Ως κοινωνία, βιώνουμε τις συνέπειες της βίας, που προέρχεται από την ανομία, την κυριαρχία των συμφερόντων κατά της αξιοπρέπειας του πολίτη. Είναι φανερή η καταπάτηση των δικαιωμάτων, η καθυπόταξη και η χειραγώγηση η οποία επηρεάζει ενήλικες και παιδιά στην καθημερινότητά τους.
Η κακοποίηση, μπορεί να είναι σωματική, σεξουαλική, λεκτική. Επίσης, λιγότερο φανερή ή εκείνη η οποία πολλές φορές αποκρύπεται για να αποφεύγει το άτομο που τη δέχεται, το στιγματισμό του και αρνητικά συναισθήματα όπως η ενοχή, είναι η συναισθηματική κακοποίηση.
Η κακοποίηση, σημαίνει την κακομεταχείρηση και μπορεί να εκδηλώνεται με εκβιασμό, εκφοβισμό, απόρριψη, παραμέληση, εκμετάλλευση. Εκδηλώνεται όμως και με συμπεριφορές που εκφράζουν ταπείνωση, υπερβολικές απαιτήσεις, σαρκασμό, ειρωνεία και προσπάθεια υπερβολικού ελέγχου των πράξεων του Άλλου ή αδιαφορία.
Σύμφωνα με το Psychology Today, η συναισθηματική κακοποίηση, είναι η προσπάθεια ενός ατόμου, να αντικαταστήσει την αυτοεκτίμηση και την αγάπη ενός ατόμου για τον εαυτό του με τη σύγχυση για την προσωπική του αξία και για το τι είναι δίκαιο για το άτομο ή πως πρέπει να αγαπάται από τους άλλους.
Τα άτομα που κακακομεταχειρίζονται, προσπαθούν να επιβάλλουν τον έλεγχο στο περιβάλλον τους με διάφορες μεθόδους, βιώνουν υπερβολικό άγχος και φοβούνται την αποτυχία, την περιφρόνηση και την απομόνωση.
Υποτιμούν τα όνειρα, τις ανάγκες του Άλλου
Όταν κανείς πασχίζει να επιβεβαιώσει την προσωπική του αξία, μπορεί να αμυνθεί, να επιτεθεί και να πληγώσει. Η υποτίμηση και η προσβολή είναι συχνά μέσα. Άτομα που υποτιμούν τα συναισθήματα, τις επιθυμίες, τα προβλήματα και τις βλέψεις κάποιου, δεν δείχνουν πολλές φορές μόνο έλλειψη κατανόησης αλλά και προσβάλλουν με το λόγο τους. Αρχικά μπορεί να μην ακούνε τον άλλο, να τον αγνοούν και να σιωπούν, να βιάζονται να βγάλουν συμπεράσματα με στόχο να κάνουν τον άλλο να νιώθει ότι δεν αξίζει.
Σίγουρα, δεν μπορεί κανείς να καταλάβει απόλυτα τον Άλλο και θα διαφέρει έντονα αν παρατηρήσει κάποια ακρότητα. Το ζήτημα όμως, είναι όταν ο θύτης προκαλεί το φόβο για το μέλλον, ανησυχία, ή την απογοήτευση του ατόμου για τον εαυτό του. Για παράδειγμα, οι αρνητικές προφητείες για τα όνειρα κάποιου, η αποθάρρυνση, οι απειλές και η έμφαση στα ελαττώματα προκαλούν αυτά τα συναισθήματα.
Διαβάστε σχετικά: Το διακριτό μοτίβο της συναισθηματικής κακοποίησης
Ορίζουν ιδανικά πρότυπα και τα επιβάλλουν
Όσοι χειραγωγούν τους άλλους συναισθηματικά, κατηγορούν πολλές φορές, για έλλειψη ρεαλισμού και μεθόδου για την αντιμετώπιση των καταστάσεων. Η δική τους οπτική, παρουσιάζεται ως η απόλυτη λύση και συχνά τότε αν συμφωνήσει κάποιος με την προσφέρουσα λύση, υπόσχονται ότι θα βοηθήσουν. Σε αντίθετη περίπτωση που δεν επικρατήσει το δίκιο (για εκείνους), αντιδρούν και τότε απειλούν το άτομο ότι θα μείνει αβοήθητο μελλοντικά ή ηττημένο.
Μια άλλη μορφή κακομεταχείρησης, είναι αυτή κατά την οποία ένα άτομο, έχει υπερβολικές απαιτήσεις από ένα άλλο. Συνήθως, οι απαιτήσεις αυτές είναι μη ρεαλιστικές. Παρότι το άτομο που κακομεταχειρίζεται, δείχνει το θαυμασμό του για το άλλο άτομο και το ενθαρρύνει να συνεχίσει την προσπάθεια για να πετύχει, στο τέλος αν το αποτέλεσμα είναι η αποτυχία του δεύτερου, θυμώνει, δείχνει την απογοήτευσή του, επιτίθεται ή και τιμωρεί.
Το φαινόμενο, συμβαίνει στην εργασία, στην εκπαίδευση, προβάλλεται στα Μ.Μ.Ε με τα μόνιμα υψηλά πρότυπα κάλλους, αγωγής και αριστείας. Συνεχίζει, και διαιωνίζεται και στην οικογένεια, όταν οι γονείς γίνονται ένα με τα παιδιά τους και προβάλλουν σε αυτά τις επιθυμίες τους, βλέπουν στα ίδια τον εαυτό τους, προσπαθώντας να τα κάνουν τέλεια και τιμωρώντας (τα ίδια;) για την αποτυχία τους.
Εκείνοι είναι πάντα τα θύματα
Συνήθως όσοι κακομεταχειρίζονται, προβάλλουν τους εαυτούς τους, ως αγιοποιημένες προσωπικότητες ή και ως μόνιμα θύματα των καταστάσεων. Τείνουν να κατηγορούν πάντα τους άλλους, νιώθουν φόβο και έντονη ανασφάλεια και χρησιμοποιούν τους άλλους για να επιβεβαιώσουν τους φόβους τους, παρουσιάζοντας τον εαυτό τους ως θύματα και ποτέ ως υπαίτιους.
Έτσι, είναι πολύ εύκολο να μη λαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους, οι οποίες συχνά είναι δικαιολογημένες, ακόμα και αν ήταν κακιές, ως απόρροια της αδικίας και της δύσκολης θέσης που βρέθηκαν κατά τη γνώμη τους. Με αυτό τον τρόπο, δίχως ευθύνη, οι ενοχές τους καταλαγιάζουν.
Κάνουν σαρκαστικά σχόλια
Ο σαρκασμός και το χιούμορ δεν είναι το ίδιο. Η κακομεταχείρηση, περιλαμβάνει και την προσβολή, η οποία όμως υποκρύπτεται, με φενάκη το χιούμορ. Όταν τα λόγια έχουν σκοπό να πληγώσουν, το χιούμορ δεν είναι εκεί ώστε να προκαλέσει ευχαρίστηση. Κανείς, αναγνωρίζει το χιούμορ εφόσον του προκαλεί γέλιο.
Ο σαρκασμός από την άλλη, είναι μορφή επιθετικότητας και υποδηλώνει θυμό. Συμβαίνει όμως κατά κόρον και δεν προκαλεί μόνο προβλήματα στην επικοινωνία. Οι θύτες, τον χρησιμοποιούν συχνά και μπροστά σε άλλους, δήθεν περιπαικτικά για να προσβάλλουν ή και να πληγώσουν το θύμα τους, να το κάνουν να νιώσει μειονεκτικά και κατώτερο.
Διαβάστε σχετικά: Πότε υπάρχει συναισθηματική κακοποίηση;
Οι αντιδράσεις καθορίζονται ώστε να μην θιχθεί αυτός που κακομεταχειρίζεται
Το κλίμα της κακοποίησης, πολλές φορές διατηρείται ακόμα και αν το θύμα, θέλει να βγει από τη δύσκολη θέση. Με σκοπό να αποφευχθεί η αντίδραση αυτού που επιτίθεται, το θύμα της συναισθηματικής κακοποίησης, κρίνει και πράττει ανάλογα με τη συμπεριφορά που μαντεύει ότι θα έχει ο θύτης με σκοπό να διατηρηθεί ένα ήρεμο κλίμα και να αποφευχθεί μια έκρηξη του τελευταίου. Ωστόσο, αυτή η συνθήκη που δημιουργείται, δεν είναι ούτε ασφαλής ούτε υποστηρικτική. Στερεί την ελευθερία στο άτομο, το περιορίζει και το κάνει να δρα υπό το καθεστώς του φόβου.
Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι τον κακομεταχειρίζεται κάποιος, όταν ειδικά δεν έχει φανερές αποδείξεις. Η κακοποίηση όμως, δεν είναι πάντα φανερή, αλλά υποδηλώνεται- και το άτομο, ίσως να καταλήγει στο ότι φταίει το ίδιο και πρέπει να αλλάξει. Κανείς όμως, δεν έχει το δικαίωμα να μειώνει την αξία του άλλου ούτε να πιέζει για την αλλαγή του. Δεν σιωπούμε λοιπόν. Κάθε μορφή βίας, πρέπει να καταγράφεται και να κοινοποιείται.
ΓΡΑΜΜH SOS 1065
ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ 800-118-88881
ΚΕΝΤΡΑ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΑΘΗΝΑ: 210 5235318 και 5235250
• Ε.Κ.Κ.Α. (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης) πρώην Ε.Κ.Α.Κ.Β.) Τηλ: 210 6497705
• Τηλεφωνική Γραμμή Άμεσης Κοινωνικής Βοήθειας 197
• Γραμμή SOS 8001188881 (ενδοοικογενειακή βία) 8001114400 και 210 77 04 574 (trafficking)
ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΘΗΝΑΣ 210 3613340
• Συμβουλευτικά Κέντρα για τη βία κατά των Γυναικών
Τηλ: 210 3317305-6 – Αλκιβιάδου 76, Πειραιάς Τηλ: 210 4112091, 4129101 Φαξ: 210 4129101
• Ιατρικό Κέντρο Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων Τηλ: 210-3646807, 3643792
• ΓΡΑΜΜH SOS ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ 210-3220900
• ΚΕΝΤΡΑ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΑΘΗΝΑ: 210 5235318 και 5235250 ΠΕΙΡΑΙΑΣ: 210 4112091 και 4129101
• ΔΙΚΤΥΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΔΡΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ 2103828126
• ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΟΜΑΔΑ ΑΥΤΟΑΜΥΝΑΣ 210 5221101 210 5316467
• ΓΡΑΜΜΗ “ΔΙΠΛΑ ΣΟΥ” ΓΙΑ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ 800-118-88881
Συγγραφέας: Χρύσα Καριεντίδου, Ψυχολόγος ΕΚΠΑ
