Πολύ συχνά οι γονείς έρχονται στις ομάδες γονέων στο γραφείο μας, ζητάνε βοήθεια και θέτουν ερωτήματα για το τι πρέπει να κάνουν για να δείξουν την αγάπη, την φροντίδα και το νοιάξιμο τους, για το πώς μπορεί να είναι αποτελεσματική η επαφή με τα παιδιά τους, για το πώς μπορούν να χτίσουν πραγματικές γέφυρες επικοινωνίας, για το πώς μπορούν να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση και τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών τους.
Από την στιγμή που κάποιος γίνεται γονιός, ξεκινάει ένα μεγάλο «ταξίδι» όπου καλείται να πάρει την ευθύνη να αποφασίζει, να επιλέγει και να πράττει ό,τι κάθε φορά κρίνει απαραίτητο για την ανατροφή του παιδιού του, έχοντας ως μοναδικά εφόδια το δικό του βίωμα και εμπειρία ως παιδί και την επιθυμία του να τα καταφέρει και να ανταποκριθεί σε έναν καινούριο ρόλο άγνωστο και απαιτητικό.
Ο ειδικός όταν καλείται να απαντήσει σε αυτά τα ερωτήματα, που έρχονται με πραγματική αγωνία έχει να στρέψει το ερώτημα στους ίδιους τους γονείς: πως επικοινωνούν, πως αντιλαμβάνονται, κατανοούν και εκφράζουν τα συναισθήματα τους, πως υπερασπίζονται τη δική τους ζωή. Να μιλήσει κανείς για το πώς η προσωπική τους ανάπτυξη και η ευχαριστιακή στάση απέναντι σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους, βοηθάει στην απόκτηση ενός ικανοποιητικού επιπέδου αυτογνωσίας, στην ικανότητα δηλαδή να παρατηρούν και να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τον εαυτό, να διαχειρίζονται, να συνειδητοποιούν τα “κρυφά δεδομένα” πίσω από το κάθε συναίσθημα και να βρίσκουν τρόπο για τον έλεγχο αλλά και για την έκφραση των φόβων, του θυμού και της θλίψης μας.
Όλη αυτή η γνώση, η ενσυναίσθηση, η έκφραση, η προσωπική ανάπτυξη, ισχυροποιεί και εξελίσσει τις ικανότητες και δεξιότητες συμπεριφοράς, διαντίδρασης και επικοινωνίας. Όταν οι γονείς φροντίζουν για την προσωπική τους ανάπτυξη, ουσιαστικά αποκωδικοποιούν έννοιες όπως αγάπη, φροντίδα, νοιάξιμο, ενδιαφέρον, επικοινωνία, ασφάλεια, υποστήριξη, έρχονται σε επαφή με τα βαθύτερα συναισθήματα τους και ανακαλύπτουν και εδραιώνουν τους δικούς τους προσωπικούς τρόπους έκφρασης και συμπεριφοράς. Όταν οι γονείς φροντίζουν για την προσωπική τους ανάπτυξη και δεν παραιτούνται, αναπτύσσουν την συναισθηματική τους νοημοσύνη προς όφελος δικό τους στον ρόλο τους ως γονείς αλλά μακροπρόθεσμα και προς όφελος του παιδιού τους στην δική του εξελικτική διαδικασία ανάπτυξης.
Οι γονείς που φροντίζουν την προσωπική τους ανάπτυξη:
- Έχουν πολύ καλό επίπεδο αυτογνωσίας. Γνωρίζουν τον εαυτός καλά, έχουν συμφιλιωθεί με τα προτερήματα και τα ελαττώματα τους και επομένως μπορούν να αναγνωρίζουν τις προσωπικές υπαρξιακές αγωνίες και προβληματισμούς που θα μπορούσαν να τους δυσκολέψουν στην προσαρμογή του στον ρόλο τους ως γονείς.
- Έχουν καλύψει τις βασικές ανάγκες και φιλοδοξίες τους, είναι συμφιλιωμένοι με τις επιλογές και την ζωή τους και επομένως δεν κινδυνεύουν να επιδιώκουν την αυτοεκπλήρωση μέσω του παιδιού
- Έχουν ανεπτυγμένους και τους υπόλοιπους ρόλους της ζωής τους με μια ισορροπία. Κάθε άνθρωπος για να μπορεί να ισορροπεί και να ανατροφοδοτείται επαρκώς είναι απαραίτητο να διατηρεί ένα δίκτυο σχέσεων διαφόρων επιπέδων και να μην εγκλωβίζει αλλά και ταυτόχρονα εγκλωβίζεται σε μία σχέση.Έχουν αποδειχθεί πως όταν μονοπωλεί στην ζωή κάποιου μόνο ένας ρόλος, αυτός του γονιού και υπολείπονται οι άλλοι όπως του συντρόφου, του φίλου, του συγγενή, του συναδέλφου κ.α., τότε η σχέση γονιού- παιδιού βιώνει μια τέτοια επιβάρυνση που πολλές φορές είναι από έντονα συγκρουσιακή έως και παθολογικά εξαρτητική.
- Είναι συνεπείς σε αυτά που λένε και πράττουν. Κρατάνε το λόγο τους, υποστηρίζουν αυτά που λένε και με πράξεις, δε ζητάνε από το παιδί να κάνει πράγματα που οι ίδιοι δεν τηρούνε.Είναι αξιοπιστοι και το παιδί μαθαίνει να εμπιστεύεται.
- Ξέρουν να βάζουν όρια. Τα παιδιά μαθαίνουν τον κόσμο και οργανώνουν την ζωή τους αρχικά μέσα από τις σχέσεις τους με τους γονείς τους. Οι γονείς μαθαίνουν στο παιδί ότι στη ζωή κάποια πράγματα επιτρέπονται και κάποια όχι, ότι υπάρχουν όρια – κανόνες που δεν επιτρέπεται σε κανένα να ξεπεράσει,
- Ξέρουν το παιδί του και το αγαπάνε γι’ αυτό που είναι και όχι γι’ αυτό που θα ήθελε ο ίδιος (η κοινωνία) να είναι! Αποτελεί μεγάλο προσόν για έναν γονιό να αναγνωρίζει και να αποδέχεται τις ικανότητες, τα χαρακτηριστικά και τις ιδιαιτερότητες του παιδιού, χωρίς να το εξαναγκάζει και να το ωθεί σε κατευθύνσεις που δεν του ταιριάζουν.
- Ξέρουν να ακούν. Για να ακούνε πραγματικά οι γονείς χρειάζεται να σταματάνε να μιλάνε και να βρίσκουν λύσεις και να μάθουν να έρχονται στη θέση του παιδιού ακούγοντας αυτό που λέει το παιδί.
- Ξέρουν να συγχωρούν. Οι γονείς όταν ξέρουν αν συγχωρούν χρησιμοποιούν το λάθος του παιδιού για να το εκπαιδεύσουν και να του διδάξουν κάτι από το λάθος του και δεν θα μείνει αγκυλωμένος στον θυμό του.
- Ξέρουν να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους. Κανείς δεν είναι τέλειος και προπαντός αλάνθαστος. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό για την σχέση που έχει ένας γονιός με το παιδί του, να ομολογεί τα λάθη που έκανε μαζί του και να του ζητά συγνώμη όποτε αυτό απαιτείται.
Ο κάθε άνθρωπος για να μπορεί να ανταποκριθεί στο ρόλο του ως γονέας θα πρέπει να φροντίζει τον εαυτό του καλά, γιατί γνωρίζει ότι αυτό είναι το μόνο που ουσιαστικά έχει να προσφέρει στο παιδί του και στην ανατροφή του. Ο ίδιος να αποτελεί το πρότυπο για το παιδί του, το ζωντανό παράδειγμα. Να είναι ανθρώπινος, καθημερινός, απλός και αληθινός. Να είναι σε επαφή με το δικό του συναίσθημα: να θυμώνει, να φωνάζει, να γελάει, να βαριέται, να έχει όρεξη, να συγκινείται, να μαλώνει, να αγκαλιάζει, να κάνει λάθη, να ακούει, να συγχωρεί, να λυπάται, να μιλάει γι’ αυτά που νιώθει και σκέφτεται, να αγαπάει, να κατανοεί, …
Ο γονιός που φροντίζει τον εαυτό του καλά, γνωρίζει ότι αυτό είναι το μόνο που ουσιαστικά έχει να προσφέρει στο παιδί του και στην ανατροφή του. Φροντίζει να μαθαίνει, να συμβουλεύει, να διαβάζει και γενικότερα να κάνει οτιδήποτε βοηθά στην προσωπική του εξέλιξη.
Το ερώτημα λοιπόν που ζητάμε να απαντήσουν οι γονείς στις ομάδες δεν είναι τι να κάνω για να είμαι καλός γονιός αλλά πώς θέλω να είμαι ως άνθρωπος για να είμαι καλός γονιός. Άλλωστε η πρόκληση να μεγαλώνει κάποιος ένα παιδί είναι πως θα γίνεται και ο ίδιος αυθεντικός άνθρωπος!
Συγγραφέας: Βασιλική Μάντζιου, Ψυχολόγος MSc, Υπαρξιακή - Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
