H φτώχεια, ενδεχομένως να επηρεάζει την ικανότητά του ανθρώπου να σκέφτεται σωστά, υποστηρίζει μία μια νέα μελέτη. Όσοι αντιμετωπίζουν στρεσσογόνες καταστάσεις που προέρχονται από σοβαρή οικονομική πίεση, δεν έχουν το απαραίτητο ψυχικό σθένος για να επιλύσουν όλα τα προβλήματα της ζωής, όπως αναφέρθηκε από μια ομάδα ερευνητών.
Μία σειρά από τεστ που διεξήχθησαν, έδειξαν ότι όταν οι άνθρωποι έχουν ικανοποιητικό οικονομικό επίπεδο ζωής, σταματούν να ανησυχούν και παίρνουν καλύτερες αποφάσεις. Όταν όμως έχουν οικονομικά προβλήματα, αυτά καταλαμβάνουν τόση προσοχή στην καθημερινότητά τους, όπου συχνά τους οδηγούν σε κακές αποφάσεις.
«‘Όταν είσαι πολύ επικεντρωμένος σε ό,τι δεν έχεις αρκετό, κάνεις ό,τι μπορείς καλύτερο για να πάρεις περισσότερα από αυτό, εις βάρος των άλλων πραγμάτων στη ζωή σου», υποστηρίζει ο Eldar Shafir του Πανεπιστημίου του Princeton, που εργάστηκε για τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science.
Όταν οι άνθρωποι δεν έχουν αρκετά χρήματα, είναι τόσο επικεντρωμένοι στους τρόπους για να αποκτήσουν περισσότερα, με συνέπεια να μην κάνουν τόσο καλές επιλογές, όπως έχει διαπιστώσει μια νέα μελέτη.
Η ομάδα των ερευνητών, προσπαθεί να κατανοήσει γιατί οι άνθρωποι που είναι φτωχοί, φαίνεται να διατηρούνται σε έναν φαύλο κύκλο φτώχειας. Ένα μεγάλο τμήμα αυτών των ανθρώπων, δείχνει να εστιάζει σε ό,τι τραβάει την προσοχή τους, διαπίστωσε η διεθνής ομάδα ερευνητών.
«Φανταστείτε ότι κάθεστε μπροστά σε έναν υπολογιστή ο οποίος είναι απλά απίστευτα αργός», λέει ο οικονομολόγος του Χάρβαρντ Sendhil Mullainathan, ο οποίος ασχολήθηκε με τη μελέτη. «Αλλά τότε, θα συνειδητοποιήσουμε ότι ο υπολογιστής λειτουργεί στο παρασκήνιο, ετοιμαζόμενος να παίξει ένα τεράστιο βίντεο που κατεβαίνει. Δεν είναι ότι ο υπολογιστής είναι αργός, είναι ότι κάνει κάτι άλλο και γι’ αυτό φαίνεται να είναι αργός για εσάς. Νομίζω ότι αυτό είναι το βασικό σημείο αυτού που προσπαθούμε να πούμε».
Οι έρευνες αναφέρονται σε δύο πειράματα που δείχνουν τον τρόπο λειτουργίας αυτού του γνωστικού μηχανισμού: ένα πείραμα που έγινε σε ένα εμπορικό κέντρο στο New Jersey και σε ένα άλλο που έγινε με αγρότες ζαχαροκάλαμου στην Ινδία.
Στο πρώτο πείραμα, που διεξήχθη με δείγμα 101 καταναλωτών, δόθηκαν μια σειρά προβλημάτων προς επίλυση – για παράδειγμα, τους ρώτησαν πώς θα διαχειρίζονταν ένα 5% περικοπή του μισθού τους, ένα 15% μείωση μισθού ή την έκτακτη επισκευή του αυτοκινήτου τους που κοστίζει είτε 150$ ή 1.500$. Με αυτό το πρόβλημα στο μυαλό τους, τους δόθηκε επίσης ένα βασικό τεστ IQ και ένα τεστ της εστίασης και της συγκέντρωσης, μέσω υπολογιστή.
Το δείγμα των καταναλωτών κατά μέσο όρο έβγαζαν 70.000 δολάρια το χρόνο, αλλά ορισμένοι έβγαζαν πολύ λιγότερα, όπως 20.000 δολάρια. Οι φτωχότεροι και οι πλουσιότεροι αγοραστές πήγαν εξίσου καλά όταν είχαν να αντιμετωπίσουν ένα ασήμαντο οικονομικό θέμα. Αλλά όταν έφτασαν στην επισκευή των αυτοκινήτων που ήταν πιο ακριβή ή όταν η περικοπή μισθού ήταν υψηλότερη, τα χαμηλότερα εισοδήματα, πήγαν πολύ χειρότερα στα μετέπειτα τεστ από τα υψηλότερα εισοδήματα.
«Oι αλλαγές γίνονται στο μυαλό τους», αναφέρει ο Shafir. «Τα τεστ είναι τα ίδια και τις δύο φορές. Το μόνο που αλλάζει είναι το πόσα χρήματα χρειάζεσαι για να φτιάξεις το αμάξι σου. Το μυαλό εστιάζει στην επισκευή του αυτοκινήτου και είναι τελικά αυτό που αποσπά την προσοχή σας. Είμαστε όλοι εξίσου έξυπνοι, όταν η επισκευή είναι φθηνή και λιγότερο έξυπνοι στην ίδια ακριβώς ερώτηση, όταν η επισκευή του αυτοκινήτου είναι ακριβή».
Για να δουν αυτή τη θεωρία σε πραγματικές συνθήκες, οι ερευνητές έκαναν και δεύτερο πείραμα, πηγαίοντας στην αγροτική Ινδία, όπου οι αγρότες ζαχαροκάλαμου πληρώνονται μόνο μία φορά το χρόνο για τις συγκομιδές τους. Είναι αρκετά πλούσιοι, μετά τη συγκομιδή και αρκετά φτωχοί τον τελευταίο μήνα πριν από τη συγκομιδή.
Οι αγρότες προέβησαν σε πιο κακές αποφάσεις στην πραγματική ζωή όταν αντιμετώπισαν μια οικονομική κρίση – έβαλαν σε ενέχυρο περισσότερα προσωπικά τους αντικείμενα, μια πραγματικά τραγική οικονομική απόφαση – και είχαν διπλάσιες πιθανότητες να δανειστούν χρήματα.
«Αυτό δεν μπορεί να εξηγηθεί από τις διαφορές στο διαθέσιμο χρόνο, τη διατροφή ή τον εργασιακό τους μόχθο», έγραψε η ομάδα του Shafir στην έκθεσή της. «Ούτε μπορεί να εξηγηθεί με το στρες: Αν και οι αγρότες παρουσιάζουν περισσότερο στρες πριν από τη συγκομιδή, αυτό δεν λαμβάνεται ως σημαντικό στη μείωση της γνωστικής επίδοσης. Αντί αυτού, φαίνεται ότι η ίδια η φτώχεια, μειώνει την γνωστική ικανότητα».
«Οι φτωχοί χρησιμοποιούν λιγότερο την πρόληψη στα θέματα υγείας, δεν τηρούν θεραπευτικά σχήματα, είναι αναβλητικοί χωρίς να διατηρούν τα ραντεβού τους, λιγότερο παραγωγικοί ως εργαζόμενοι, λιγότερο επιμελείς ως γονείς και χειρότεροι στη διαχείριση των οικονομικών τους», γράφουν οι συγγραφείς επικαλούμενοι μελέτες που υποστηρίζουν τις δηλώσεις τους. «Αυτές οι συμπεριφορές είναι ανησυχητικές από μόνες τους, αλλά είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες, διότι μπορεί να οδηγήσουν τους ανθρώπους αυτούς περαιτέρω στη φτώχεια».
Μπορούν να ληφθούν συγκεκριμένες πολιτικές και δράσεις που θα είναι βοηθητικές προς τον κόσμο, υποστηρίζουν οι ερευνητές. “Ένα πράγμα που χρειάζεται να γίνει, είναι να εξομαλυνθεί η ποιότητα ζωής” λέει ο Shafir. «Χρειάζεται να σκεφτούν τρόπους που θα γίνονται τα πράγματα ευκολότερα».
Οι πλούσιοι άνθρωποι μπορεί να έχουν νταντάδες, λογιστές και οδηγούς που απελευθερώνουν το μυαλό τους ώστε να είναι επικεντρωμένο σε άλλα προβλήματα. Οι φτωχοί άνθρωποι είναι συχνά απασχολημένοι μεταξύ ανεπαρκούς και αναξιόπιστης φροντίδας των παιδιών, στη μετακίνηση και στη στέγασή τους. «Άρα τι προτείνεται ως καλύτερο με τους ανθρώπους που χρειάζονται καλύτερη διαχείριση των οικονομικών τους; Να πληρώνονται σε τακτική βάση, αντί σποραδικά (αυτό βοηθάει)», υποστηρίζει ο Shafir.
«Η απευθείας χρέωση ενός ενοικίου μπορεί να βοηθήσει κάποιον που δυσκολεύεται να θυμηθεί να πληρώσει τον ιδιοκτήτη. Ακόμη και απλουστευμένες φόρμες για τη συλλογή των κοινωνικών παροχών μπορούν να βοηθήσουν». Δεν είναι μόνο η φτώχεια που αποσπά τους ανθρώπους, ισχυρίζεται ο Shafir. Η δίαιτα και άλλες ασχολίες που έχουν να κάνουν με τους ανθρώπινους πόρους, ενδέχεται, αν και σπάνια να ενεργούν το ίδιο. Ίσως αφορά το γεγονός ότι κατανομή και η επιμονή σε ασχολίες όπως το φαγητό, το χρόνο, τα χρήματα, μπορεί να διασπάσει τον ανθρώπινο εγκέφαλο.
«Παλαιότερες θεωρίες για τη φτώχεια, την έχουν συνδέσει με την προσωπική αποτυχία ή με συνθήκες που δεν έφεραν τελικά την επιτυχία», λέει ο Jiaying Zhao, ο οποίος εργάστηκε με τον Shafir σε αυτή τη μελέτη. «Υποστηρίζουμε ότι η έλλειψη οικονομικών πόρων από μόνη της μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη γνωστική λειτουργία. Η γνωστική συνθήκη ότι δεν υπάρχουν αρκετοί οικονομικοί πόροι μπορεί πραγματικά να είναι μια αιτία της φτώχειας», προσθέτει ο Zhao.
Η αγωνία για την απόκτηση χρημάτων, είναι μία τεράστια απόσπαση της προσοχής, διαπίστωσαν οι ερευνητές. «Αυτό σημαίνει ότι δεν είμαστε σε θέση να επικεντρωθούμε σε άλλα πράγματα στη ζωή μας, που χρειάζονται σίγουρα περισσότερο την προσοχή μας», δήλωσε ο Zhao.
Πηγή: inplainsight.nbcnews.com
