To άρθρο αναδημοσιεύεται από το ert.gr και η συγγραφέας του άρθρου είναι η Δάφνη Σκαλιώνη.
Η κυρία Σκαλιώνη συνάντησε τον Essam Daod στο 2ο Διεθνές Συνέδριο για τους Πρόσφυγες και την Ψυχική Υγεία, με θέμα «Η ολιστική προσέγγιση στο ψυχικό τραύμα, στο στρες και στην επανεγκατάσταση», που διοργάνωσε η Humanity Crew τον Νοέμβριο στην Αθήνα, και τη συγκλόνισε με την αφήγησή του.
Ο Essam Daod είναι ψυχίατρος και ψυχοθεραπευτής, με ειδίκευση σε παιδιά και εφήβους. Είναι συνιδρυτής και διευθυντής ψυχικής υγείας της Humanity Crew, ερευνητής και ακτιβιστής για θέματα ψυχικής υγείας των προσφύγων. Από το 2018 είναι μέλος της ομάδας ειδικών ψυχικής υγείας του ΠΟΥ, καθώς και TED Fellow.
Μας μίλησε για το προσωπικό του ταξίδι στην κατανόηση του τραύματος, για τη δουλειά με τους ανθρώπους στο πεδίο, για την αξία της συλλογικής ευημερίας έναντι της προσωπικής και κυρίως για την τεράστια σημασία της γνώσης και του σεβασμού της κουλτούρας των εκτοπισμένων πληθυσμών.
Τι είναι η Humanity Crew
Η Humanity Crew είναι μια διεθνής ανθρωπιστική οργάνωση που ειδικεύεται στην παροχή πρώτων βοηθειών ψυχικής υγείας και ψυχολογικής υποστήριξης σε πρόσφυγες και άτομα που βιώνουν τραυματικά γεγονότα. Δημιουργήθηκε το 2015, με στόχο να καλύψει τα κενά στην αντιμετώπιση της επείγουσας ανθρωπιστικής κρίσης.
Όταν ξέσπασε η προσφυγική κρίση στη Μεσόγειο, νιώσαμε την ανάγκη να βρεθούμε στην πρώτη γραμμή και να παρέχουμε ψυχοκοινωνική βοήθεια. Είχαμε άλλωστε το πλεονέκτημα της γνώσης της γλώσσας και της κουλτούρας των εκτοπισμένων. Δουλέψαμε στη Λέσβο για δύο χρόνια. Kάτι σαν ναυαγοσώστες ψυχικής υγείας.
Τα παιδιά όμως που έβγαιναν από τις βάρκες ήταν δεκάδες χιλιάδες κι εμείς μετρημένοι στα δάχτυλα, μας αφηγείται ο Essam Daod. Χρειαζόμαστε επαγγελματίες ψυχικής υγείας στις ομάδες διάσωσης σε περιόδους κρίσης. Αυτό μας οδήγησε να ιδρύσουμε τη Humanity Crew.
Στα λίγα χρόνια από την ίδρυσή της, η οργάνωση έχει κατορθώσει να φωτίσει τα προβλήματα των πιο ευάλωτων πληθυσμών και να κινητοποιήσει μεγάλο αριθμό ατόμων και κοινοτήτων, θέτοντας στο επίκεντρο τη σπουδαιότητα της ψυχικής υγείας.
Όπως μας εξηγεί ο Essam Daod, εκπαιδεύσαμε 1.500 μέλη ομάδων άμεσης επέμβασης στη Μεσόγειο. Σχεδιάσαμε προγράμματα για Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, για επαγγελματίες, για εθελοντές, για τους ίδιους τους πρόσφυγες. Δημιουργήσαμε και τμήμα έρευνας στη Humanity Crew, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Cornell, γιατί θέλαμε να μην κάνουμε λάθη, να βασίζονται οι κινήσεις και οι σχεδιασμοί μας σε πραγματικά δεδομένα.
Προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε και να επηρεάσουμε τα κέντρα λήψης αποφάσεων στον ΟΗΕ, στην ΕΕ και αλλού. Διαθέτουμε επαγγελματικές ομάδες που μπορούν να επισκεφθούν οποιοδήποτε κέντρο. Έχουμε επαγγελματίες ψυχικής υγείας, οικονομολόγους, δημοσιογράφους… Επιχειρούμε να κατανοήσουμε πώς λειτουργεί όλος ο μηχανισμός των καταυλισμών. Το νομικό καθεστώς, η κουλτούρα των προσφύγων, οι εθελοντές…
Παρέχουμε σε συνεργαζόμενες ΜΚΟ πληροφορίες για το πώς εφαρμόζεται στην πράξη η διαχείριση της ψυχικής υγείας, λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτισμικές διαφορές. Τους εκπαιδεύουμε τόσο στον τρόπο εφαρμογής, όσο και στις μεθόδους εξεύρεσης πόρων για χρηματοδότηση.
Διακόσιοι πενήντα άνθρωποι από 26 διαφορετικές χώρες συμμετείχαν στις εργασίες του διήμερου συνεδρίου που διοργάνωσε η Humanity Crew στην Αθήνα, εκπροσωπώντας και τις έξι ηπείρους. Ειδικοί ψυχικής υγείας, γιατροί, ακαδημαϊκοί και ακτιβιστές συντόνισαν 15 διαφορετικές ομιλίες, workshop και διαδραστικά φόρουμ, διευρύνοντας τη συζήτηση για τους πρόσφυγες και την ψυχική υγεία.
Αυτό είναι το δεύτερο συνέδριο που διοργανώνουμε με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση. Την άνοιξη θα οργανώσουμε και μία σύντομη εκδοχή του στα ελληνικά νησιά, σχεδιασμένη σύμφωνα με τις ανάγκες των δράσεων άμεσης παρέμβασης και παροχής πρώτων βοηθειών στη Λέσβο και τη Σάμο, μας λέει ο Essam.
Διαβάστε σχετικά: Το Τραύμα στην Ψυχή των Παιδιών-Προσφύγων
Αναζητώντας το θετικό στο τραύμα
Το 2015 ήταν πραγματικά τραυματικό. Τόσα μωρά στη θάλασσα… Αυτό το τραύμα μας έφερε εδώ σήμερα. Επειδή μπορέσαμε να δούμε τα θετικά στοιχεία που κρύβει. Αυτό κάνω όποτε δουλεύω με μικρά παιδιά. Αναζητώ το θετικό για να το υπογραμμίσω.
Από την προσωπική μου ιστορία, έχω καταλήξει ότι το τραύμα είναι μία εμπειρία, η οποία εμείς αποφασίζουμε πώς θα καταχωρηθεί στο νοητικό μας σύστημα. Μεγάλο μέρος από την τραυματική εμπειρία του πατέρα μου ως Παλαιστίνιου πέρασε σε εμένα ως δεύτερης γενιάς τραύμα. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Παλαιστίνιοι νιώθουν πρόσφυγες ακόμα και όταν μένουν στα σπίτια τους, εξηγεί ο Essam Daod.
Στην ομιλία του στο TED τον Απρίλιο του 2018, ο Essam Daod αφηγήθηκε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το να φωτίσεις μια θετική πλευρά σε ένα τραύμα εν τη γενέσει του.
{youtube}0g0S34XE2b8{/youtube}
Ακολουθεί ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από την ομιλία, σε μετάφραση της Χρύσας Ραπέση.
Θέλω να σας πω για τον Ομάρ, ένα πεντάχρονο προσφυγόπουλο απ’ τη Συρία, που έφτασε στις ακτές της Λέσβου μέσα σε μια συνωστισμένη λαστιχένια βάρκα. Έκλαιγε, ήταν φοβισμένος, δεν μπορούσε να καταλάβει τι του συνέβαινε, ήταν στα πρόθυρα να αποκτήσει ένα νέο ψυχικό τραύμα. Ήξερα αμέσως ότι εκείνη ήταν η κατάλληλη στιγμή, μια μικρή χρονική περίοδος στην οποία μπορούσα να αλλάξω την ιστορία του, μπορούσα να αλλάξω την ιστορία που θα έλεγε στον εαυτό του για το υπόλοιπο της ζωής του.
Μπορούσα να επαναπροσδιορίσω τις αναμνήσεις του. Άπλωσα γρήγορα τα χέρια μου και είπα στα αραβικά στη μητέρα του που έτρεμε: “Δώσε μου το αγόρι, και πάρε μια ανάσα”. Η μητέρα του μου τον έδωσε. Ο Ομάρ με κοίταξε με φοβισμένα, κλαμένα μάτια και είπε “Άμο (σ.σ. θείος στα αραβικά), τι είναι αυτό;” κι έδειξε το ελικόπτερο της αστυνομίας από πάνω μας.
“Είναι ένα ελικόπτερο! Είναι εδώ για να σε φωτογραφίσει με αυτές τις τεράστιες κάμερες, επειδή μόνο οι σπουδαίοι και δυνατοί ήρωες, όπως εσύ Ομάρ, μπορούν να διασχίσουν τη θάλασσα”. Ο Ομάρ με κοίταξε, σταμάτησε να κλαίει και με ρώτησε: “Είμαι ήρωας;”.
Μίλησα στον Ομάρ για 15 λεπτά κι έδωσα στους γονείς του κάποιες οδηγίες. Αυτή η σύντομη ψυχολογική παρέμβαση μειώνει την εμφάνιση της διαταραχής μετατραυματικού άγχους κι άλλων ψυχολογικών νοσημάτων στο μέλλον, προετοιμάζοντας τον Ομάρ να λάβει εκπαίδευση, να ενταχθεί στο εργατικό δυναμικό, να κάνει οικογένεια και να προχωρήσει.
Πώς; Τονώνοντας τις καλές αναμνήσεις που θα αποθηκευθούν στην αμυγδαλή, την αποθήκη συναισθημάτων του ανθρώπινου εγκεφάλου. Αυτές οι αναμνήσεις θα παλέψουν με τις τραυματικές, όταν αυτές ενεργοποιηθούν ξανά στο μέλλον. Για τον Ομάρ, η μυρωδιά της θάλασσας δεν θα του θυμίζει μόνο το τραυματικό ταξίδι του από τη Συρία. Γιατί για τον Ομάρ, αυτή η ιστορία είναι πλέον μια ιστορία γενναιότητας.
Ο Essam Daod μάς αφηγείται…
Άρχισα να με βλέπω σαν «λευκό άνθρωπο»
Δούλευα στην πατρίδα μου ως παιδοψυχίατρος. Η επιλογή μου να μεταβώ στο πεδίο, στην πρώτη γραμμή, και να δουλέψω με τους ανθρώπους εδώ, ήταν μεγάλη πρόκληση, ειδικά τον πρώτο χρόνο. Συνειδητοποίησα ότι δεν ήξερα τι να κάνω. Όχι εξαιτίας του δικού μου τραύματος, ούτε επειδή δεν είχα επαρκή κατάρτιση από τις σπουδές μου, αλλά επειδή δεν υπήρχε κανένα σχετικό εγχειρίδιο, δεν ήταν γραμμένο σε κανένα πανεπιστημιακό σύγγραμμα.
Αυτό έμαθα δουλεύοντας στο πεδίο. Δεν είχα καμία δικαιολογία. Ήμουν παιδοψυχίατρος και μιλούσα τη γλώσσα των ανθρώπων που έβγαιναν από τη θάλασσα. Για πρώτη φορά άρχισα να με βλέπω σαν «λευκό άνθρωπο», άρχισα να αμφισβητώ τις σπουδές μου, τις πεποιθήσεις μου και τις εικασίες μου, και έψαξα να βρω τρόπο να δουλέψω.
Να ξαναδώσουμε στους ανθρώπους την αίσθηση της κοινότητας
Το προσωπικό μου ταξίδι στην κατανόηση της δυτικής προσέγγισης της ψυχικής υγείας πέρασε από την εργασία στα νησιά, στο πεδίο των αστικών περιοχών και μετά πίσω στη θάλασσα. Πρώτη επήλθε η συνειδητοποίηση της επικέντρωσης στην προσωπική ευημερία έναντι της συλλογικής. Πίσω στην ανατολική πλευρά του κόσμου, βασίζουμε την προσωπική μας ευημερία σε αυτήν της κοινότητας. Έχω 152 ξαδέρφια! Η οικογένεια είναι ολόκληρη φυλή στα μέρη απ’ όπου κατάγομαι, και είμαστε πολύ δεμένοι.
Οι περισσότεροι πρόσφυγες ήρθαν μόνοι. Αναρωτιέμαι, πού είναι η φυλή τους; Κάποιος είναι στην Ελλάδα, κάποιος στην Τουρκία, κάποιος στη Γερμανία… Τι τους συνέβη; Εμείς είμαστε πάντα μαζί, όλα τα κάνουμε μαζί…
Άρχισα να παρατηρώ ότι ένα από τα πρώτα πράγματα που ενεργοποιεί το σύστημα fight or flight είναι ότι δεν κάνουμε μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς αλλά κοιτάμε μόνο το άμεσο μέλλον. Ο προμετωπιαίος λοβός έχει μόνο έναν στόχο: να επιβιώσει. Εάν ένα λιοντάρι σε κυνηγά μέσα στο δάσος, το μόνο που θες να κάνεις είναι να τρέξεις μακριά. Έτσι έχασαν την κοινότητά τους, τη φυλή τους.
Αυτή η συνειδητοποίηση με οδήγησε σε πολλές ενέργειες στο πεδίο. Ανέπτυξα πλαίσια εργασίας με τους ανθρώπους. Πόσοι χρειάζονται ψυχολογική στήριξη σε κάθε καταυλισμό προσφύγων
Θα χρειαζόντουσαν εκατοντάδες ψυχολόγοι για ατομικές συνεδρίες με τους πρόσφυγες. Αλλά, αν τους δώσουμε πίσω τα βασικά, αν καλυφθούν οι πρωταρχικές τους ανάγκες, αν γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες και παρεμβάσεις (όχι ψυχολογικές), το 60-70% των παραγόντων που τους κάνουν να χρειάζονται βοήθεια θα εξαφανιστούν.
Εάν δεν ξαναδώσεις στους ανθρώπους την αίσθηση της κοινότητας, των φίλων και της οικογένειάς τους, δεν θα μπορέσεις να τους βοηθήσεις. Όλοι χρειάζονται τώρα στη Μόρια έναν ψυχολόγο. Γιατί είναι μεμονωμένα άτομα. Δημιουργήστε μία κοινότητα και θα αυτοθεραπευθούν!
Για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε, πρέπει να έχουμε συνείδηση της κουλτούρας, να τη σεβόμαστε, να είμαστε ευαισθητοποιημένοι απέναντί της, να τη χρησιμοποιούμε. Όσο εναντιωνόμαστε στην κουλτούρα τους, τους στρέφουμε στον εξτρεμισμό, την υπερασπίζονται. Οι τρομοκράτες δεν στρατολογούν κόσμο, γεμίζουν κενά!
Ακόμα και η ενδοοικογενειακή βία είναι προϊόν αυτού του λάθους που κάνουμε. Τα στερεότυπα που αφορούν τους Άραβες μας κάνουν να επικεντρωνόμαστε στις γυναίκες και τα παιδιά, και αυτό αποδυναμώνει ακόμα περισσότερο τους άνδρες και τους εντείνει τον θυμό. Πάμε στις γυναίκες και τους μιλάμε για την ισότητα των δύο φύλων και τους κάνουμε σεμινάρια ενδυνάμωσης.
Οι άνδρες αισθάνονται προσβεβλημένοι και απειλούμενοι και θέλουν να υπερασπιστούν την κουλτούρα τους και την κοινότητά τους. Το μόνο που κατάφεραν να φέρουν μαζί τους ως ενότητα -τη σύζυγό τους-, πάμε και το διασπάμε. Θέλουμε να ενδυναμώσουμε τις γυναίκες στον αραβικό κόσμο; Ας δουλέψουμε με τους άνδρες τους!
Οι άνδρες από την Ανατολή, όπως εγώ, δεν έχουμε την ικανότητα να αναγνωρίσουμε και να επεξεργαστούμε τα συναισθήματά μας. Χρειάζεται πολλή εσωτερική δύναμη και συναισθηματική γλώσσα, την οποία δεν μας διδάσκουν όσο είμαστε παιδιά – είστε άνδρες, μην κλαίτε, μην αγκαλιάζεστε… Οπότε ξεσπάμε εξωτερικά. Καπνίζουμε, απομονωνόμαστε…
Το ίδιο γίνεται και με το αλκοόλ. Το χοιρινό και το αλκοόλ απαγορεύονται από τη θρησκεία. Όμως οι Άραβες στον καταυλισμό πίνουν, επειδή βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση. Αν πάμε να βάλουμε μια πινακίδα που γράφει «Απαγορεύεται το αλκοόλ», τι κάνουμε; Προσθέτουμε περισσότερη ενοχή σε αυτήν που ήδη έχουν, οπότε καταλήγουν να πιουν περισσότερο!
Πρέπει επίσης να γνωρίζουμε κάποια άλλα στοιχεία όταν δουλεύουμε με πληθυσμό που έχει διαφορετική κουλτούρα. Για παράδειγμα, δεν μπορείς αν είσαι γυναίκα να αγκαλιάσεις έναν Άραβα. Για κανένα λόγο! Θα σε ερωτευτεί αυτοστιγμεί! Θα αρχίσει αμέσως να ονειρεύεται την κοινή σας ζωή… Η αγκαλιά μπορεί να είναι για εσάς μία πράξη αναγνώρισης του άλλου και μοιράσματος συναισθημάτων, αλλά για έναν Άραβα, ισοδυναμεί με γάμο!
Ας θυμόμαστε επίσης ότι δεν είναι όλοι οι Άραβες ίδιοι, ούτε καν στην περίπτωση που προέρχονται από την ίδια χώρα. Δεν είναι όλοι οι Σύριοι ίδιοι. Οι περισσότεροι Αφγανοί φεύγουν από τη χώρα τους κυνηγημένοι από άλλους Αφγανούς. Υπάρχουν επτά ενεργές ομάδες που μάχονται η μία την άλλη στο Αφγανιστάν.
Είναι βέβαιο ότι ως εθελοντές ή ειδικοί ψυχικής υγείας έχουμε όλοι καλές προθέσεις, όμως πρέπει να κάνουμε μια παραπάνω προσπάθεια για να καταλάβουμε με ποιους δουλεύουμε. Άλλωστε, πολλοί από αυτούς αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους λόγω πολιτισμικών διαφορών!
Μια μέρα φτάσαμε σε έναν καταυλισμό με τη Maria (σ.σ. Maria Jammal, συνιδρύτρια του Humanity Crew και σύζυγος του Essam) και έτρεξαν πολλά παιδιά προς το μέρος μας, όπως συνήθως. Κάποια στιγμή άκουσα μια κραυγή και είδα τη Μαρία να σπρώχνει μακριά ένα κορίτσι. Δεν μπορούσα να καταλάβω τι συνέβαινε.
Πλησίασα και είδα το χέρι της Μαρίας να έχει ματώσει από τα νύχια του κοριτσιού, το οποίο έμοιαζε να ξεχειλίζει από οργή. Εσείς είστε από εκείνους που θα μείνουν ή από αυτούς που θα φύγουν;, ούρλιαξε. Είχε πληγωθεί τόσο πολύ από τους επαναλαμβανόμενους αποχωρισμούς από εθελοντές με τους οποίους είχε συνδεθεί. Δεν ήθελε πια να συνδεθεί με κανέναν.
Πρέπει να καταλάβουμε ότι στους καταυλισμούς προσφύγων αντικαθιστούμε το γονεϊκό πρότυπο για τα παιδιά που βρίσκονται εκεί. Και αυτό δεν αφορά μόνο τα ασυνόδευτα. Μια γυναίκα μας είπε ότι δεν μπορεί να μιλήσει στο παιδί της γιατί δεν μιλάνε την ίδια γλώσσα! Εκείνη μιλάει αραβικά και το παιδί ελληνικά και γερμανικά, που έχει μάθει από τους εθελοντές με τους οποίους περνάει 24 ώρες το 24ωρο.
Οι εθελοντές δίνονται ολοκληρωτικά, αισθάνονται ότι στο περιορισμένο διάστημα που βρίσκονται εκεί πρέπει να αφιερώσουν κάθε στιγμή στα παιδιά. Ωστόσο έπειτα από μερικές μέρες έρχεται η στιγμή της αναχώρησής τους… Άλλη μία γονεϊκή απώλεια, ακολουθούμενη από άλλη και από άλλη… αυτή η κατάσταση τρελαίνει τα παιδιά!
Εγώ το έκανα αυτό! Υπήρξα μία από τις μεγαλύτερες «τουριστικές εταιρείες» που έφερνε εθελοντές εκείνη την περίοδο. Εγώ το έκανα. Και μου πήρε έξι μήνες να το αναγνωρίσω. Και είμαι παιδοψυχίατρος!
Διαβάστε σχετικά: Η Ψυχική Υγεία Απέναντι στο Προσφυγικό: Νέες Προκλήσεις
Εάν έρθω στο σπίτι σου και μπω μέσα, θα τρέξει σε εμένα το παιδί σου; Όχι, θα τρέξει προς το μέρος σου. Γιατί τρέχουν προς τους εθελοντές μόλις φτάνουμε στον καταυλισμό; Οι εθελοντές θα έπρεπε να είναι συγκεκριμένες ώρες την ημέρα εκεί, και κάθε δραστηριότητα θα έπρεπε να εμπλέκει και τους γονείς.
Το 9 μηνών μωρό μας ταξιδεύει παντού μαζί μας. Τον τελευταίο μήνα χρειάστηκε να πάμε Μεξικό, ΗΠΑ, Ισπανία, Μάλτα, Ελλάδα… Αυτός είναι ο τρόπος ζωής μας και η μικρή έχει ανάγκη να είναι με τους γονείς της. Δεν θα την «παρκάρουμε» κάπου. Σε αυτήν την ηλικία, ένα μωρό φτιάχνει 1.000 νέες συνάψεις στον εγκέφαλο κάθε λεπτό! Μας χρειάζεται κοντά της. Έτσι και τα προσφυγόπουλα χρειάζονται τους δικούς τους γονείς.
Θα μου πείτε, μα οι γονείς δεν θέλουν να συμμετέχουν σε δραστηριότητες στον καταυλισμό, θέλουν μόνο να απασχολούνται τα παιδιά τους. Οφείλουμε λοιπόν να ενεργοποιήσουμε αυτούς τους γονείς. Να θέσουμε αυστηρούς κανόνες: ότι πρέπει να φέρνουν τα παιδιά συγκεκριμένη ώρα το πρωί, πλυμένα, με καθαρά ρούχα, διαβασμένα και στην ώρα τους.
Και να τα συνοδεύουν στο «σχολείο», ακόμα και αν είναι στα δέκα μέτρα από τη σκηνή τους. Και μετά θα μπορούν να έχουν έξι ώρες για τον εαυτό τους, όσο τα παιδιά θα είναι σχολείο. Έτσι θα ενεργοποιηθούν οι γονείς.
Τρέξαμε ένα πρόγραμμα σχολής γονέων σε έναν καταυλισμό στην Ιορδανία. Ήταν το πρόγραμμα που αγκαλιάστηκε περισσότερο από όλα εκεί! Είναι γονείς. Δεν λειτουργούν ως τέτοιοι, γιατί υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος. Ενεργοποιήστε τους, αλλά χωρίς να τους κάνετε να νιώθουν ενοχές!
Βιώνουμε τη μόνη κρίση κατά την οποία οι πρόσφυγες και οι εκτοπισμένοι πληθυσμοί μετακινούνται πραγματικά από την Ανατολή στη Δύση. Μέχρι τώρα συνήθως έμεναν κοντά στη γενέτειρά τους, κάπου στην ευρύτερη περιοχή, πράγμα σημαντικό για λόγους κουλτούρας.
Σήμερα το 50% των 70 εκατομμυρίων εκτοπισμένων είναι πολύ μακριά από την πατρίδα του και έχει μετακινηθεί προς τη Δύση. Αυτό το μοναδικό στοιχείο είναι που κάνει τόσο σημαντική τη γνώση της κουλτούρας τους και την εκπαίδευση των εθελοντών σε θέματα πολιτισμικής ταυτότητας.
Όσοι έχουμε κάνει ψυχοθεραπεία, αλλάξαμε πολλούς θεραπευτές προτού καταλήξουμε σε αυτόν που μας ταιριάζει. Στην περίπτωσή μου ήταν ο πέμπτος, αυτός που ξεκίνησε τη συνεδρία μας θέλοντας να μάθει για την κουλτούρα και τη θρησκεία μου.
Η διαπολιτισμική ικανότητα -η γνώση της κουλτούρας του άλλου– είναι αυτή που εν τέλει ρίχνει τις άμυνες των ανθρώπων. Τότε νιώθουμε ότι κάποιος μπορεί πραγματικά να μας ακούσει και να μας καταλάβει. Χρειάζεται να κατεβάσεις τον διακόπτη του συστήματος fight or flight, για να βοηθήσεις κάποιον να σκεφτεί καθαρά.
To άρθρο αναδημοσιεύεται από το ert.gr και η συγγραφέας του άρθρου είναι η Δάφνη Σκαλιώνη.
Οι τρομοκράτες δεν στρατολογούν κόσμο, γεμίζουν κενά!
«Εσείς θα μείνετε ή είστε από αυτούς που φεύγουν;»
Ενεργοποιήστε τους γονείς, χωρίς να τους γεμίζετε ενοχές!
Η γνώση της κουλτούρας του άλλου ρίχνει τις άμυνες
