Οι τωρινές συνθήκες είναι για όλους ζόρικες και αγχωτικές. Για τους γονείς όμως, που έχουν επιφορτιστεί με την ανατροφή και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, η συνθήκη αυτή είναι ακόμη πιο ιδιαίτερη: καλούνται να απαντήσουν στην αγωνία των παιδιών τους τι συμβαίνει στο εδώ και τώρα και τι φέρνει το μέλλον.
Ο τρόπος που θα διαχειριστούν οι γονείς την κατάσταση, είναι εκείνος που θα μεταδώσει στα παιδιά τα αντίστοιχα συναισθήματα και εμπειρίες. Τα παιδιά αδυνατώντας να κατανοήσουν τί συμβαίνει ή τι είναι σωστό, αφομοιώνουν κάθε αντίδραση και έκφραση που παρατηρούν και στη συνέχεια τα πλάθουν μετά στον συναισθηματικό, εσωτερικό τους κόσμο. Τα ακραία συναισθήματα και ιδιαίτερα ο πανικός και ο φόβος, γίνονται αμέσως αντιληπτά, καθώς τα παιδιά επικοινωνούν μέσα από το συναισθηματικό κώδικα.
Οι γονείς καλούνται να αντλήσουν από την ψυχή τους όλες τις θετικές δεξιότητες και να τις ισορροπήσουν με την ψυχραιμία και τη λογική. Ο συνδυασμός αυτών είναι βασικός ώστε να δημιουργηθεί μία αίσθηση ασφάλειας μέσα στην οικογένεια, από την οποία θα επωφεληθούν πρώτα τα παιδιά και μετά οι ίδιοι οι γονείς.
Κάθε ηλικιακή φάση είναι φυσικά διαφορετική, όπως και η προσέγγιση στο παιδί όμως η γονεϊκή σχέση παραμένει ίδια. Οπότε, τι μπορείτε να κάνετε ως γονείς για να νιώσουν ασφάλεια τα παιδιά:
- Η αρχή γίνεται από εσάς τους ίδιους. Αν η σχέση των γονέων δεν είναι καλή (ή δεν ήταν καλή), η δύσκολη συνθήκη θα πυροδοτήσει ένταση, φέροντας τα προβλήματα στην επιφάνεια. Αφήστε στην άκρη τις δικές σας διαφωνίες και βάλτε προτεραιότητα τα παιδιά. Συζητήστε πρώτα μόνοι σας για την κατάσταση που βιώνετε, ώστε να συμφωνήσετετι θα πείτε στα παιδιά αλλά και για να βρείτε την καλύτερη επιλογή για την οικογένεια. Ειδικότερα, οι χωρισμένοι γονείς, χρειάζεται να έρθουν σε συνεννόηση ώστε να λένε τα ίδια πράγματα στα παιδιά.
- Συμμαχία γονέων. Η στάση των γονέων απέναντι στη διαχείριση της κατάστασης, πρέπει να είναι απαραίτητα κοινή. Αν τα παιδιά γίνονται δέκτες πανικού από τον ένα γονέα και ψυχραιμίας από τον άλλον, με αποτέλεσμα να ακούν διαφορετικά μηνύματα, θα μπερδευτούν και δεν θα ξέρουν πώς θα αντιδράσουν. Ενδεχομένως να θυμώσουν ή να κλειστούν στον εαυτό τους.
- Υπερασπιστείτε τη ζωή. Προσπαθήστε να διατηρήσετε όλα όσα κάνατε από την καθημερινότητα σας μαζί με τα παιδιά σας, ειδικά τώρα που δεν έχουν σχολείο. Η τηλεόραση δεν παίζει πια κινούμενα σχέδια (και δεν υπάρχει άλλοθι για να αφήσετε το παιδί μπροστά της) αλλά εδώ προκύπτει μία ευκαιρία να κάνετε όμορφες δραστηριότητες μαζί τους: πηγαίνετε μία βόλτα στο πάρκο ή στην παιδική χαρά, κάντε έναν περίπατο στη φύση ή δημιουργήστε χειροτεχνίες και παίξτε μαζί τους. Δώστε τους περισσότερο χρόνο και χώρο στη ζωή σας, βρεθείτε μαζί τους με χίλιους διαφορετικούς τρόπους, θα νιώσετε και εσείς πιο ξένοιαστοι και ήρεμοι. Αυτά τα συναισθήματα θα σας γαληνέψουν και θα σας ανακουφίσουν.
- Μην ενισχύετε την ανθυγιεινή κατάσταση που βιώνετε. Αποφύγετε εντάσεις και τσακωμούς μεταξύ σας ή με φίλους και συγγενείς μπροστά στα παιδιά. Μην εκθέτετε τα παιδιά σε τηλεοπτικές πολιτικές εκπομπές, όπου επικρατούν φωνές και παραλογισμοί. Μην μεταφέρετε πληροφορίες στα παιδιά που δεν μπορούν να κατανοήσουν. Τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν τι σημαίνει το δημοψήφισμα, τι σημαίνει μνημόνιο και όλο το κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό σκηνικό. Προφυλάσσοντας τα παιδιά από αυτή την τοξικότητα, τα κρατάτε μακριά από όλα αυτά και δεν τους μεταδίδεται την αγωνία και το άγχος σας. Εκείνα θέλουν όσο ποτέ άλλοτε να στηριχθούν σε εσάς και να συνεχίσουν να σας βλέπουν ως πρότυπο δύναμης και ασφάλειας. Αν καταρρεύσετε εσείς, θα καταρρεύσουν και εκείνα.
- Οργανώστε οικογενειακή συνεύρεση. Καθώς τα πράγματα ενδεχομένως να αλλάζουν ραγδαία στην καθημερινότητα, φροντίστε να βρεθείτε σε δεύτερο επίπεδο όλοι μαζί ως οικογένεια και να μιλήσετε για τις διαφοροποιήσεις που προκύπτουν. Εξηγήστε με απλά και κατανοητά λόγια στα παιδιά για το γεγονός ότι δεν μπορούν να αγοράσουν κάτι που ήθελαν, ότι ενδεχομένως θα το αγοράσουν στο άμεσο μέλλον, ότι το πρόβλημα που έχει προκύψει δεν αφορά την οικογένεια αλλά ένα γενικότερο πλαίσιο όλης της χώρας και ότι ενδεχομένως να προκύψουν ορισμένες αλλαγές που θα τις ξεπεράσετε μαζί. Με αυτό τον τρόπο, αποφεύγετε να ενοχοποιηθείτε ως γονείς και ταυτόχρονα να δείξετε στα παιδιά σας ότι το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο σε εσάς. Επίσης, απαντήστε σε κάθε απορία που έχουν, δεν πρέπει να ολοκληρωθεί η οικογενειακή συζήτηση, χωρίς να έχουν λυθεί όλες οι απορίες των παιδιών. Σε αντίθετη περίπτωση, ίσως ακούσουν κάτι από το φιλικό τους περιβάλλον που δεν θα αρμόζει στο δικό τους οικογενειακό σχήμα και θα μπλοκάρουν.
- Η συναισθηματική επικοινωνία είναι το παν. Πέρα από τη σωστή χρήση των λέξεων όταν μιλάτε στα παιδιά σας, πολύ σημαντικός είναι και ο συναισθηματικός τόνος, εκφραζόμενος λεκτικά και σωματικά. Χρησιμοποιήστε ήρεμο τόνο, καθίστε όλοι μαζί στον καναπέ, δίπλα στα παιδιά σας, αγκαλιάστε τα όταν το χρειαστούν, κρατήστε βλεμματική και ψυχολογική επαφή και γενικότερα δημιουργήστε ένα κλίμα ασφάλειας όπου το παιδιά θα ξέρουν ότι μπορούν να στραφούν όταν θέλουν να ζητήσουν βοήθεια. Να είστε εκεί όταν τα παιδιά σας θα το θελήσουν, μην τα αγνοήσετε.
- Χρησιμοποιήστε πινελιές αισιοδοξίας. Η δυσκολία είναι μεγάλη. Πώς να μιλήσετε στα παιδιά σας για ένα μέλλον που δεν ξέρετε και εσείς ακόμη. Αποφύγετε να πέσετε στην παγίδα να παρουσιάσετε την κατάσταση με ακραίους όρους. Διατηρήστε την ψυχραιμία σας και σκεφτείτε ότι εκείνη τη στιγμή που τους μιλάτε με ψυχραιμία, τους διαμορφώνετε δεξιότητες αυτοπεποίθησης, σιγουριάς, πίστης και αισιοδοξίας. Μιλήστε στα παιδιά σας με όρους ρεαλιστικούς, χωρίς απαισιοδοξία αλλά και χωρίς υποσχέσεις τις οποίες δεν μπορείτε να τηρήσετε. Δείξτε τους ότι έχετε εμπιστοσύνη στον εαυτό σας, στον/στην σύντροφό σας, τις σχέσεις σας και ότι παρά τις αντιξοότητες, θα κάνετε ό,τι μπορείτε καλύτερο για να προστατεύσετε την οικογένεια σας.
Γονείς, μπορεί οι συνθήκες να είναι από μόνες τους δύσκολες αλλά πιο σημαντικός είναι ο τρόπος που θα ανταποκριθείτε σε αυτές. Δείξτε ψυχραιμία και αυτοσυγκράτηση και διατηρήστε τις σχέσεις με τους κοντινούς σας ανθρώπους. Το παρελθόν έχει δείξει ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται σε συστήματα που έχουν φροντίσει να διατηρήσουν τις σχέσεις τους λειτουργικές και ακέραιες, έχουν καταφέρει να ανταποκριθούν καλύτερα στις δυσκολίες και να βγουν συντομότερα από αυτές. Η σχέση είναι που βοηθά τους ανθρώπους, η σχέση θεραπεύει και αν μη τι άλλο, η Ελλάδα έχει δείξει ότι δεν θα στερέψει ποτέ από αυτό το αγαθό. Ας επενδύσουμε λοιπόν σε αυτό.
