Άρχισε η νέα σχολική χρονιά και επιστρέψαμε στην ρουτίνα, πέραν των αλλαγών που έφερε ο κορονοϊός. Κάθε σχολική χρονιά, συνήθως ξεκινά από τρομερό άγχος των γονιών ως προς τα έφηβα παιδιά τους: αν βγαίνουν έξω πολύ και δεν κοιμούνται, αν διαβάζουν, αν έχουν στόχους, αν θα πετύχουν την χρονιά, αν παρασύρονται, και πολλά άλλα. Η αλήθεια είναι ότι το άγχος αυξάνεται σε μεγάλο βαθμό ειδικά στους γονείς τελειόφοιτων μαθητών.
Αρχικά ας αναγνωρίσουμε ότι η εφηβεία είναι φάση επαναστατικότητας και διεκδίκησης. Η εφηβεία μπορεί να αρχίσει στα 12 με 13 χρόνια του ατόμου και να κλείσει στα 19 έως 20. Σε αυτή την περίοδο, ο έφηβος είναι μισός παιδί και παράλληλα γίνεται και ενήλικας με ευθύνες και υποχρεώσεις, κάτι το οποίο δημιουργεί μεγάλες εντάσεις και συγκρούσεις στον ίδιο. Προσπαθεί έντονα να δημιουργήσει την ταυτότητά του, αλλά και να γίνει μέρος ενός κοινωνικού συνόλου.
Ο ρόλος του γονιού μπορεί να είναι με διαφορετικό τρόπο υποστηρικτικός σε κάθε υποστάδιο της εφηβείας. Για παράδειγμα, στην ηλικία 12-13, ο γονιός μπορεί να εστιάσει στο να υποδεικνύει πρακτικά δεξιότητες οργάνωσης, όπως τη χρήση σημειώσεων στο γραφείο του για καθήκοντα της ημέρας).
Στην ηλικία των 13-14, ο γονιός θα μπορούσε να εκπαιδεύσει τον έφηβο σε σωστούς τρόπους αντιμετώπισης δύσκολων ή στρεσογόνων καταστάσεων, όπως στην επιλογή μιας ήρεμης μουσικής ή στην διευκόλυνση της επικοινωνίας των καθημερινών συναισθημάτων με στόχο την επεξεργασία τους. Στην ηλικία 15-18, συνήθως οι έφηβοι πειραματίζονται με επικίνδυνες συμπεριφορές. Χρήσιμο από τους γονείς, θα ήταν να αποδεικνύουν καθημερινά την παρουσία τους.
Άλλωστε, όπως κι αν συμπεριφερθεί ένας έφηβος, ο γονιός δε θα πάψει ποτέ να είναι γονιός! Αυτό μπορεί να γίνεται με σύντομες και απλές ερωτήσεις κάθε στιγμή της ημέρας, όπως το καλημέρα, πώς πήγε σήμερα η μέρα σου;, ντύθηκες πολύ ωραία. Μπορεί όλα αυτά να έχουν και τη μορφή προσωπικού μηνύματος στο Facebook του ή στο κινητό του. Με αυτό τον τρόπο ο γονιός επιτυγχάνει να προσφέρει άμεσα στο παιδί του την αίσθηση ασφάλειας που χρειάζεται.
Μην ξεχνάτε ότι οι γονείς δεν είναι έφηβοι, άρα καλό θα ήταν να αντιδρούν με ένα τρόπο διαφορετικό από ότι κάνουν οι ίδιοι. Το πιο σημαντικό σε όλη αυτή τη σχέση (όχι την μάχη) είναι να μην παίρνει ο γονιός προσωπικά όλες τις διάφορες εκρήξεις του εφήβου. Αν γίνεται αυτό, τότε ο έφηβος θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί τις ίδιες συμπεριφορές με στόχο να ελέγχει το γονιό του.
Διαβάστε σχετικά: Ο ρόλος της οικογένειας στην εφηβεία
Επίσης να έχετε υπόψη σας πως η καλύτερη συμβουλή δεν είναι αυτή που δίνεται με τα λόγια, αλλά αυτή που βλέπουμε στην πράξη. Ακόμα και τα συναισθήματα, πολλές φορές θεωρούνται δεδομένα και σπάνια τα εκφράζουμε με πράξεις, όπως μέσα από την αγκαλιά, ή με ένα τρυφερό μήνυμα ή ένα φαγητό νόστιμο.
Ο κόσμος του εφήβου είναι αρκετά πολύπλοκος και για να τον διαχειριστεί κανείς, θα ήταν καλό να τον κατανοήσει αρχικά μπαίνοντας για λίγο στη θέση του. Όσο κι αν φαίνεται πολύπλοκο όλο αυτό, κανείς δεν απαγορεύει στους γονείς να είναι ειλικρινείς, όμως για συγκεκριμένες καταστάσεις και όχι μιλώντας γενικά: Κώστα η αλήθεια είναι πως θεωρώ πιο σωστό να τελειώσει το σχολείο και μετά να πας για καφέ με τους φίλους σου. Εσύ τί σκέφτεσαι για αυτό που λέω; και όχι Κώστα δεν συμφωνώ με τις συμπεριφορές σου.
Μην επαναλαμβάνετε όμως τις ίδιες σκέψεις και τα ίδια συναισθήματα πολλές φορές, γιατί μετά θα καταλήγουν στα αντίθετα αποτελέσματα. Ακόμη κι εδώ φαίνεται το πόσο σημαντικός είναι ο τρόπος, το ύφος, ο τόνος επικοινωνίας, οι ερωτήσεις (και όχι τα κηρύγματα) ακόμα και οι λέξεις αυτές καθ’ αυτές!.
Αναγνωρίζω, δυστυχώς, πώς ότι κι αν ακούσει ένας γονιός, δύσκολα θα ικανοποιηθεί και θα ηρεμήσει. Παρόλα αυτά, μη διστάσετε να είστε θετικοί καθημερινά σε στοιχεία που αξίζουν. Άλλωστε, τις περισσότερες φορές με το έντονο άγχος, ενισχύονται αυτές οι συμπεριφορές που προκαλούν το άγχος. Άρα, φαντάζομαι πως αν εστιάσουμε στην παρατήρηση θετικών συμπεριφορών, τότε μάλλον θα ενισχυθούν περισσότερο αυτές. Όσο η εφηβεία προχωρά, ο γονιός νιώθει πως χάνει ακόμη μεγαλύτερο βαθμό ελέγχου.
Άρα προτείνω να γίνει εξάσκηση ελέγχου των συμπεριφορών, σκέψεων ή συναισθημάτων των ίδιων (των γονιών). Εξάλλου, δεν μπορώ να συμβουλεύω κάποιον να είναι ψύχραιμος και εγώ να είμαι μέσα στο άγχος ή δεν μπορώ να περιμένω από κάποιον να επικοινωνήσει μαζί μου κι εγώ να επικρίνω συνεχώς το τί κάνει δείχνοντάς του μη εμπιστοσύνη. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι μεγαλύτερες συμβουλές, είναι ασυνείδητα οι καθημερινές πράξεις!
Σε περίπτωση που το άγχος των γονιών ενισχύεται μέρα με την μέρα, τότε καλό θα ήταν να ζητήσει βοήθεια από κάποιον ειδικό, ώστε να μην φτάσει στο σημείο που να κυριαρχεί αποκλειστικά και μόνο το άγχος και η αίσθηση ανικανότητας.
