Τρεις Ευρωπαίοι Ψυχολόγοι θα μοιραστούν το βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας-Ιατρικής 2014 για την ανακάλυψη ενός συστήματος GPS στον εγκέφαλο.
Στους Τζον Ο' Κιφ (John O'Keefe) και την ομάδα των συζύγων Μέι Μπριτ Μόζερ και Έντουαρντ Μόσερ (May-Britt Moser - Edvard I. Moser), θα απονεμηθεί το βραβείο Νόμπελ σε αναγνώριση της βασικής έρευνας τους για τη μνήμη και τη γνωστική λειτουργία, που συνέβαλε στην κατανόηση του πώς ο εγκέφαλος, μας τοποθετεί στο φυσικό μας περιβάλλον και μας καθοδηγεί από το ένα μέρος στο άλλο.
Το Ινστιτούτο Καρολίνσκα στη Σουηδία, το οποίο απονέμει το βραβείο Νόμπελ, δήλωσε ότι οι τρεις επιστήμονες έχουν "λύσει ένα πρόβλημα που έχει απασχολήσει φιλοσόφους και επιστήμονες για αιώνες - πώς ο εγκέφαλος δημιουργεί ένα χάρτη του χώρου γύρω μας και πώς μπορούμε να βρούμε το δρόμο μας μέσα από ένα σύνθετο περιβάλλον".
Το 1971, ο Τζον Ο' Κιφ εντόπισε νευρικά κύτταρα στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου των ποντικιών που ήταν πάντα ενεργά όταν τα ποντίκια ήταν σε μια συγκεκριμένη θέση. Αυτά τα "κύτταρα τοποθεσίας" αποτύπωναν όχι μόνο ό,τι τα ποντίκια έβλεπαν, αλλά και ό,τι δεν έβλεπαν, δίνοντάς τους μια πλήρη εικόνα του περιβάλλον γύρω τους.
Το 2005, οι Μέι Μπριτ Μόζερ και Έντουαρντ Μόσερ, οι οποίοι είχαν συνεργαστεί με τον Τζον Ο' Κιφ ως μεταδιδακτορικοί υπότροφοι επισκέπτες στο εργαστήριό του, σημείωσαν επακριβώς μια άλλη σημαντική συνιστώσα του συστήματος πλοήγησης του εγκεφάλου εντοπίζοντας ένα δεύτερο τύπο νευρικών κυττάρων, τα "κύτταρα πλέγματος" το οποία βοηθούν τα ποντίκια να τοποθετηθούν στο χώρο και να συντονιστούν με αυτόν. Καθώς τα ποντίκια μετακινούνταν στο χώρο γύρω από το εργαστήριο, αυτά τα κύτταρα, που βρίσκονται στον ενδορινικό φλοιό του εγκεφάλου, φωτίζονταν σε μοναδικά εξαγωνικά μοτίβα ανάλογα με την τοποθεσία των ποντικιών.
Τα αποτελέσματα αυτά, σε συνδυασμό με τις προηγούμενες ανακαλύψεις του Τζον Ο' Κιφ, έδειξαν "πώς τόσο τα κύτταρα 'τοποθεσίας' όσο και τα 'πλεγματικά' κύτταρα, καθιστούν δυνατό τον προσδιορισμό της θέσης και της πλοήγησης", σύμφωνα με την επιτροπή Νόμπελ.
Τα ευρήματα βοηθούν να εξηγηθεί μια θεμελιώδη πτυχή του πώς αλληλεπιδρούμε με το περιβάλλον γύρω μας στην καθημερινή ζωή, αλλά μπορούν επίσης να έχουν σημαντικές επιπτώσεις για την έρευνα σχετικά με τη νόσο του Αλτσχάιμερ και άλλες νευρολογικές ασθένειες που χαρακτηρίζονται από την απώλεια της αντίληψης του χώρου και την ικανότητα προσδιορισμού. Ο Έντουαρντ Μόσερ λέει ότι τα κύτταρα που έχει μελετήσει η ομάδα, βρίσκονται σε δύο από τις περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζονται από νωρίς από τη νόσο του Αλτσχάιμερ: στον ιππόκαμπος και στον ενδορινικό φλοιό.
Οι τρεις ψυχολόγοι επιστήμονες έχουν αναγνωριστεί για την πρωτοποριακή τους έρευνα από πολλούς επιστημονικούς οργανισμούς και ιδρύματα.
Καθώς δεν υπάρχει κανένα βραβείο Νόμπελ που να απονέμεται ειδικά για την ψυχολογική επιστήμη, ερευνητές ψυχολόγοι έχουν κερδίσει σε άλλες κατηγορίες το βραβείο Νόμπελ. Το 1978, ο Χέρμπερτ Α. Σιμόν κέρδισε το βραβείο Νόμπελ στα Οικονομικά για την έρευνά του με θέμα "Η διαδικασία λήψης αποφάσεων σε οικονομικούς οργανισμούς". Και το 2002, ο Ντάνιελ Κάνεμαν κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ στα Οικονομικά, σε αναγνώριση της ολοκληρωμένης δουλειάς του, που διερευνά την ανθρώπινη κρίση και τη λήψη αποφάσεων υπό συνθήκες αβεβαιότητας.
John O'Keefe
May-Britt Moser
Edvard I. Moser
Πηγή: "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2014". Nobelprize.org. Nobel Media AB 2014. Web. 7 Oct 2014. <http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/2014/>
