Άραγε πόσο μας έχει λείψει να βγούμε για ένα ποτό ή για έναν καφέ με τους φίλους μας; Πόσο μας έχει λείψει μια εξόρμηση, ένα ταξίδι ή έστω μια κοντινή εκδρομή; Πόσο μακριά από εμάς φαντάζουν όλες αυτές οι εμπειρίες που ζήσαμε πριν την έναρξη της πανδημίας;
Οι αναρτήσεις με ταξίδια, όμορφες και ευχάριστες εμπειρίες, με στιγμές διασκέδασης που προηγήθηκαν της πανδημίας, ολοένα και πληθαίνουν στα social media. Σίγουρα δεν είναι καθόλου τυχαίο. Αν σκεφτούμε τους περιορισμούς, την περαιτέρω αυστηροποίηση των μέτρων και τις απαισιόδοξες προβλέψεις που αφορούν την πορεία της πανδημίας του κορωνοϊού, το αποτέλεσμα είναι να ζούμε σε ένα παρόν ανιαρό, ψυχοφθόρο και με πολλά “κομμάτια” να απουσιάζουν.
Λείπουν αυτά που κάποτε θεωρούσαμε αυτονόητα, όπως το να κάνουμε μια βόλτα έξω χωρίς να φοράμε μάσκα. Λείπουν και άλλα, που στην παρούσα φάση φαντάζουν πολύ επικίνδυνα, όπως είναι οι κοινωνικές έξοδοι σε μαγαζιά εστίασης, σε κέντρα διασκέδασης, σε θέατρα, σε χώρους που αφορούν τις τέχνες. Λείπουν και άλλα, όπως η ανεμελιά, ο αυθορμητισμός, η ανθρώπινη επαφή, μια αγκαλιά χωρίς φόβο.
Σε ανθρώπους που νόσησαν οι ίδιοι ή κάποιο δικό τους πρόσωπο, λείπει το σημαντικότερο από όλα, που είναι η διασφάλιση της υγείας τους. Γνωρίζουμε ότι στην περίπτωση που νοσήσει κάποιος από κορωνοϊό, πρέπει να τηρηθούν συγκεκριμένες κατευθύνσεις ώστε να μπορέσουμε να τον βοηθήσουμε. Για παράδειγμα, δεν θεωρείται ασφαλές να φάμε μαζί ή να καθίσουμε δίπλα στον αγαπημένο μας, ώστε να μην υπάρξει μετάδοση του ιού και σε εμάς.
Πόσο εύκολο είναι να το υποστηρίξουμε αυτό, όταν ένας δικός μας άνθρωπος βιώνει κάτι τέτοιο και εμείς επιθυμούμε διακαώς να του συμπαρασταθούμε; Σε ανθρώπους που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή όπως είναι οι γιατροί και οι νοσηλευτές, λείπει το αίσθημα της ασφάλειας. Νιώθουν ότι ρισκάρουν κάθε λεπτό την διασφάλιση της υγείας τόσο της δικής τους, όσο και των ανθρώπων που τους περιμένουν στο σπίτι μετά την βάρδια στο νοσοκομείο.
Άρα, στην ουσία μας λείπουν οι άνθρωποι, μας λείπει το κομμάτι των σχέσεων, της ζεστασιάς, της ασφάλειας, κάποιας στοιχειώδους σταθερότητας και προβλεψιμότητας στο περιβάλλον μας και στον τρόπο ζωής μας. Πόσο εύκολο είναι να απολαμβάνουμε το παρόν, όταν απουσιάζουν τόσα στοιχεία που προσέδιδαν αξία στην ζωή μας και κυριαρχούν ο περιορισμός, η απαγόρευση, ο φόβος για την υγεία μας, και η αβεβαιότητα; Μοιάζει απόλυτα φυσιολογικό να βιώνουμε όλοι, λιγότερο ή περισσότερο το συναίσθημα της νοσταλγίας.
Αναλύοντας την λέξη “νοσταλγία”, εντοπίζουμε την λέξη “νόστος” που σημαίνει επιστροφή, και την λέξη “άλγος”, που σημαίνει πόνος. Αν θέλουμε να το πούμε πιο απλά, είναι μια χαρμολύπη, ένας συνδυασμός γλυκών και πικρών συναισθημάτων, που αφορούν κάποιες εμπειρίες, κάποιες αναμνήσεις μας.
Διαβάστε σχετικά: Η συμβολή της ψυχολογίας απέναντι στη συναισθηματική εξάντληση λόγω πανδημίας COVID 19
Όταν νιώθουμε νοσταλγία μπορεί να κλαίμε, όμως παράλληλα να αισθανόμαστε και χαρά. Ίσως ερχόμαστε σε αμηχανία. Η νοσταλγία είναι ένα πολύ ιδιαίτερο συναίσθημα που κάποιες φορές μας φέρνει σε δύσκολη θέση, ακόμα και αν το βιώνουμε μόνοι μας.
Μοιάζει με έναν δείκτη ο οποίος μας βοηθά να αναγνωρίσουμε τι είναι αυτό που μας λείπει, πόση αξία είχε ή εξακολουθεί να έχει για εμάς, πόσο πολύ επιθυμούμε να είναι μέρος της ζωής μας ή να παραμείνει στο παρελθόν. Είναι σαν να συμβάλλει στο να μάθουμε καλύτερα και βαθύτερα τον εαυτό μας, τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας.
Η νοσταλγία έχει πολλαπλή λειτουργικότητα. Είναι ένας τρόπος του οργανισμού μας να αντιδράσει, όταν βιώνουμε κάτι δυσάρεστο ή τραυματικό. Είναι ένας τρόπος διαφυγής από καταστάσεις τις οποίες εμείς αντιλαμβανόμαστε ως σκληρές και ψυχοφθόρες. Είναι ένας τρόπος να θυμηθούμε ποιοι είμαστε, πού ανήκουμε, τι έχουμε ζήσει, τι έχουμε καταφέρει, ένας τρόπος ανασκόπησης της πορείας μας.
Χρειαζόμαστε χρόνο να νοηματοδοτήσουμε το παρελθόν, το παρόν αλλά και το τι επιδιώκουμε για το μέλλον μας. Χρειαζόμαστε χρόνο να καταλήξουμε τι “κρατάμε” από τις εμπειρίες μας και με ποιον τρόπο συνέβαλαν στην εξέλιξη μας και σε αυτό που είμαστε τώρα.
Ας δούμε λίγο τα πρόσωπα με τα οποία επιδιώκουμε να είμαστε μαζί, μιας και περιορίστηκαν οι ευκαιρίες αλληλεπίδρασης μας. Ας δούμε με ποιους επιθυμούμε να μοιραζόμαστε τα “δύσκολα” συναισθήματα που νιώθουμε, και με ποιους δημιουργούμε όνειρα για το μέλλον, το οποίο ελπίζουμε να είναι πιο “φιλικό”, “ζεστό”, και “όμορφο”. Για τον καθένα από εμάς αυτές οι λέξεις, μπορούν να κρύβουν μια διαφορετική σημασία, με ιδιαίτερη αξία.
Ας συνειδητοποιήσουμε ότι τελικά είμαστε πιο δυνατοί από όσο πιστεύαμε. Μπορεί να δυσκολευόμαστε και να μην απολαμβάνουμε το συγκεκριμένο παρόν, και δικαιολογημένα, όμως είμαστε εδώ. Συνεχίζουμε την ζωή μας, προσπαθούμε, προσαρμοζόμαστε, αποδεχόμαστε.
Όσο πιο πολύ καταπιέζουμε την έκφραση της νοσταλγίας, τόσο πιο πολύ εμείς οι ίδιοι δυσκολευόμαστε σε ψυχολογικό επίπεδο. Είναι ωφέλιμο να αναγνωρίσουμε αυτό το συναίσθημα και να το αποδεχθούμε. Να αναρωτηθούμε: “Γιατί το νιώθω τώρα;” “Υπάρχει κάτι ή κάποιος που μου λείπει;” “Υπάρχει κάτι που θεωρούσα δεδομένο και τώρα συνειδητοποιώ πόσο σημαντικό είναι για εμένα;”. Όσο καλύτερα γνωρίζουμε τον εαυτό μας, τόσο πιο εύκολα θα αναγνωρίσουμε τι έχει αξία και νόημα για την ζωή μας.
Εύχομαι να διαβάσω πάλι αυτό το άρθρο μετά από αρκετό καιρό και εκείνη την στιγμή να απολαμβάνω με την καρδιά μου ένα παρόν μαζί με τους δικούς μου ανθρώπους, ελεύθερα, αυθόρμητα, άφοβα…
