Οι συγκρούσεις των γονιών μετά τον χωρισμό μπορεί να προκαλέσουν φόβο εγκατάλειψης στα παιδιά και να έχουν διαχρονική επίδραση στην ψυχική υγεία τους.
Ως κάποιος που έζησε ένα διαζύγιο έντονων συγκρούσεων κατά τη διάρκεια των εφηβικών μου χρόνων, πάντα ήξερα ότι οι διαμάχες των γονιών μου μετά το διαζύγιο άφησαν πολλές ψυχολογικές ουλές. Δεν πρόκειται να αναλύσω πάλι τις λεπτομέρειες των συγκρούσεων μετά το διαζύγιο, που τα αδέρφια μου και εγώ υπομείναμε κατά τη διάρκεια της μισής δεκαετίας κατά την οποία οι γονείς μου μάχονταν για τη διατροφή στα δικαστήρια.
Με βάση αυτή την εμπειρία, τα ευρήματα της νέας μελέτης «Διαχρονικές επιδράσεις της γονικής σύγκρουσης μετά το διαζύγιο στα προβλήματα ψυχικής υγείας των παιδιών μέσω του φόβου της εγκατάλειψης» μου άνοιξαν τα μάτια στην πιθανότητα ότι ο φόβος της εγκατάλειψης που έχω βιώσει από την εφηβεία μπορεί να συνδέεται με πράγματα που προέκυψαν αμέσως μετά τον χωρισμό των γονιών μου.
Αυτή η μελέτη (O’Hara et al., 2021) δημοσιεύθηκε στις 12 Ιανουαρίου στο περιοδικό Child Development. Όπως διευκρινίζει ο τίτλος, επικεντρώνεται στη διαρκή επίδραση που έχουν οι γονικές συγκρούσεις μετά το διαζύγιο στην ψυχική υγεία των παιδιών μέσα από το πρίσμα του φόβου εγκατάλειψης, και θέτει το ερώτημα: Η γονική ποιότητα παίζει ρυθμιστικό ρόλο;
Για να εξετάσουν αυτό το θέμα, οι ερευνητές ρώτησαν εκατοντάδες παιδιά (N = 559) ηλικίας 9-18 ετών που συμμετείχαν στο Πρόγραμμα Νέα Αρχή για Οικογένειες σε Διαζύγιο και Διάσταση (NBP) του ASU σχετικά με την έκθεσή τους σε συγκρούσεις. Τα παιδιά ρωτήθηκαν αν οι γονείς τους μάλωναν μπροστά τους, αν αρνούνταν να επικοινωνήσουν απευθείας μεταξύ τους, αν ζητούσαν από ένα παιδί να μεταφέρει μηνύματα ή μιλούσαν αρνητικά για τον άλλο γονέα.
Οι ψυχολόγοι υιοθέτησαν μια αμφίδρομη προσέγγιση που εξέτασε εάν ο φόβος της εγκατάλειψης μεσολάβησε στη σχέση μεταξύ γονικής σύγκρουσης μετά το διαζύγιο- προβλημάτων ψυχικής υγείας και εάν η ποιότητα σχέσης γονέα-παιδιού ρύθμισε τη σχέση μεταξύ γονικής σύγκρουσης και φόβου εγκατάλειψης. Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν παρατηρήθηκε η υποτιθέμενη προστατευτική επίδραση που έχει μια σχέση υψηλής ποιότητας ανάμεσα στο παιδί και σε έναν από τους γονείς του.
Επειδή οι υψηλής ποιότητας σχέσεις γονέα-παιδιού κατευνάζουν το άγχος στα περισσότερα παιδιά, πριν από τη διεξαγωγή αυτής της μελέτης, οι ερευνητές έκαναν την υπόθεση ότι τα παιδιά που είχαν πολύ καλές σχέσεις με έναν από τους γονείς τους, θα αντιμετώπιζαν λιγότερο φόβο εγκατάλειψης και λιγότερα προβλήματα ψυχικής υγείας. Ωστόσο, τα ευρήματά τους υποδηλώνουν ότι η ποιότητα της σχέσης γονέα-παιδιού δεν παίζει σημαντικό ρυθμιστικό ρόλο στον φόβο εγκατάλειψης ενός παιδιού όταν επικρατεί η γονική σύγκρουση.
Η ύπαρξη υψηλής ποιότητας γονικής σχέσης είναι προστατευτική, αλλά είναι πιθανό ότι η ποιοτική γονική σχέση από μόνη της δεν είναι αρκετή, όταν οι διαζευγμένοι γονείς συγκρούονται επανειλημμένως, δήλωσαν οι ψυχολόγοι.
Ο φόβος της εγκατάλειψης ήταν επίμονος, εξηγούν οι συγγραφείς. Η έκθεση σε γονικές συγκρούσεις προέβλεπε φόβο εγκατάλειψης τρεις μήνες αργότερα. Και η ανησυχία για εγκατάλειψη προέβλεπε προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως ανέφεραν τα ίδια τα παιδιά και οι δάσκαλοί τους, 10 μήνες αργότερα.
Όταν συγκρούονται οι γονείς που είναι παντρεμένοι ή συγκατοικούν, το παιδί μπορεί να ανησυχεί ότι θα χωρίσουν, σημειώνουν οι ψυχολόγοι. Αλλά τα παιδιά των οποίων οι γονείς είναι διαζευγμένοι ή χωρισμένοι έχουν ήδη δει τη διάλυση της οικογένειάς τους. Η ιδέα ότι θα εγκαταλειφθούν μπορεί να είναι απίθανη, αλλά δεν είναι παράλογη από την πλευρά τους.
Η σύγκρουση μεταξύ διαζευγμένων ή χωρισμένων γονιών προέβλεπε ότι τα παιδιά θα βίωναν τον φόβο ότι θα εγκαταλειφθούν από τον έναν ή και τους δύο γονείς, πρόσθεσε. Αυτό το συναίσθημα συνδέθηκε με μελλοντικά προβλήματα ψυχικής υγείας, ειδικά για εκείνους που είχαν ισχυρές σχέσεις με τους πατεράδες τους. Μια ισχυρή σχέση πατέρα-παιδιού είχε κόστος όταν η γονική σύγκρουση ήταν υψηλή.
Είχα υποπτευθεί εδώ και καιρό ότι η ισχυρή σχέση με τον πατέρα μου επιδείνωσε τους φόβους εγκατάλειψης όταν οι διαμάχες του διαζυγίου των γονιών μου αυξήθηκαν. Ως προσωπική μελέτη περίπτωσης η εμπειρία της ζωής μου επιβεβαιώνει την τελευταία έρευνα σχετικά με τον διαρκή αντίκτυπο της γονικής σύγκρουσης μετά το διαζύγιο.
Ως εκ τούτου, συμφωνώ ολόψυχα με το συμπέρασμα των ερευνητών: Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν την ανάγκη να βελτιστοποιήσουμε τα προγράμματα ψυχολογικής διαχείρισης για παιδιά και να βελτιώσουμε τα προγράμματα «γονεϊκότητας μετά το διαζύγιο» για τη μείωση των γονικών συγκρούσεων μετά τον χωρισμό.
Αναφορές:
Karey L. O’Hara, C. Aubrey Rhodes, Sharlene A. Wolchik, Irwin N. Sandler, Jenn Yun‐Tein. “Longitudinal Effects of PostDivorce Interparental Conflict on Children’s Mental Health Problems Through Fear of Abandonment: Does Parenting Quality Play a Buffering Role?” Child Development
Πηγή
Απόδοση: Γεωργιάννα Βιολάτου – Ψυχολόγος
Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
