
Είναι σημαντικό ότι η μελέτη καθιστά σαφές ότι το γονικό στυλ δεν καθορίζει πλήρως τα αποτελέσματα της ψυχικής υγείας. Η ψυχική υγεία των παιδιών διαμορφώνεται από πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου, όπως το φύλο, η σωματική υγεία και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν, ωστόσο, ότι οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας, οι εκπαιδευτικοί και άλλοι επαγγελματίες θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση για την πιθανή επιρροή της γονικής συμπεριφοράς σε ένα παιδί που δείχνει σημάδια κακής ψυχικής υγείας. Σημειώνουν ότι η πρόσθετη υποστήριξη των γονέων των παιδιών που θεωρούνται ήδη ότι βρίσκονται σε κίνδυνο θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόληψη της ανάπτυξης αυτών των προβλημάτων.
Τη μελέτη εκπόνησαν ο Ιωάννης Κατσαντώνης, διδακτορικός ερευνητής στη Σχολή Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, και η Τζένιφερ Σύμοντς, αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Σχολή Παιδαγωγικής του UCD και δημοσιεύεται στο περιοδικό Epidemiology and Psychiatric Sciences.
Το γεγονός ότι ένα στα 10 παιδιά ανήκε στην κατηγορία υψηλού κινδύνου για προβλήματα ψυχικής υγείας είναι ανησυχητικό και οφείλουμε να έχουμε επίγνωση του ρόλου που μπορεί να παίζει η γονική μέριμνα σε αυτό, δήλωσε ο Κατσαντώνης.
Δεν υπονοούμε ούτε για μια στιγμή ότι οι γονείς δεν πρέπει να θέτουν αυστηρά όρια για τη συμπεριφορά των παιδιών τους, αλλά είναι δύσκολο να δικαιολογήσουμε τη συχνή σκληρή τιμωρία, δεδομένων των επιπτώσεων στην ψυχική υγεία.
Η Σύμοντς δήλωσε: Τα ευρήματά μας υπογραμμίζουν ότι είναι σημαντικό να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να διασφαλίσουμε ότι οι γονείς υποστηρίζονται για να προσφέρουν στα παιδιά τους μια ζεστή και θετική ανατροφή, ειδικά αν οι ευρύτερες συνθήκες θέτουν τα παιδιά αυτά σε κίνδυνο κακών αποτελεσμάτων για την ψυχική υγεία. Η αποφυγή ενός εχθρικού συναισθηματικού κλίματος στο σπίτι δεν θα αποτρέψει απαραίτητα την εμφάνιση κακών αποτελεσμάτων στην ψυχική υγεία, αλλά πιθανώς θα τα ενισχύσει.
Διαβάστε σχετικά: Η σωματική τιμωρία είναι το πιο συχνό τραύμα της παιδικής ηλικίας
Αν και η γονική μέριμνα αναγνωρίζεται ευρέως ως παράγοντας που επηρεάζει την ψυχική υγεία των παιδιών, οι περισσότερες μελέτες δεν έχουν διερευνήσει πώς επηρεάζει την ψυχική τους υγεία με την πάροδο του χρόνου ή πώς σχετίζεται τόσο με την εσωτερίκευση όσο και με την εξωτερίκευση των συμπτωμάτων μαζί.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα από 7.507 συμμετέχοντες στη διαχρονική μελέτη "Growing up in Ireland" για παιδιά και νέους. Τα δεδομένα για την ψυχική υγεία καταγράφηκαν με τη χρήση ενός τυποποιημένου εργαλείου αξιολόγησης που ονομάζεται Strengths and Difficulties Questionnaire (Ερωτηματολόγιο Δυνάμεων και Δυσκολιών). Σε κάθε παιδί δόθηκε μια σύνθετη βαθμολογία στα 10 για τα συμπτώματα εξωτερίκευσης και εσωτερίκευσης στις ηλικίες των τριών, πέντε και εννέα ετών.
Μια δεύτερη τυποποιημένη αξιολόγηση χρησιμοποιήθηκε για τη μέτρηση του γονικού στυλ που βίωναν τα παιδιά στην ηλικία των τριών ετών. Οι γονείς σκιαγραφήθηκαν με βάση το κατά πόσο έτειναν προς καθένα από τρία στυλ: θερμή ανατροφή (υποστηρικτική και προσεκτική στις ανάγκες του παιδιού τους), συνεπής (θέτοντας σαφείς προσδοκίες και κανόνες) και εχθρική.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι, με βάση τις τροχιές στις οποίες εξελίχθηκαν τα συμπτώματα ψυχικής υγείας τους μεταξύ των ηλικιών τριών και εννέα ετών, τα παιδιά κατατάχθηκαν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες. Τα περισσότερα (83,5%) ήταν χαμηλού κινδύνου, με χαμηλές βαθμολογίες εσωτερικών και εξωτερικών συμπτωμάτων στην ηλικία των τριών ετών, οι οποίες στη συνέχεια μειώθηκαν ή παρέμειναν σταθερές.
Λίγα (6,43%) είχαν ήπιο κίνδυνο, με υψηλές αρχικές βαθμολογίες που μειώθηκαν με την πάροδο του χρόνου, αλλά παρέμειναν υψηλότερες από την πρώτη ομάδα. Το υπόλοιπο 10,07% ήταν υψηλού κινδύνου, με υψηλές αρχικές βαθμολογίες που αυξήθηκαν μέχρι την ηλικία των εννέα ετών.
Η εχθρική γονική ανατροφή αύξησε τις πιθανότητες ενός παιδιού να ανήκει στην κατηγορία υψηλού κινδύνου κατά 1,5 φορές και στην κατηγορία ήπιου κινδύνου κατά 1,6 φορές, μέχρι την ηλικία των εννέα ετών. Διαπιστώθηκε ότι η συνεπής γονική ανατροφή είχε περιορισμένο προστατευτικό ρόλο, αλλά μόνο έναντι των παιδιών που ενέπιπταν στην κατηγορία "ήπιας επικινδυνότητας".
Προς έκπληξη των ερευνητών, ωστόσο, η θερμή γονική ανατροφή δεν αύξησε την πιθανότητα τα παιδιά να ανήκουν στην ομάδα χαμηλού κινδύνου, ενδεχομένως λόγω της επιρροής άλλων παραγόντων στην έκβαση της ψυχικής υγείας.
Προηγούμενες έρευνες έχουν αναδείξει τη σημασία αυτών των άλλων παραγόντων, πολλούς από τους οποίους επιβεβαίωσε και η νέα μελέτη. Τα κορίτσια, για παράδειγμα, είχαν περισσότερες πιθανότητες να ανήκουν στην κατηγορία υψηλού κινδύνου από ό,τι τα αγόρια- τα παιδιά με μονογονεϊκές οικογένειες είχαν 1,4 φορές περισσότερες πιθανότητες να ανήκουν στην κατηγορία υψηλού κινδύνου, ενώ τα παιδιά που προέρχονταν από πλουσιότερα περιβάλλοντα είχαν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν ανησυχητικά συμπτώματα ψυχικής υγείας κατά τη μέση παιδική ηλικία.
Ο κ. Κατσαντώνης δήλωσε ότι τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία της έγκαιρης παρέμβασης και υποστήριξης για τα παιδιά που κινδυνεύουν από δυσκολίες ψυχικής υγείας και ότι αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει εξατομικευμένη υποστήριξη, καθοδήγηση και κατάρτιση για τους νέους γονείς.
Η κατάλληλη υποστήριξη θα μπορούσε να είναι κάτι τόσο απλό όσο η παροχή σαφών, ενημερωμένων πληροφοριών στους νέους γονείς σχετικά με τον καλύτερο τρόπο διαχείρισης της συμπεριφοράς των μικρών παιδιών σε διάφορες καταστάσεις, είπε.
Υπάρχει σαφώς ο κίνδυνος ότι το γονικό στυλ μπορεί να επιδεινώσει τους κινδύνους για την ψυχική υγεία. Αυτό είναι κάτι που μπορούμε εύκολα να λάβουμε μέτρα για την αντιμετώπισή του.
Απόδοση - Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
