Η Πανδημία COVID-19 και η επακόλουθη κοινωνική αποστασιοποίηση άλλαξαν γρήγορα τη ζωή και τις συνήθειες όλων επηρεάζοντας την ψυχολογική υγεία των ανθρώπων παγκοσμίως. Οι κρίσεις στη Δημόσια Υγεία είναι σημαντικοί παράγοντες που οδηγούν σε αυξημένο στρες και ενισχύουν το αίσθημα της απώλειας.
Σύμφωνα με έρευνα της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Harvard η χρόνια περίοδος αυξημένου στρες στην Πανδημία προκαλεί συναισθήματα παρόμοια με αυτά που βιώνουν οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια παρατεταμένων πολέμων ή προσφυγικών κρίσεων.
Οι εργαζόμενοι υγειονομικής φροντίδας, ιατροί, νοσηλευτές/τριες έρχονται αντιμέτωποι με τον ιό COVID-19 υψηλής μεταδοτικότητας και αυξημένης θνησιμότητας. Καθημερινά εκτίθενται σε δευτερογενές ψυχικό τραύμα μέσω των προσωπικών τραυματικών εμπειριών τρίτων, όπως με την απογοήτευση και θλίψη για τον θάνατο των ασθενών τους.
Επίσης, οι υγειονομικοί βιώνουν συχνά το αίσθημα απώλειας της επαγγελματικής ταυτότητάς τους, της οικογενειακής/ προσωπικής τους ζωής (με το φόβο για τη μετάδοση του ιού COVID-19 στα αγαπημένα τους πρόσωπα), που εξαντλεί και οδηγεί σε σωματική και ψυχική κόπωση.
Στην περίοδο της Πανδημίας, Ιατροί και νοσηλευτές/τριες έχουν κληθεί να γίνουν επίσης διαμεσολαβητές δηλαδή να λειτουργήσουν ως γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ των ασθενών/οικογενειών φροντίζοντας τις συναισθηματικές ανάγκες τους.
Η συναισθηματική δυσφορία που βιώνουν οι υγειονομικοί σχετίζεται κυρίως με την καθημερινή εμπειρία θανάτου των ασθενών, την υπερβολική πίεση και τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό ασθενών που χρήζουν θεραπείας - νοσηλείας, τους επιβαρυμένους πόρους υγειονομικής περίθαλψης και του προσωπικού καθιστώντας την επαγγελματική ζωή των υγειονομικών ακόμη πιο αγχωτική.
Πρόκειται για μία συνθήκη που προκαλεί πρωτίστως στους ιατρούς πρώτης γραμμής σωματική, συναισθηματική εξουθένωση με συναισθηματική εξάντληση και μειωμένη αίσθηση προσωπικής ολοκλήρωσης.
Διαβάστε σχετικά: Η συμβολή της ψυχολογίας απέναντι στη συναισθηματική εξάντληση λόγω πανδημίας COVID 19
Οι συνέπειες της εξουθένωσης σε ιατρούς και νοσηλευτές είναι σημαντικές τόσο όσον αφορά στην προσωπική ευεξία όπως:(συναισθηματική ευαλωτότητα, κατάθλιψη, άγχος, θυμό, στρες, απόγνωση, κατάχρηση αλκοόλ) όσο και στη φροντίδα των ασθενών (συχνά μικρότερη εμπλοκή τους στη σχέση με τους ασθενείς με κίνδυνο ιατρικών σφαλμάτων/ αποφάσεων).
Από την έναρξη της Πανδημίας, οι ιατροί και οι εργαζόμενοι στην υγειονομική περίθαλψη έχουν δίκαια χαρακτηριστεί ως «ήρωες». Παρόλα αυτά, κανένας άνθρωπος δεν είναι άτρωτος όταν βρίσκεται σε καθημερινή επαφή με το ψυχικό τραύμα, τον θάνατο από τον ιό του COVID-19 και σε δύσκολες συνθήκες εργασίας. Σήμερα, ένα χρόνο μετά την έναρξη της Πανδημίας, εν μέσω του 3ου lockdown παραμένει παραγνωρισμένη η ανάγκη για άμεση μέριμνα στη συνεχή ψυχική φροντίδα των υγειονομικών και των οικογενειών τους.
Η πραγματική πρόκληση για τους ιατρούς και νοσηλευτές θα έρθει με την χαλάρωση της Πανδημίας. Όταν οι άνθρωποι αρχίσουν να επεξεργάζονται «όλα όσα έχουν συμβεί, δει, βιώσει, όλα όσα έχουν νιώσει».
Θα ήταν λοιπόν σημαντικό, το υγειονομικό προσωπικό να εκπαιδευτεί, να ενδυναμωθεί ψυχικά στην οικοδόμηση ανθεκτικότητας, στην ενίσχυση αυτο φροντίδας του, μέσα από την αναζήτηση/παροχή επαγγελματικής ψυχοσυναισθηματικής υποστήριξης.
Οι παρεμβάσεις από ψυχολόγους στο χώρο εργασίας (ατομικές ή ομαδικές) είναι θεμέλιο για τη δημιουργία μίας νέας αντίληψης που ενθαρρύνει στην ανοιχτή επικοινωνία, προάγει στην ευεξία, στη μείωση του μετατραυματικού στρες, στην συνεργασία και αλληλο υποστήριξη των υγειονομικών.
Δουλεύοντας καθημερινά με «το ψυχικό τραύμα», «την απώλεια και το πένθος», γίνεται ολοένα πιο αντιληπτό ότι οι ψυχικές επιπτώσεις της Πανδημίας θα λειτουργήσουν μακροπρόθεσμα στην ψυχική ευεξία του υγειονομικού προσωπικού. Η υποστήριξη της ψυχικής υγείας θα πρέπει να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα στο σήμερα αλλά και μακροπρόθεσμα, με το πέρας του ιού COVID19.
Συγγραφέας: Λίλιαν Σουμέλη, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
