Στις μέρες μας, η κλιματική αλλαγή είναι ένα από τα πιο καίρια ζητήματα κρίσης, μιας και επεκτείνεται, επίσης, σε άλλες πτυχές της καθημερινής μας ζωής. Μία από αυτές τις πτυχές είναι, όπως δείχνει η έρευνα, η ευημερία (well-being) και η ψυχική μας υγεία.
Δεδομένου ότι οι επιπτώσεις της ψυχικής υγείας από την κλιματική αλλαγή και άλλες οικολογικές κρίσεις εκτιμάται ότι είναι πολύ σημαντικές (Bourque & Willox, 2014) υπάρχει έντονη ανάγκη για μια αυξανόμενη κατανόηση γι’ αυτές και συλλογή χρήσιμων εργαλείων για τη μείωση του ψυχικού φόρτου που βιώνουν οι άνθρωποι.
Βάσει του μεγαλύτερου μέρους ερευνών, το άγχος το οποίο προκαλείται από την κλιματική αλλαγή και την οικολογική καταστροφή είναι η νούμερο ένα συνιστώσα ψυχοπαθολογίας που παρουσιάζεται. Επιπλέον, ο όρος που χρησιμοποιεί η ερευνητική κοινότητα για αυτό το είδος άγχους είναι το Οικολογικό άγχος, ενώ ο πιο δόκιμος όρος στα αγγλικά είναι το Eco-Anxiety. Ο καλύτερος ορισμός του οικολογικού άγχους έχει αποτυπωθεί από τη Δρ. Sarah Anne Edwards. Στο άρθρο της «Eco-Anxiety: An Intelligent Response» εξηγεί ότι τo Eco-anxiety είναι «η ψυχολογική απάντηση σε μία πληθώρα περιβαλλοντικών γεγονότων όπως η υπερθέρμανση του πλανήτη, η κλιματική αλλαγή, η εξάντληση των πόρων, η εξαφάνιση των ειδών και η οικολογική υποβάθμιση» (Edwards, 2008, παρ. 1).
Με αφορμή τις ολοένα και περισσότερο παρατηρούμενες επιδράσεις κλιματικής κρίσης, αναδύεται περισσότερο η ανάγκη μελέτης και έρευνας των ψυχολογικών της επιπτώσεων στην ανθρώπινη ψυχολογική υπόσταση.
Tο επιστημονικό προσωπικό της ΑμΚΕ ΙΑΣΙΣ, σε συνεργασία με το Πάντειο Πανεπιστήμιο, τη Focus Bari, την Ομοσπονδία ΑΡΓΩ, και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας ξεκίνησαν τους τελευταίους μήνες να οργανώνουν μια εκτενή ποιοτική και ποσοτική έρευνα. Σκοπός της είναι να απαντηθούν ερευνητικά ερωτήματα, τα οποία σχετίζονται με τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην ψυχική υγεία.
Διαβάστε σχετικά: Πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την Ψυχική μας Υγεία;
Αναγνωρίζεται πώς το κομμάτι επιρροής της κλιματικής αλλαγής στον ψυχισμό μας δεν έχει μελετηθεί επαρκώς. Ερευνητικές υποθέσεις και ερωτήματα κατόπιν συλλογής δεδομένων, ορίζονται τα εξής:
- Ψυχολογική Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή: Με ποιόν τρόπο επηρεάζεται η ψυχική μας υγεία;
- Kλιματική Αλλαγή & Θετική Ψυχολογία: Πώς αυτή συνδέεται με το Ευζην/Well Being;
- Νέα Εποχή Ψυχικών Διαταραχών λόγω Κλιματικής Αλλαγής: Πώς επιδεινώνονται οι ήδη υπάρχουσες;
- Εστίαση σε τοπικές μικροκοινωνίες: Ποιά προβλήματα αντιμετωπίζουν λόγω καταστροφών/ κοινωνίες ή σε μεγαλουπόλεις;
- Παιδιά & έφηβοι: Ποιές οι επιπτώσεις της περιβαλλοντικής καταστροφής στην ψυχολογία των παιδιών και των εφήβων
- Περιβαλλοντική καταστροφή και στάσεις/στερεότυπα ή προκαταλήψεις: Ποιές ο στάσεις απέναντι σε έναν πιο eco friendly τρόπο ζωης ( π.χ veganισμο/ ανακύκλωση);
- Νοητική Εξέλιξη: Πως η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την νοητική εξέλιξη των ανθρώπων και την ψυχική τους ισορροπία;
- Kλιματική Κρίση και Λίμπιντος: Επηρεάζει η κλιματική αλλαγή την σωματική ευεξία και την ερωτική λίμπιντο των ατόμων;
- Mέθοδοι και εργαλεία: Τι εργαλεία και μέθοδοι πρόληψης, ευαισθητοποίησης ή ενδυνάμωσης υπάρχουν;
- Καθημερινές επιπτώσεις: Πώς βιώνονται οι επιπτώσεις στην καθημερινότητα των ανθρώπων; Με ποιον τρόπο οι επιπτώσεις αποτυπώνονται τόσο στο σύστημα, όσο και στα υποσυστήματα της κοινωνίας;
Το διάστημα Μαίου-Ιουνίου-Ιουλίου 2022 υλοποιήθηκε Μεγάλη Πανελλαδική Έρευνα από την Focus Bari | YouGov ως μέλος της Σύμπραξης για το “Green Wellbeing”, ένα μεγάλο έργο που υποστηρίζεται από την ΑμΚΕ ΙΑΣΙΣ, την Ομοσπονδία Αργώ, το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δύο μεγάλα «κύματα» σε συνολικό δείγμα 2000 Ελλήνων 18-64 χρόνων και αποκάλυψε πως η πλειονότητα των Ελλήνων αντιλαμβάνεται ότι το κλίμα του πλανήτη αλλάζει δραστικά, αποτελώντας ένα μεγάλο κίνδυνο για την ανθρωπότητα, του οποίου οι επιπτώσεις είναι ήδη ορατές και θα είναι ακόμα μεγαλύτερες στο άμεσο μέλλον. Τέλος, μεγάλο μέρος των Ελλήνων πιστεύει πως η κλιματική αλλαγή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα επηρεάζουν την ψυχική υγεία και την σωματική ευεξία των ανθρώπων.
Εν κατακλείδι, μέσα στο επόμενο διάστημα, πολλές διαφορετικές καμπάνιες ευαισθητοποίησης σχεδιάζονται να υλοποιηθούν από τη «Σύμπραξη Green Well Being» στα πλαίσια της ενημέρωσης και εμπλοκής ενός ευρύτερου φάσματος ενδιαφερόμενων.
Με μία ιδιαίτερη προσέγγιση και εστίαση στη θετική διάσταση της ευαισθητοποίησης της κοινωνίας σχετικά με το περιβάλλον και την προστασία του, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στο πώς το Well-being (ελληνικά αποδοσμένο ως «Eυ ζην»), θα μπορούσε να ενισχυθεί θετικά μέσω της αλληλεπίδρασης του ατόμου με το περιβάλλον και τη φύση, αναδύοντας με αυτόν τον τρόπο τη θεραπευτική προσέγγιση του Περιβάλλοντος και της σύνδεσής του με αυτό.
Βιβλιογραφία:
- Bourque, F. & Willox, A. (2014). Climate change: The next challenge for public mental health?, International Review of Psychiatry, Vol. 26(4): 415–422.
- Edwards, S. A. (2008, March 20). Eco-Anxiety: An Intelligent Response. Retrieved March 27, 2017, from http://eco-anxiety.blogspot.com.au/2008/03/by-sarah-anne-edwards-phdlcsw-articles.html.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
