Ο όρος mobbing προέρχεται από την Αγγλική λέξη “to mob”, που σημαίνει επιτίθεμαι, καταπιέζω ή εισβάλλω. Αλλιώς μπορεί να ερμηνευθεί ως συναισθηματική κακοποίηση, πρόκληση ψυχολογικού τρόμου ή εκφοβισμού.
Το φαινόμενο mobbing στους χώρους εργασίας αποδίδεται ως η εχθρική και ανήθικη συμπεριφορά, η οποία κατευθύνεται με συστηματικό τρόπο σε ένα άτομο, και προέρχεται είτε από ένα άτομο, είτε από περισσότερα άτομα, που βρίσκονται στο χώρο εργασίας (Duffy & Sperry, 2012).
Πολλοί ερευνητές περιγράφουν το φαινόμενο αυτό, εστιάζοντας σε διαφορετικές πτυχές του, ενώ τονίζουν ότι δεν είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο και υπήρχε από παλιά. Για παράδειγμα υπάρχει το mobbing, που παρατηρείται μεταξύ ανωτέρου – υφισταμένου, όπου ο θύτης εκμεταλλεύεται τη θέση εξουσίας (bossing), ενώ μπορεί και να εντοπιστεί μεταξύ συναδέλφων, οι οποίοι έχουν «κακές» εργασιακές σχέσεις, σε περιβάλλοντα εργασιακής ανασφάλειας και παρεξηγημένου ανταγωνιστικού πνεύματος.
Επιπρόσθετοι παράγοντες, που επηρεάζουν την ύπαρξη mobbing είναι η εταιρική κουλτούρα, που αδυνατεί να αναγνωρίσει επαρκώς το συγκεκριμένο ζήτημα, οι απροσδόκητες αλλαγές σε μια επιχείρηση, η μεταβλητότητα και η εργασιακή ανασφάλεια στην ευρύτερη κοινότητα, η δυσαρέσκεια στους εργασιακούς χώρους, η υψηλή έκθεση σε στρεσογόνα ερεθίσματα και άλλα.
Οι παράγοντες αυτοί, έχει βρεθεί, ότι συνδέονται στενά και με το στυλ ηγεσίας και διοίκησης, με την έννοια ότι αν το στυλ ηγεσίας είναι αυταρχικό και καλλιεργεί ένα στρεσογόνο εργασιακό περιβάλλον, συμβάλλει στη δημιουργία ενός κλίματος, που ευνοεί τις συνθήκες για την εκδήλωση του φαινομένου mobbing. Αντίθετα, αν το στυλ ηγεσίας είναι διαλλακτικό και μετασχηματιστικό και καλλιεργεί ένα πιο συναδελφικό κλίμα, καλλιεργείται ένα θετικό εργασιακό περιβάλλον, που δεν ευνοεί την εκδήλωση του mobbing (Divincova & Sivacova, 2014).
Αρκετές μελέτες επισημαίνουν ότι το «θύμα» του mobbing δεν είναι συνήθως ένα άτομο με παθητική στάση και χαμηλή αυτοπεποίθηση, αλλά ένα άτομο που είναι δραστήριο, ενεργητικό και με υψηλή αυτοπεποίθηση, καθώς οι υπόλοιποι θεωρούν ότι λειτουργεί απειλητικά σε ένα πιθανό πλαίσιο υψηλού ανταγωνισμού (Kratz, 2010).
Το mobbing έχει τεράστιες αρνητικές συνέπειες για τον ίδιο τον εργαζόμενο, αφού επηρεάζει άμεσα την υγεία του και στη συνέχεια την εργασιακή του απόδοση. Τα θύματα του mobbing έχουν συχνά πονοκεφάλους, κοιλόπονους, στομαχικές διαταραχές και πολύ συχνά επηρεάζεται η ψυχική τους υγεία ποικιλοτρόπως, ακόμη και με την εμφάνιση ψυχικών ασθενειών.
Αξίζει να αναφερθεί ότι πολλές θέσεις εργασίας εγκαταλείπονται λόγω του mobbing και πολλά θύματα του mobbing είναι πιθανόν να μείνουν άνεργοι μακροχρόνια, μέχρι να ξεπεράσουν τη δυσάρεστη εμπειρία. Οι αρνητικές επιπτώσεις επομένως εξαπλώνονται και σε κοινωνικό επίπεδο.
Διαβάστε σχετικά: Η παρενόχληση στο χώρο της εργασίας
Κατ’ επέκταση, το φαινόμενο αυτό επηρεάζει αρνητικά την εργασιακή δομή στην οποία συμβαίνει, καθώς μειώνεται η παραγωγικότητα, το προσωπικό παραιτείται, χάνεται χρόνος στη διερεύνηση του τι ακριβώς συμβαίνει και φυσικά εξαπλώνεται η αρνητική φήμη της εργασιακής δομής, με τέτοιο τρόπο, που συμβάλλει σε δεύτερο χρόνο στην υποβάθμισή της.
Αξίζει τέλος να αναφερθεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε δήλωση το 2002 με θέμα “Υιοθετώντας την αλλαγή στην εργασία και την κοινωνία: μια κοινοτική στρατηγική για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία”.
Στη συγκεκριμένη δήλωση προτάθηκε η ανάπτυξη μιας προληπτικής κουλτούρας και η εκπαίδευση-κατάρτιση όλων των κοινωνικών παραγόντων, που συνδέονται με τις σχέσεις εργοδοτών – εργαζομένων, προκειμένου να προάγουν την ποιότητα του εργασιακού περιβάλλοντος και να αντιμετωπισθεί η ψυχολογική παρενόχληση και η βία στην εργασία (www.europarl.europa.eu).
Βιβλιογραφικές πηγές
- Divincova, A. & Sivacova, B. (2014). Mobbing At Workplace and its Impact On Employee Performance. Human Resources Management & Ergonomics. Vol. 8, p. 20-34.
- Duffy, M. & Sperry, L. (2012). Mobbing. New York: Oxford University Press. 305 p. ISBN 978-0-19-538001-9.
- Kratz, H. J. (2010). Musterreaktionen auf mündliche Angriffe. Regensburg: Schattauer Verlag. 224 p. ISBN 978-3-8029-3980-8.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
