Δεν υπάρχει μία εκτεταμένη έρευνα που θα σας πει οριστικά ποιο είναι το «σωστό» δώρο.
Πολλές μελέτες που έχουν γίνει γενικά για την προσφορά, δίνουν λίγα δεδομένα σχετικά με τα δώρα, οπότε δεν υπάρχει αλάνθαστη συνταγή για δείξετε την εκτίμησή σας για οποιοδήποτε δεδομένο άτομο. Όμως, οι ειδικοί αναφέρουν μερικές «κρυμμένες» πτυχές της προσφοράς δώρων που θα μπορούσαν να σας βοηθήσουν.
Εδώ είναι μερικές ιδέες προς σκέψη:
Εμπειρίες εναντίον κατοχής υλικών αγαθών
Αρκετές ψυχολογικές έρευνες δείχνουν ότι η εμπειρία μας κάνει πιο ευτυχισμένους από ό,τι τα υλικά αγαθά. Αυτό συμβαίνει γιατί όταν έχετε συνηθίσει να βλέπετε κάτι που έχετε στη κατοχή σας κάθε μέρα, ο αρχικός σας ενθουσιασμός πάνω στο υλικό αγαθό ξεθωριάζει. Οι εμπειρίες, αντίθετα, εξακολουθούν να δίνουν ευχαρίστηση, όσο τις θυμάστε.
Ο Ryan Howell, επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο, έχει ηγηθεί μελετών που αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι καταγράφουν μεγαλύτερη ικανοποίηση για τις αγορές που έχουν κάνει πρόσφατα για τον εαυτό τους, εφόσον τις κρίνουν σαν εμπειρίες. Αυτό ισχύει τόσο κατά τη στιγμή της αγοράς όσο και αφού η εμπειρία είχε περάσει.
Αυτό συμβαδίζει με μια μελέτη του 2003 με τον τίτλο «Να κάνετε ή να έχετε: Ιδού η απορία» από τον Leaf Van Boven και τον Thomas Gilovich που ομοίως δείχνει ότι, σύμφωνα με την αυτο-αναφορά των συμμετεχόντων, οι άνθρωποι φαίνεται να είναι πιο ευτυχισμένοι όταν αγοράζουν βιωματικά δώρα από ό,τι αγοράζοντας αντικείμενα.
Αλλά δεν είναι σαφές αν αυτό συμβαίνει πάντα στην προσφορά δώρων. Ο Gilovich δήλωσε στο παρελθόν, ότι δίνοντας και παίρνοντας ένα δώρο ήταν, από μόνο του, μια εμπειρία και ότι τα αντικείμενα που λαμβάνατε μπορεί να αποκτούσαν συναισθηματική αξία που αυξανόταν με το χρόνο, μέχρι που γίνονταν αναμνηστικά.
Μπορείτε, επίσης, να κάνετε το τέλειο δώρο, προκαλώντας τον εαυτό σας να δείξει πόσο καλά γνωρίζετε το άλλο πρόσωπο, δίνοντάς τους μια εμπειρία που να το φανερώνει, δήλωσε ο Howell. Ο Howell θυμάται ότι αφού στη μητέρα του, της αρέσει να ράβει, πλήρωσε για να πάει σε μαθήματα ραπτικής.
Το κλειδί είναι η σχέση με το άλλο πρόσωπο, είπε ο Howell.
Θα νιώσετε επίσης ευχαρίστηση καθώς σκέφτεστε ποιο θα ήταν το τέλειο δώρο για ένα συγκεκριμένο πρόσωπο. Αλλά η έρευνα δείχνει ότι οι διαισθήσεις σας για το πόσο «μετράει η σκέψη για το δώρο» είναι μάλλον λανθασμένες.
Οι Zhang και Epley δημοσίευσαν μια μελέτη στο Journal of Experimental Psychology το 2012 που δείχνει ακριβώς αυτό. Οι συμμετέχοντες είχαν την τάση να εξετάσουν, πρώτον, αν τους αρέσει το δώρο ή όχι. Αν δεν τους άρεσε το δώρο, τότε αναλογίζονταν τις προθέσεις σας - όπως, το γιατί να τους πάρετε ένα τέτοιο άσχημο δώρο;
Όταν σκέφτεστε πολύ για το δώρο που θα κάνετε, προστατεύετε με κάποιο τρόπο και τον εαυτό σας, αναφέρει ο Epley, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Αλλά μπορεί να μην αυξάνει, κατά ανάγκη, την εκτίμησή του ατόμου για το δώρο.
Εάν προσπαθείτε να κάνετε ευτυχισμένο τον παραλήπτη του δώρου, δίνοντάς του κάτι που θα τον κάνει να νιώσει πραγματικά ευγνώμων, πάρτε του αυτό που θέλει, είπε ο Epley.
Όσον αφορά το τομέα της σκέψης για το δώρο, είναι ο δωρητής που φαίνεται να αποκομίζει περισσότερα οφέλη από το να σκέφτεται πολύ για ένα δώρο παρά ο παραλήπτης, είπε ο Epley. Ο τρόπος που μετρούν αυτές οι σκέψεις είναι ότι φέρνουν αυτόν που κάνει το δώρο να αισθάνεται πιο κοντά στον παραλήπτη, είπε.
Διαβάστε σχετικά: Η δυναστεία της χαράς, κι άλλες Χριστουγεννιάτικες ιστορίες
Η ασφαλής επιλογή
Επίσης, ο Dan Ariely, καθηγητής ψυχολογίας και συμπεριφορικής οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Duke, εύχεται οι άνθρωποι να έπαιρναν περισσότερα ρίσκα στις επιλογές των δώρων τους.
Όταν κολλάτε στη σκέψη της αγοράς δώρων σε κάποιον, είναι δελεαστικό να στραφείτε σε δώρα που ούτως ή άλλως δεν διαρκούν πολύ, όπως τα λουλούδια και οι σοκολάτες. Δεν καταλαμβάνουν πολύ χώρο και αν δεν είναι ευχάριστα για τον αποδέκτη, δεν έγινε και τίποτα, είπε ο Ariely. Επομένως, δε χρειάζεται να αισθάνεστε ότι κουβαλάτε μεγάλη ευθύνη αν δεν θα αρέσει το δώρο.
Αλλά αν θέλετε να κάνετε μια εντύπωση σε κάποιον, είναι καλύτερα να πάρετε το ρίσκο και να επιλέξετε κάτι που πραγματικά ξεχωρίζει, είπε ο Ariely. Προσπαθήστε να κάνετε ένα δώρο που το άτομο δεν θα είχε σκεφτεί να αγοράσει για τον εαυτό του, δήλωσε ο Ariely.
Αυτή την περίοδο, ο Ariely δωρίζει ωραία ακουστικά και «πολύ καλά στυλό», πολυτέλειες που είναι χρήσιμες αλλά δεν είναι συνήθως κάτι που ένα πρόσωπο θα αγόραζε, για τον εαυτό του. Βάζει, επίσης μέσα στα δώρα, αστεία καπέλα και παπούτσια με μικρές ρόδες, πρράγματα που οι ενήλικες μπορεί να μην αισθανθούν άνετα να τα αγοράσουν για τον εαυτό τους.
Ακόμα, ο Epley προειδοποιεί ότι θα κάνετε πιθανώς κάποιον πιο ευτυχισμένο, δίνοντάς του ακριβώς αυτό που εκείνος θα ήθελε.
Οι έρευνες βρίσκουν ότι οι διαισθήσεις μας για τη προσφορά δώρων δεν είναι οι σωστές, είπε.
Κάρτες δώρων έναντι μετρητών
Στην καθημερινή μας ζωή, οι πολλές αγορές έχουν το στοιχείο της ενοχής μαζί, αναφέρει ο Ariely. Αν δώσετε μετρητά ή μια δωρο-κάρτα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί οπουδήποτε, ο φίλος σας μπορεί να μπεί στον πειρασμό να τη χρησιμοποιήσει για ψώνια ή καύσιμα ή κάποια άλλη ανάγκη που δεν την κάνει να δείχνει και πολύ σαν «δώρο» πια.
Η διαίσθηση του Ariely είναι ότι αν δώσεις μια δωρο-κάρτα που πρέπει να χρησιμοποιηθεί σε ένα συγκεκριμένο κατάστημα, εστιατόριο ή χώρο ψυχαγωγίας, μπορεί να εξαλείψει την ενοχή που ένα πρόσωπο θα αισθανόταν για να δαπανήσει χρήματα για τον εαυτό του. Στην πραγματικότητα, δημιουργείτε ουσιαστικά μια εμπειρία για το πρόσωπο με το να τους καλοπιάνετε να πάνε σε ένα συγκεκριμένο μέρος που δεν θα πήγαιναν.
Ένα δώρο για επίσκεψη σε ένα κέντρο σπα, είναι ένα δημοφιλές παράδειγμα, είπε ο Ariely. Εάν μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε μόνο σε πράγματα που διαφορετικά δεν θα επιτρέπατε στον εαυτό σας να αγοράσει, τότε είναι περισσότερο πολύτιμο, είπε.
Δώρα για τους άνδρες και για τις γυναίκες
Υπήρξε κάποια έρευνα που έδειξε ότι οι άνδρες και οι γυναίκες βλέπουν τα δώρα διαφορετικά. Ο Jeff Huntsinger, επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Loyola στο Σικάγο και οι συνεργάτες του έκαναν μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιδοικό “Social Cognition” το 2008 σχετικά με το πώς τα δώρα επηρεάζουν τις σχέσεις.
Οι ερευνητές έκαναν μια σειρά από πειράματα με άνδρες και γυναίκες, όπου οι άνθρωποι οδηγήθηκαν να πιστέψουν ότι είχαν λάβει ένα καλό ή ένα κακό δώρο από το ρομαντικό σύντροφό τους και στη συνέχεια να διατυπώσουν τις απόψεις τους σχετικά με το σύντροφο τους και τη σχέση τους.
Αποδείχθηκε ότι ανεξάρτητα από το αν το δώρο ήταν καλό ή κακό, οι γυναίκες πίστευαν ότι ο φίλος τους ήταν παρόμοιος με αυτές και ότι το ζευγάρι θα μείνει μαζί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι άνδρες, από την άλλη πλευρά, είχαν μια πιο αρνητική αντίδραση στην πειραματική συνθήκη «κακό δώρο» και ήταν πιο πιθανό να δούν τις συντρόφους τους, σαν διαφορετικές με τους ίδιους και να προβλέψουν ότι η σχέση τους θα τελειώσει πιο γρήγορα.
Αυτό το αποτέλεσμα δεν θα πρέπει να γενικευθεί στο ευρύ κοινό, καθώς αυτή είναι μία μόνο μελέτη και δεν είναι ξεκάθαρο ποιες είναι οι επιπτώσεις της, είπε ο Huntsinger. Αλλά ίσως όταν πρόκειται για μικρά δώρα, οι γυναίκες που λαμβάνουν «άσχημα δώρα» μπορεί να μην τα δούν τόσο αρνητικά όσο οι άνδρες. Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να πούμε με σιγουριά.
Αυτό που είναι ενδιαφέρον για τα δώρα είναι ότι μπορεί να λειτουργήσουν ως ένας δείκτης κατανόησης του άλλου προσώπου, είπε ο Huntsinger.
Προσπαθώντας να τους κάνετε όλους ευτυχισμένους
Είναι σημαντικό να καθοριστεί ποιανού την ευτυχία προσπαθείτε να μεγιστοποιήσετε όταν κάνετε ένα δώρο, είπε ο Ariely. Αν η ευτυχία του παραλήπτη μπαίνει σε προτεραιότητα, δώστε του αυτό που θα του αρέσει περισσότερο. Αν είναι η δική σας ευτυχία, δώστε του ό,τι σας κάνει πιο ευτυχισμένους. Και αν είναι η ευτυχία της σχέσης που σας ανησυχεί περισσότερο, λέει ο Ariely, σκεφτείτε: Κάτω από ποιες συνθήκες το άτομο αυτό θα σας θυμάται και θα σας σκέφτεται;
Εάν αγοράζετε πολλά δώρα για ένα μόνο άτομο, όπως ένας σύζυγος ενός παιδιού, μπορείτε να δοκιμάσετε ένα μίγμα των δώρων που έχουν ζητηθεί και δώρα «έκπληξη», είπε ο Epley. Αλλά είναι πιο απαισιόδοξος σχετικά με αυτά τα δώρα μπαλαντέρ.
Εφ’ όσον αναγνωρίζετε ότι αυτά τα δώρα θα ευχαριστήσουν εσάς, όσο και εκείνον που θα τα λάβει, τότε νομίζω ότι όλα είναι μία χαρά, είπε. Απλά μην απογοητευτείτε αν δεν εκτιμήσουν τις σκέψεις σας.
Απόδοση - Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή: edition.cnn.com
Συγγραφέας: Elizabeth Landau
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
