Όταν συμβεί κάποια αυτοκτονία ή κάποιο άλλο τραγικό γεγονός (φόνος, πέταμα παιδιού από το μπαλκόνι, κ.α), κανείς δεν γνώριζε τίποτα, κανείς από την οικογένεια δεν είχε καταλάβει κάτι και όλη η γειτονιά είναι ξαφνιασμένη με αυτό το τόσο απροσδόκητο γεγονός! Μιλώντας και ρωτώντας, ανακαλύπτεις πως τελικά η κατάσταση δεν είναι τόσο ανεξήγητη. Το άτομο αυτό βίωνε δυσκολίες, είχε κλειστεί στον εαυτό του ή ήταν από πάντα «περίεργος».
Τον όρο «έγκαιρη παρέμβαση» συχνά θα τον συναντήσουμε σε θέματα που αφορούν στην υγεία, στις διάφορες αναπτυξιακές διαταραχές παιδιών, αλλά και στην εξάρτηση. Τι σημαίνει όμως αυτός ο όρος και πόσο σημαντικός είναι για την ποιότητα της ζωής μας;
Παρεμβαίνω έγκαιρα σημαίνει, πως δρω πριν κάτι ξεκινήσει να έχει σοβαρές επιπλοκές για τη ζωή μου, την υγεία μου, την ανάπτυξή μου, την σχέση μου, την καθημερινότητά μου. Προλαβαίνω κάτι στην αρχή του, ώστε να μπορώ να το διορθώσω. Πίσω όμως από αυτό τον όρο, βρίσκεται μια ολόκληρη φιλοσοφία ζωής.
Σημαίνει πως είμαι παρόν στη ζωή μου, παρακολουθώ τι συμβαίνει, το αποδέχομαι και έχω διάθεση να ασχοληθώ μαζί του. Σημαίνει πως είμαι απελευθερωμένος από ταμπού και προκαταλήψεις, μπορώ να δω κατάματα το «πρόβλημα», αυτό που συμβαίνει και μπορεί αργότερα να με οδηγήσει σε δυσκολίες. Σημαίνει πως αναλαμβάνω την ευθύνη του εαυτού μου. Είμαι υπεύθυνος για όσα μου συμβαίνουν και κάνω ότι καλύτερο μπορώ για να φροντίσω τον εαυτό μου, να ζω με ποιότητα και σεβασμό σε μένα, να μην κατηγορώ άλλους για όσα μου συνέβησαν.
Υγεία ψυχική και σωματική
Αρκετές είναι οι φορές που οι άνθρωποι δεν εξετάζονται για να μην μάθουν τι έχουν. Προτιμούν να υπάρχει κάποια ασθένεια που δεν γνωρίζουν, παρά να έρθουν αντιμέτωποι με αυτή. Για παράδειγμα ο καρκίνος, μια ασθένεια ταμπού, όπου κάποιοι ούτε το όνομα της δεν αναφέρουν. Ακόμη όμως και όταν το μάθουν κλείνονται στον εαυτό τους, μη θέλοντας να πάρουν την οποιαδήποτε ψυχολογική υποστήριξη, νομίζοντας πως μόνο με φάρμακα και χημειοθεραπείες θα λυθεί το πρόβλημά τους. Ενώ υπάρχουν τόσες εξετάσεις και τόση πρόοδος στην ιατρική, μια μερίδα του πληθυσμού επιλέγει να μην τις αξιοποιεί. Τεστ ΠΑΠ, μαστογραφία, αλλά και πόσες εξετάσεις που πολλές φορές αρνούμαστε να κάνουμε, πιστεύοντας πως η οποιαδήποτε ασθένεια δεν θα συμβεί σε εμάς.
Σίγουρα υπάρχουν και περιπτώσεις, όπου κάποιες ασθένειες είναι μονόδρομος, ακόμα και αν τις ανακαλύψεις έγκαιρα μπορεί να μην καταφέρεις να ζήσεις, όμως αυτό δεν το γνωρίζεις από την αρχή. Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να γνωρίζει από τι πάσχει και να αποφασίσει αν και πως θα το παλέψει. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις, όπου ασθενείς με πολύ μικρή πρόγνωση ζωής τελικά τα κατάφεραν.
Σε ότι αφορά την ψυχική υγεία, η κατάσταση είναι δυσκολότερη, διότι δυστυχώς ακόμη και σήμερα, αρκετός κόσμος αποφεύγει να ζητήσει βοήθεια από κάποιον ειδικό. Το ενδιαφέρον είναι πως όταν κάποια αυτοκτονία συμβεί ή κάποιο άλλο τραγικό γεγονός (φόνος, πέταμα παιδιού από το μπαλκόνι, κ.α), κανείς δεν γνώριζε τίποτα, κανείς από την οικογένεια δεν είχε καταλάβει κάτι, όλη η γειτονιά είναι ξαφνιασμένη με αυτό το τόσο απροσδόκητο γεγονός!! Μιλώντας και ρωτώντας, ανακαλύπτεις πως τελικά η κατάσταση δεν είναι τόσο ανεξήγητη. Το άτομο αυτό βίωνε δυσκολίες, είχε κλειστεί στον εαυτό του ή ήταν από πάντα «περίεργος». Πόσες οικογένειες κρατούν κρυμμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους ή οι ίδιοι οι γονείς (αλκοολισμός, εξάρτηση, ψυχική ασθένεια, νοητική στέρηση, αυτισμός, σεξουαλική κακοποίηση), προκειμένου να μην σχολιαστούν από τον περίγυρο ή ακόμη χειρότερα επειδή δεν ξέρουν πώς να το αντιμετωπίσουν και που πρέπει να απευθυνθούν.
Αλλά και σε πιο απλές περιπτώσεις, διαζύγιο, θάνατος, ανεργία, προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις, κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν να μην ζητήσουν βοήθεια, με αποτέλεσμα το πρόβλημα τους να διογκωθεί και να υπάρχουν σοβαρότερες δυσκολίες να αντιμετωπίσουν.
Φιλικές και ερωτικές σχέσεις
Πιστεύω πως η έγκαιρη παρέμβαση είναι απαραίτητη και σε όλες μας τις σχέσεις, φιλικές, ερωτικές, οικογενειακές. Η έγκαιρη παρέμβαση, είναι η φροντίδα που δίνουμε στον εαυτό μας και στο φίλο μας, στο σύντροφό μας, στο παιδί μας. Ο χωρισμός και η απομάκρυνση δεν έρχεται ξαφνικά μια ημέρα, έρχεται σιγά – σιγά, σε κάθε φράση που δεν είπαμε, σε κάθε συναίσθημα που κρατήσαμε και δεν εκφράσαμε, σε κάθε στιγμή που χάθηκε και δε δώσαμε την απαραίτητη αξία.
Σίγουρα οι σχέσεις περνάνε φάσεις, τελειώνουν, ξεκινάνε, χάνονται και ξαναβρίσκονται, όμως χρειάζεται να είμαστε παρόντες, να ζούμε το τώρα και να αναρωτιόμαστε αν είμαστε ικανοποιημένοι και ευτυχισμένοι σε αυτές. Ακόμη και το να τελειώσει μια σχέση την κατάλληλη στιγμή, είναι πολύ καλύτερο από το να διαιωνίζεται και να αισθανόμαστε εγκλωβισμένοι μέσα της. Η επικοινωνία, η ειλικρίνεια, η ανανέωση, η παρατήρηση και η διερώτηση του που βρίσκομαι στη σχέση αυτή, τι θέλω εγώ και ο άλλος πάντα βοηθά στο να ξεκαθαρίζει το τοπίο, όταν υπάρχει ομίχλη.
Σίγουρα οι ρυθμοί που ζούμε, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε, αλλά και οι πολλαπλοί ρόλοι στους οποίους καλούμαστε να ανταπεξέλθουμε καθημερινά, μας αποπροσανατολίζουν, μας κάνουν να κλεινόμαστε και να χανόμαστε. Είναι λοιπόν ένα στοίχημα ζωής το να μείνουμε επικεντρωμένοι, όσο μπορούμε στο παρόν, στον εαυτό μας, σε όσα αγαπάμε και ονειρευόμαστε και να τα κρατήσουμε ζωντανά. Πολλές φορές θα χαθούμε αλλά ακολουθώντας το φως μέσα μας, υπάρχει πάντα η πιθανότητα να ξαναβρούμε το δρόμο μας ή να φτιάξουμε έναν καινούργιο.
