Είναι κάτι πρωτάκουστο κι όμως συμβαίνει. Πολλοί είναι οι άνδρες που δέχονται βίαιη συμπεριφορά από τις συζύγους τους κι όμως σιωπούν. Σε μια κοινωνία όπου οι ρόλοι των ανδρών και των γυναικών γίνονται όλο και πιο δυσδιάκριτοι, η ενδοοικογενειακή βία κατά των ανδρών έχει αυξηθεί ιδιαίτερα.
Η χειραφέτηση των γυναικών θα μπορούσε να δικαιολογήσει την αυξανόμενη βίαιη συμπεριφορά από μέρους τους: οι γυναίκες κινούνται όλο και περισσότερο στους κόσμους των ανδρών, κερδίζουν χρήματα, ανεξαρτητοποιούνται και ανταγωνίζονται με επιθετικότητα και σθένος, όπως ακριβώς και οι άνδρες συνάδελφοί τους.
Η ενδοοικογενειακή βία κατά των ανδρών εξακολουθεί να αποτελεί ταμπού, αλλά παρατηρείται αύξηση των ανδρών αυτών που αναζητούν βοήθεια, όπως αναφέρει ο Mark Brooks, πρόεδρος μιας βρετανικής φιλανθρωπικής οργάνωσης για άνδρες – θύματα. Πιστεύεται πως τα χρήματα και η απιστία είναι οι δύο βασικοί λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν σε γυναικεία ενδοοικογενειακή βία.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως οι περισσότεροι άνδρες παραμένουν σε αυτές τις καταχρηστικές σχέσεις για χρόνια όντας αδύναμοι να αποχωρίσουν.
Η ενδοοικογενειακή βία συναντάται σε όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως εισοδήματος, μορφωτικού επιπέδου και ηλικίας.
Ο λόγος για τον οποίο οι άνδρες σπανίως σπάνε τη σιωπή τους και μιλούν για τη βία που υφίστανται είναι γιατί αισθάνονται ντροπή, αφού η κοινωνία προσδοκά από τους άνδρες να είναι «σκληροί» και να έχουν τον έλεγχο.
Πώς θα την αναγνωρίσουμε;
Η ενδοοικογενειακή βία με θύματα άνδρες δεν είναι εύκολα αναγνωρίσιμη, αλλά αποτελεί μία σοβαρή απειλή.
Η βία κατά των ανδρών μπορεί να λάβει ποικίλες μορφές, συμπεριλαμβανομένης της συναισθηματικής, σωματικής και σεξουαλικής κακοποίησης αλλά και απειλές για κακοποίηση. Πιο συγκεκριμένα, η σωματική κακοποίηση μπορεί να εκδηλωθεί με χαστούκια, χτυπήματα, κλοτσιές ή καταναγκαστικό σεξ, ενώ η μη σωματική κακοποίηση εκφράζεται με απειλές, υποτιμητικά σχόλια και ελεγκτική συμπεριφορά.
Δεν είναι πάντα εύκολο να αναγνωριστεί η βία κατά των ανδρών. Στο ξεκίνημα της σχέσης, ο σύντροφος μπορεί να συμπεριφέρεται ευγενικά, γενναιόδωρα και προστατευτικά με τρόπο που στη συνέχεια γίνεται ελεγκτικός και τρομακτικός. Αρχικά, η κακοποίηση μπορεί να εμφανίζεται με μεμονωμένα περιστατικά. Ο σύντροφός σας μπορεί να ζητήσει συγγνώμη και να υποσχεθεί πως δεν θα επαναληφθεί το συμβάν.
Σε ορισμένες σχέσεις, η ενδοοικογενειακή βία κατά των ανδρών μπορεί να είναι αμφίδρομη με τη χρήση σωματικής βίας και από τους δύο όταν θυμώνουν και κανένας από τους δύο συντρόφους δεν αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως κακοποιημένο ή ελεγχόμενο. Αυτό το είδος της βίας, ωστόσο, μπορεί να καταστρέψει τη σχέση, προκαλώντας σωματικές, συναισθηματικές και ψυχολογικές βλάβες.
Ενδέχεται να βιώνετε ενδοοικογενειακή βία, εάν ο/η σύντροφός σας:
· Χρησιμοποιεί υποτιμητικές και προσβλητικές λέξεις για να σας χαρακτηρίσει
· Σας αποτρέπει από το να πηγαίνετε στην εργασία σας
· Δεν σας επιτρέπει να βλέπετε φίλους ή συγγενείς
· Προσπαθεί να ελέγξει πώς ξοδεύετε τα χρήματά σας, πού θα πάτε ή τι θα φορέσετε
· Είναι ζηλιάρης, κτητικός ή συνεχώς σάς κατηγορεί ότι είστε άπιστος
· Θυμώνει όταν πίνει αλκοόλ ή κάνει χρήση ναρκωτικών
· Σας απειλεί με βία ή όπλο
· Χτυπάει, κλοτσάει, σπρώχνει, σφαλιαρίζει, πνίγει ή με οποιοδήποτε τρόπο προκαλεί σωματικό πόνο σε εσάς, στα παιδιά σας ή στα κατοικίδια ζώα σας
· Επιτίθεται ενώ κοιμάστε, έχετε πιει ή προσπαθείτε να τον αγνοήσετε
· Σας εξαναγκάζει να έχετε σεξουαλικές επαφές παρά τη θέλησή σας
· Κατηγορεί εσάς για τη βίαιη συμπεριφορά του ή λέει ότι το αξίζετε
· Παρουσιάζει τη βία ως αμοιβαία και συναινετική
Ψυχολογικές επιπτώσεις της ενδοοικογενειακής κακοποίησης στους άνδρες
Η ενδοοικογενειακή βία συνδέεται με σοβαρές και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των ανδρών. Σύμφωνα με τον Dr. Reid, οι γυναίκες είναι πιθανό να βιώσουν πιο σοβαρή σωματική κακοποίηση σε σύγκριση με τους άνδρες, αλλά και η μη σωματική κακοποίηση μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά.
– Οι άνδρες που κακοποιούνται από τις συντρόφους τους μπορεί να υποφέρουν από κατάθλιψη, παρουσιάζοντας διαταραγμένη σκέψη ή συγκέντρωση, συνεχή συναισθήματα θλίψης ή απελπισίας, αισθήματα αναξιότητας, μειωμένη λειτουργικότητα και κούραση, κοινωνική απόσυρση, ευερεθιστότητα και θυμό, αλλαγές στην όρεξη και στον ύπνο.
– Η διαταραχή μετατραυματικού στρες είναι εξαιρετικά συνήθης στις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας με θύματα τους άνδρες. Μπορεί να εκδηλωθεί με τα παρακάτω συμπτώματα: αναδρομές στο παρελθόν, ενοχλητικές εικόνες, εφιάλτες, άγχος, συναισθηματικό μούδιασμα, αϋπνία, υπερεπαγρύπνηση και αποφυγή των τραυματικών εφαλτηρίων.
– Πολλοί κακοποιημένοι άνδρες καταφεύγουν στην κατάχρηση αλκοόλ, ναρκωτικών, τσιγάρου ή φαγητού για να αντιμετωπίσουν τη δύσκολη αυτή κατάσταση.
– Δεν είναι λίγοι οι άνδρες που κάνουν σκέψεις αυτοκτονίας αλλά και απόπειρες.
– Είναι καλό να μιλήσετε σε κάποιο γιατρό ή θεραπευτή για τα συμπτώματα αυτά. Αναζητήστε υγιείς τρόπους προκειμένου να ελαττώσετε το άγχος. Δοκιμάστε τη γυμναστική, βαθιές αναπνοές ή άλλες τεχνικές χαλάρωσης και επιδιώξετε να συναντηθείτε με φίλους, συγγενείς ή οργανώσεις που θα σάς υποστηρίξουν.
Οι επιπτώσεις της ενδοοικογενειακής βίας στα παιδιά
Αναμφίβολα, η ενδοοικογενειακή βία επηρεάζει ιδιαίτερα τα παιδιά, ακόμα κι αν είναι απλοί μάρτυρες. Εξαιτίας της ενδοοικογενειακής βίας τα παιδιά ενδέχεται να παρουσιάσουν αναπτυξιακά προβλήματα, ψυχιατρικές διαταραχές, προβλήματα στο σχολείο, επιθετική συμπεριφορά και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Μπορεί να ανησυχείτε πως αν ζητήσετε βοήθεια, θα θέσετε σε κίνδυνο εσάς και τα παιδιά σας ή ότι θα μπορούσε να διαλυθεί η οικογένειά σας. Οι πατέρες που κακοποιούνται, φοβούνται πως οι καταχρηστικοί σύζυγοι τους θα πάρουν τα παιδιά μακριά τους. Ωστόσο, η αναζήτηση βοήθειας είναι ο καλύτερος τρόπος να προστατέψετε τόσο τα παιδιά όσο και τον εαυτό σας.
Επειδή παραδοσιακά θεωρείται πως οι άνδρες είναι από τη φύση τους ισχυρότεροι από τις γυναίκες, είναι λιγότερο πιθανό να μιλήσουν ή να αναφέρουν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας στη σχέση τους εξαιτίας της αμηχανίας και του φόβου γελοιοποίησης. Μπορεί, επίσης, να ανησυχούν πως η κακοποίηση που υφίστανται δεν θα έχει τόση βαρύτητα λόγω του ότι είναι άνδρες. Επιπρόσθετα, αν αναζητήσουν βοήθεια, μπορεί να έρθουν αντιμέτωποι με την έλλειψη φορέων και οργανώσεων που ασχολούνται με άνδρες – θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Το προσωπικό που εργάζεται στις δομές παροχής υγειονομικής περίθαλψης δεν ρωτά αν οι τραυματισμοί προκλήθηκαν από ενδοοικογενειακή βία, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο δύσκολο το «άνοιγμα» από την πλευρά του θύματος. Το σημαντικό, όμως, είναι να θυμάστε πως η βοήθεια είναι διαθέσιμη. Ξεκινήστε με το να μιλήσετε για την κακοποίηση σε κάποιον φίλο, συγγενή ή επαγγελματία ψυχικής υγείας. Στην αρχή, μπορεί να δυσκολευτείτε να μιλήσετε για το θέμα αυτό. Ωστόσο, θα σάς προσφέρει ανακούφιση και θα μπορέσετε να λάβετε την απαραίτητη φροντίδα και υποστήριξη.
Βιβλιογραφία:
Συγγραφέας: Η Νίκη Λιώτη είναι ψυχολόγος και εργάζεται θεραπευτικά με γονείς και παιδιά.
