Έχει αξία να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου;

Η πρώτη συνάντηση με κάποιον άλλο πάντα μας αγχώνει. Να προβάλλουμε τα δυνατά μας σημεία ή τον αυθεντικό εαυτό μας; Τι επιλέγετε;

Η πρώτη συνάντηση με κάποιον άνθρωπο αποτελεί πρόκληση, όταν ειδικότερα προσπαθείτε να προβάλετε τον καλύτερό σας εαυτό. Θέλετε να σας βλέπουν όσο πιο θετικά γίνεται, αλλά τι θα μπορούσατε να κάνετε προκειμένου αυτή η πρώτη εντύπωση να είναι η καλύτερη;

Η επιλογή σε αυτές τις καταστάσεις πρώτης εντύπωσης είναι αν θα είστε «ο εαυτός σας», με τα προτερήματα και τα ελαττώματά του, ή αν θα τον «ραφινάρετε» και θα παρουσιάσετε μια πιο εκλεπτυσμένη εικόνα του. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι συνέπειες της σωστής επιλογής είναι σχετικά μικρές. Όταν, όμως, είστε υποψήφιος για μια νέα θέση εργασίας, τότε οι συνέπειες είναι σημαντικές.

Σύμφωνα με την Μπρουκ Σαρμπονό και τους συνεργάτες της από το Πανεπιστήμιο του Γκελφ, η συνέντευξη για εργασία αποτελεί βασικό παράγοντα για το αν οι συνεντευξιαζόμενοι θα λάβουν τη θέση ή θα απορριφθούν. Ο ερωτώμενος προφανώς θέλει να αποδώσει όσο το δυνατόν καλύτερα και μπορεί ενδεχομένως να βιώσει μια σειρά από ψυχολογικές αντιδράσεις, συμπεριλαμβανομένου του αυξημένου άγχους και της τάσης να χρησιμοποιεί τακτικές αυτοπαρουσίασης.

Πράγματι, σύμφωνα με την οπτική που είναι γνωστή ως «θεωρία αλληλεξάρτησης», όταν ένα άτομο εξαρτάται από ένα άλλο για ένα σημαντικό αποτέλεσμα, προσπαθεί να «δώσει σήμα» για τις ικανότητές του και καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να το κάνει, συμπεριλαμβανομένης της αναφοράς σε ψευδείς πληροφορίες σχετικά με την προσωπικότητά του.

Ωστόσο, δεν πράττουν όλοι το ίδιο. Υπάρχει μια στρατηγική εντυπώσεων, γνωστή ως «αυτοεπαλήθευση», στην οποία οι συνεντευξιαζόμενοι χρησιμοποιούν «ειλικρινή σήματα, όπου μεταφέρουν την αλήθεια για τον εαυτό τους, ώστε αυτός που παίρνει τη συνέντευξη να μπορεί να αποφασίσει με ακρίβεια για το επίπεδο καταλληλότητάς τους», όπως αναφέρουν οι συγγραφείς. Το ερώτημα είναι ποια προσέγγιση θα έχει καλύτερο αποτέλεσμα; Έχει αξία να είσαι ειλικρινής για τον εαυτό σου;

Η αυτοεπαλήθευση ως μέσο διαχείρισης εντυπώσεων

Μπορεί να σας ιντριγκάρει η ιδέα ότι ο καλύτερος τρόπος για να εντυπωσιάσετε κάποιον, είτε είναι ξάδερφος είτε υποψήφιος εργοδότης, είναι να είστε αυθεντικοί. Προηγούμενη έρευνα για την αυτοεπαλήθευση υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι «γενικά έχουν κίνητρο να ενισχύσουν τις δικές τους απόψεις για τον εαυτό τους, δημιουργώντας κοινές απόψεις, για τον εαυτό τους, στο μυαλό των άλλων». Με άλλα λόγια, έχετε μια συγκεκριμένη άποψη για τον εαυτό σας και προβάλλοντάς τη στον τρόπο που σας βλέπουν οι άλλοι άνθρωποι, μπορείτε να την επιβεβαιώσετε.

Το εκπληκτικό χαρακτηριστικό της αυτοεπαλήθευσης είναι ότι η επιθυμία σας να σας δουν με ειλικρίνεια μπορεί να αναφέρεται τόσο στα θετικά όσο και στα αρνητικά στοιχεία σας. Πιθανώς μπορείτε να αντιληφθείτε πώς λειτουργεί αυτή η διαδικασία εάν είστε σε σχέση. Το να χρειάζεται να βάζετε συνεχώς ένα ψεύτικο προσωπείο μπορεί να είναι εξουθενωτικό, κι επίσης θα δημιουργήσει εμπόδια στην ειλικρινή και αμοιβαία επικοινωνία. Αλλά σε μια νέα κατάσταση, πώς θα μπορούσε να αποβεί θετικό;

Όπως αποδεικνύεται, το να δείξετε τον πραγματικό σας εαυτό μπορεί στην πραγματικότητα να είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να εντυπωσιάσετε ένα άτομο που συναντάτε για πρώτη φορά. Μια άλλη επιλογή για τη διαχείριση των πρώτων εντυπώσεων είναι να είστε ειλικρινείς, αλλά να τονίζετε τα δυνατά σας σημεία.

Δεν χρειάζεται να επινοείτε πράγματα, αλλά μπορείτε να διαμορφώσετε τον τρόπο που περιγράφετε τον εαυτό σας έτσι ώστε να προβάλετε τις ικανότητές σας, τα επιτεύγματα ή τις προσωπικές σας ιδιότητες. Υπάρχουν επίσης πολλές άλλες τεχνικές διαχείρισης εντυπώσεων, αλλά καμία δεν έχει την ποιότητα της αυτοεπαλήθευσης, σύμφωνα με τους συγγραφείς.

Διαβάστε σχετικά: Ο Εαυτός μας. O άγνωστος μόνιμος σύντροφος της ζωής μας

Δοκιμάζοντας την αυτοεπαλήθευση ως στρατηγική διαχείρισης εντυπώσεων

Προκειμένου να προσδιορίσουν εάν οι άνθρωποι χρησιμοποιούν ακόμη την αυτοεπαλήθευση κατά τη συνέντευξη εργασίας, οι ερευνητές ζήτησαν από 252 προπτυχιακούς φοιτητές, που έδωσαν συνέντευξη για θέσεις εργασίας, να συμπληρώσουν μια διαδικτυακή έρευνα στην οποία περιέγραψαν τις στρατηγικές που χρησιμοποίησαν. Οι βαθμολογητές κωδικοποίησαν τις απαντήσεις τους σε 12 τελικές κατηγορίες. Πάνω από το ένα πέμπτο του δείγματος δήλωσε ότι χρησιμοποίησε αυτοεπαλήθευση στις συνεντεύξεις.

Δείτε, παρακάτω, αν η αυτοεπαλήθευση θα ταίριαζε με τη δική σας συμπεριφορά εάν βρισκόσασταν σε παρόμοια κατάσταση:

Ήμουν 100% ειλικρινής. Δεν προσπαθώ να πω ότι έχω δεξιότητες που δεν έχω. Συνειδητοποιώ τα μειονεκτήματά μου και είμαι ειλικρινής στη συνέντευξη.

Συγκρίνετε αυτήν την απάντηση με την κατηγορία που ορίζεται ως χρήση ειλικρινούς αυτοπροβολής:

Επικεντρώθηκα στους υψηλούς μου βαθμούς. Τόνισα το ταίριασμα μεταξύ του προγράμματος σπουδών μου και της οργάνωσης/θέσης.

Τέλος, μπορείτε να δείτε πώς και οι δύο αυτές προσεγγίσεις έρχονται σε αντίθεση με αυτό που οι ερευνητές αποκαλούν προσαρμογή:

Έκανα έρευνα για την εργασία και τη θέση και προσάρμοσα τις απαντήσεις μου για να ταιριάζουν στις αξίες μου, είπα την αλήθεια, αλλά φρόντισα οι απαντήσεις μου να είναι συνεπείς με αυτό που πίστευα ότι ήθελε ο εργοδότης.

Οι φοιτητές που χρησιμοποίησαν την αυτοεπαλήθευση ανέφεραν αρκετούς λόγους που το έκαναν, αλλά, ίσως, ο κυριότερος λόγος ήταν για να κάνουν ευνοϊκή εντύπωση στον συνεντευξιαστή. Όπως είπε ένας φοιτητής Ήμουν ο εαυτός μου και ήλπιζα ότι αυτό θα ήταν αρκετό για να με κάνει να ξεχωρίσω. Θα μπορούσε τελικά η ειλικρίνεια να αποδώσει καρπούς;

Οι επόμενες δύο μελέτες εξέτασαν αυτό ακριβώς το ερώτημα, χρησιμοποιώντας ξεχωριστά δείγματα φοιτητών πανεπιστημίου που έδιναν συνέντευξη για μια πραγματική ή προσομοιωμένη εργασία.

Επιπλέον, η ομάδα των συγγραφέων προσπάθησε να διαπιστώσει αν όσοι χρησιμοποιούσαν την αυτοεπαλήθευση θα είχαν όντως υψηλότερη βαθμολογία στο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που είναι γνωστό ως «ειλικρίνεια-ταπεινότητα», μια συνθήκη που περιλαμβάνει ευθύτητα, ειλικρίνεια, δικαιοσύνη και το αυτονόητο χαρακτηριστικό της «αποφυγής απληστίας». Οι ερευνητές επίσης εξέτασαν αν οι συνεντευξιαζόμενοι που χρησιμοποίησαν την αυτοεπαλήθευση αισθάνονταν λιγότερο ανήσυχοι και αγχωμένοι σχετικά με τη συνέντευξη.

Όσον αφορά τα κύρια ευρήματα της μελέτης, οι ερωτηθέντες, στα σενάρια της συνέντευξης για εργασία, ανέφεραν σχετικά υψηλή χρήση αυτοεπαλήθευσης, αλλά συνήθως μαζί με άλλες στρατηγικές. Όπως κατέληξαν οι συγγραφείς, η ακριβής παρουσίαση του εαυτού είναι η προεπιλεγμένη στρατηγική, και ίσως οι ερωτηθέντες να καταφεύγουν στις λιγότερο κοινές στρατηγικές μόνο εάν το απαιτεί η κατάσταση.

Και οι δύο στρατηγικές αυτοεπαλήθευσης και ειλικρινούς διαχείρισης εντυπώσεων συνδέθηκαν με το χαρακτηριστικό προσωπικότητας της ειλικρίνειας-ταπεινότητας, αλλά οι δύο στρατηγικές συνέντευξης αποδείχτηκαν στατιστικά διαφορετικές μεταξύ τους.

Όσον αφορά το ποια στρατηγική συνέντευξης για εργασία ήταν πιο αποτελεσματική, τα ευρήματα δεν παρείχαν σαφή υποστήριξη για την αξία της αυτοεπαλήθευσης πάνω και πέρα από οποιαδήποτε άλλη τακτική διαχείρισης εντυπώσεων.

Ωστόσο, από την πλευρά του ερωτώμενου, υπήρχε ένα σαφές πλεονέκτημα όσον αφορά τα αντιληπτά επίπεδα άγχους. Αυτό το εύρημα υποστηρίζει την αρχική θεωρία που αναφέρει ότι οι άνθρωποι με το να είναι αληθινοί στην αυτοπαρουσίασή τους, σε εξαιρετικά αγχωτικά σενάρια αξιολόγησης, αισθάνονται καλύτερα όταν μπορούν απλώς να είναι ο εαυτός τους.

Επίσης, δεδομένου ότι η αυτοεπαλήθευση και το παραπλανητικό καλόπιασμα (ψέματα για να φαίνονται καλύτεροι) ήταν στρατηγικές αρνητικής συσχέτισης, είναι πιθανό το άγχος να είναι μικρότερο όταν ο άνθρωπος λέει την αλήθεια, επειδή δεν χρειάζεται να ανησυχεί μήπως πιαστεί να ψεύδεται.

Πώς η αυτοεπαλήθευση μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τις εντυπώσεις

Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι δεν έχετε κάτι να χάσετε αλλά μόνο να κερδίσετε από την προβολή της εικόνας του εαυτού σας με την οποία νιώθετε πιο άνετα. Παρόλο που δεν θα θέλατε σκόπιμα να φαίνεστε χειρότεροι, πιθανότατα θα έχετε καλύτερη απόδοση αν απλώς προσπαθήσετε να χαλαρώσετε και αφήσετε τα πράγματα να κυλήσουν μόνα τους.

Για καταστάσεις υψηλότερου κινδύνου, όπως μια σημαντική συνέντευξη, μια συνάντηση ή μια κοινωνική αλληλεπίδραση με κάποιον άγνωστο, σκεφτείτε ποιο θα θέλατε να είναι το αποτέλεσμα.

Σκεφτείτε τι θα περιμένατε από εσάς, ώστε να μπορέσετε να κάνετε τη δική σας εσωτερική αντιστοίχιση μεταξύ των απαιτήσεων της κατάστασης και των δικών σας ικανοτήτων. Μπορείτε επίσης να προσποιηθείτε ότι παίρνετε συνέντευξη ή αξιολογείτε το άλλο άτομο και όχι το αντίστροφο. Αυτή η παράδοξη ερμηνεία θα σας βοηθήσει να χαλαρώσετε ακόμα περισσότερο.

Συνοψίζοντας, το να παραδεχτείς τα μειονεκτήματά σου φαίνεται να είναι εξίσου σημαντικό με το να εστιάσεις στα δυνατά σου σημεία, όταν πρόκειται για διαχείριση εντυπώσεων μιας πρώτης συνάντησης. Αυτές οι πρώτες συναντήσεις είναι πιο πιθανό να βοηθήσουν στη δημιουργία ισχυρότερων και πιο μακροχρόνιων αλληλεπιδράσεων όταν προβάλλετε μια αυθεντική εκδοχή του εαυτού σας.

Αναφορές:

Charbonneau, B. D., Reed, M., & Powell, D. M. (2021). Συμπεριφορά αυτοεπαλήθευσης ως τακτική συνέντευξης εργασίας. International Journal of Selection and Assessment.

Μετάφραση: Mαρίλια Γιακουμή, φιλόλογος-ειδική παιδαγωγός
Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή