Την απάντηση την έχει ο Ιβάν Παβλόφ!
Μία νέα μελέτη ομάδας ερευνητών ψυχολογίας βρίσκει ότι η εμπιστοσύνη μας απέναντι στους ξένους εξαρτάται από την ομοιότητά τους με άλλους ανθρώπους που είχαμε γνωρίσει στο παρελθόν. Τα αποτελέσματά τους δείχνουν ότι εμπιστευόμαστε περισσότερο τους αγνώστους που μοιάζουν με άτομα του παρελθόντος μας και έχουμε κρίνει ως αξιόπιστα. Αντίθετα, εκείνους που μοιάζουν με ανθρώπους που έχουμε κρίνει στο παρελθόν ως αναξιόπιστους, τείνουμε να τους εμπιστευόμαστε λιγότερο.
Η μελέτη μας αποκαλύπτει ότι οι ξένοι αντιμετωπίζονται με δυσπιστία ακόμα και όταν μοιάζουν ελάχιστα με κάποιον που παλαιότερα έχουμε συνδέσει με ανήθικη συμπεριφορά, αναφέρουν οι ερευνητές ψυχολόγοι του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Όπως και ο σκύλος του Παβλόφ, ο οποίος, παρά το γεγονός ότι ήταν μαθημένος με ένα μόνο κουδούνισμα να βγάζει σάλιο σε παρόμοια κουδουνίσματα, έτσι και εμείς χρησιμοποιούμε πληροφορίες σχετικές με τον “ηθικό” χαρακτήρα ενός ατόμου, για να δούμε αν δημιουργεί εμπιστοσύνη. Λειτουργεί σαν ένας βασικός Παβλοβιανός μηχανισμός μάθησης για να σχηματίσουμε απόψη για τους ξένους.
Παίρνουμε αποφάσεις για την αξιοπιστία των ξένων χωρίς να το καταλαβαίνουμε
Οι αποφάσεις μας για την αξιοπιστία ενός ξένου ανθρώπου, χωρίς να έχουμε καμία άμεση ή ρητή πληροφόρηση σχετικά με αυτούς, λαμβάνονται με βάση την ομοιότητά τους με άλλους ανθρώπους που έχουμε συναντήσει, ακόμα και όταν δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αυτή την ομοιότητα, συμπληρώνουν οι ερευνητές ψυχολόγοι. Αυτό δείχνει ότι οι εγκέφαλοί μας αναπτύσσουν έναν μηχανισμό μάθησης στον οποίο οι ηθικές πληροφορίες που κωδικοποιούνται από εμπειρίες του παρελθόντος, καθοδηγούν τις μελλοντικές επιλογές μας.
Οι ψυχολόγοι έχουν καλύτερη αντίληψη για τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσονται οι κοινωνικές αποφάσεις σε επαναλαμβανόμενες προσωπικές αλληλεπιδράσεις. Λιγότερο ξεκάθαρος όμως είναι ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλός μας λειτουργεί κατά τις ίδιες αποφάσεις στην αλληλεπίδραση με τους ξένους.
Για να το διερευνήσουν αυτό, οι ερευνητές διεξήγαγαν μια σειρά από πειράματα επικεντρωμένα σε ένα παιχνίδι εμπιστοσύνης στο οποίο οι συμμετέχοντες λαμβάνουν μια σειρά αποφάσεων σχετικά με την αξιοπιστία των συνεργατών τους. Στην περίπτωση αυτή, αποφασίζοντας αν θα ανέθεταν τα χρήματά τους σε τρεις διαφορετικούς παίκτες που έβλεπαν σε φωτογραφίες.
Οι συμμετέχοντες γνώριζαν ότι τα χρήματα που θα επένδυαν θα πολλαπλασιάζονταν τέσσερις φορές και ότι ο άλλος παίκτης θα μπορούσε είτε να μοιραστεί τα κέρδη με το συμμετέχοντα (ανταπόδοση) είτε να κρατήσει τα χρήματα για τον εαυτό του (ελάττωμα). Oι μετρήσεις ήταν οι εξής: Κάθε παίκτης ήταν εξαιρετικά αξιόπιστος (ανταπόδοση 93% των περιπτώσεων), κάπως αξιόπιστος (ανταπόδοση 60% των περιπτώσεων) ή καθόλου αξιόπιστος (ανταπόδοση 7% των περιπτώσεων).
Σε μια δεύτερη άσκηση, ζητήθηκε από τους ίδιους τους συμμετέχοντες να επιλέξουν νέους συνεργάτες για ένα άλλο παιχνίδι. Ωστόσο, χωρίς οι συμμετέχοντες να το γνωρίζουν, τα πρόσωπα των πιθανών νέων συνεργατών άλλαζαν μορφή, ώστε να μοιάζουν με εκείνα των τριών αρχικών παικτών, έτσι ώστε οι νέοι συνεργάτες να έχουν κάποια φυσική ομοιότητα με τους προηγούμενους.
Παρόλο που τα άτομα δεν γνώριζαν συνειδητά ότι οι ξένοι (δηλαδή οι νέοι συνεργάτες) έμοιαζαν με εκείνους που είχαν προηγουμένως έρθει σε επαφή, οι συμμετέχοντες προτιμούσαν να παίζουν με τους ξένους που έμοιαζαν με τους αρχικούς παίκτες, που είχαν ανακαλύψει ότι ήταν αξιόπιστοι και απέφευγαν να παίζουν με ξένους που έμοιαζαν με τους αρχικούς μη αξιόπιστους παίκτες. Επιπλέον, αυτές οι αποφάσεις που έδειχναν εμπιστοσύνη ή δυσπιστία απέναντι στους ξένους, απεκάλυψαν μια ενδιαφέρουσα και σύνθετη βαθμίδα: η εμπιστοσύνη αυξανόταν σταθερά όσο ο άγνωστος έμοιαζε με τον αξιόπιστο συνεργάτη από το προηγούμενο πείραμα και μειωνόταν σταθερά όσο περισσότερο έμοιαζε με τον αναξιόπιστο.
Σε ένα επόμενο πείραμα, οι επιστήμονες εξέτασαν την εγκεφαλική δραστηριότητα των υποκειμένων καθώς λάμβαναν αυτές τις αποφάσεις. Εδώ διαπίστωσαν ότι στην περίπτωση εμπιστοσύνης των ξένων, οι εγκέφαλοι των συμμετεχόντων χρησιμοποιούσαν τις ίδιες νευρολογικές περιοχές με αυτές στο πρώτο πείραμα, συμπεριλαμβανομένης της αμυγδαλής, μιας περιοχής που παίζει σημαντικό ρόλο στη συναισθηματική μάθηση. Όσο μεγαλύτερη ήταν η ομοιότητα της νευρωνικής δραστηριότητας μεταξύ της αρχικής μάθησης για έναν αναξιόπιστο παίκτη και της απόφασης να εμπιστευθούν έναν ξένο, τόσο περισσότερο οι συμμετέχοντες αρνήθηκαν να εμπιστευτούν τον ξένο.
Αυτό το εύρημα δείχνει την εξαιρετικά προσαρμοστική φύση του εγκεφάλου, καθώς δείχνει ότι οι ηθικές εκτιμήσεις για τους ξένους ανθρώπους, προέρχονται από προηγούμενες μαθησιακές εμπειρίες.
Πηγή: neurosciencenews.com
Έρευνα: ΝΥU
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
