Η ικανότητα για αυτο-ανακούφιση είναι η κληρονομιά της ιστορίας της φροντίδας που λάβαμε. Πόσο εύκολο είναι να ανακουφίσουμε τον εαυτό μας όταν δεν το έχουμε διδαχθεί;
Ας φανταστούμε πως είμαστε μες στη μαύρη νύχτα, κι ότι βρισκόμαστε στη γη μοναχά τρεις μήνες. Τα περισσότερα είναι ακόμη πολύ θολά. Αισθανόμαστε βαθιά αβοήθητοι, μετά βίας μετακινούμε το κεφαλάκι μας και είμαστε απόλυτα στο έλεος των άλλων. Οι πηγές άγχους και χαράς είναι έξω από το αντιληπτικό μας πεδίο. Υπερβολικά έντονες ανάγκες έρχονται και ξανάρχονται σαν κύματα και δεν έχουμε τρόπο να βγάλουμε νόημα από αυτές – πόσο μάλλον να τις επικοινωνήσουμε στους άλλους.
Πριν ένα λεπτό, κοιμόμασταν σε μια τρυφερή σκοτεινή ζέστη. Τώρα ξαφνικά νιώθουμε χαμένοι, απομονωμένοι και πολύ αναστατωμένοι. Νιώθουμε έναν πόνο κάπου στο στομάχι, αλλά υπάρχει και μια διάχυτη αγωνία. Νιώθουμε μόνοι και βαθιά θλιμμένοι. Το δωμάτιο είναι σκοτεινό και υπάρχουν μυστήριες σκιές στον τοίχο που εμφανίζονται και εξαφανίζονται τυχαία.
Σε μια έκρηξη πανικού, αρχίζουμε να κλαίμε γοερά μες στο σκοτάδι. Τίποτα δε συμβαίνει. Σταματάμε για να ανακτήσουμε την αναπνοή μας -και μετά ξεκινάμε να κλαίμε ακόμη πιο δυνατά. Τα πνευμόνια μας στραγγίζουν από την προσπάθεια. Και πάλι τίποτα. Το σκοτάδι και η μοναξιά δυναμώνουν και γίνονται όλο και πιο απειλητικά. Τώρα πια νιώθουμε καθαρή απελπισία: σα να τέλειωσε οτιδήποτε αληθινό και καλό- και κλαίμε σα να θέλουμε να ξορκίσουμε το θάνατο.
Επιτέλους, τη στιγμή που φαίνεται πως δεν αντέχουμε άλλο πια, η πόρτα ανοίγει. Ένα ζεστό πορτοκαλί φως ανάβει. Είναι ένα οικείο πρόσωπο. Μας χαμογελάνε, λένε το όνομα που συνήθως χρησιμοποιούν για εμάς, μας σηκώνουν και μας τοποθετούν στο στέρνο. Εκεί, μπορούμε να ακούσουμε έναν οικείο χτύπο καρδιάς κι ένα ζεστό χέρι μας χαϊδεύει τρυφερά το κεφαλάκι. Γλυκά μας κινούν πέρα δώθε, και τραγουδούν τρυφερά, ένα γλυκό νανούρισμα. Οι λυγμοί μας κατευνάζονται, ένα χαμόγελο αχνοφαίνεται. Είναι λες και οι μοχθηροί δαίμονες και τα ανελέητα τελώνια εκδιώχθηκαν – και ότι η ζωή μπορεί να είναι υποφερτή στο κάτω κάτω.
Το να καθησυχάζουμε είναι μια από τις πιο ευγενικές χειρονομίες που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι ο ένας για τον άλλο. Μια κίνηση που βρίσκεται κοντά στον πυρήνα της αγάπης- και που κάνει τη διαφορά ανάμεσα στην επιθυμία να πεθάνουμε και την ικανότητα να αντέξουμε.
Όσο παράξενο κι αν ακούγεται, φαίνεται να είναι πολύ δύσκολο το να καθησυχάσουμε τον εαυτό μας εκτός κι αν πρώτα -ειδικά στην παιδική ηλικία– έχουμε παρηγορηθεί σωστά από κάποιον άλλον. Η ικανότητα για αυτο-ανακούφιση είναι η κληρονομιά της ιστορίας της φροντίδας που λάβαμε. Αν μας αγκάλιασαν αρκετά όταν ήμασταν ακόμη πολύ μικροί, και εν μέσω του πανικού μας μας διαβεβαίωσαν αρκετά ότι θα τα καταφέρουμε, τότε ένα μέρος του νου μας έχει μάθει την τέχνη της ανακούφισης και μπορεί να παρηγορήσει και άλλους.
Διαβάστε σχετικά: Η στενή επαφή και οι αγκαλιές στη βρεφική ηλικία αλλάζουν το γενετικό μας επίπεδο
Σε στιγμές κρίσης, είμαστε ικανοί να εντοπίσουμε μια φωνούλα που καθησυχάζει τα κύματα φόβου και αυτο-λύπησης: μπορούμε να τα καταφέρουμε, μπορούμε να τους μιλήσουμε, οι άνθρωποι καταλαβαίνουν, αντιδρούμε αν όχι, αυτό που μετράει είσαι εσύ, είσαι ικανός και αξίζεις. Έχουμε διαθέσιμη μια ξεκάθαρη, αποφασιστική απάντηση, ακόμη και στα πιο τρομερά γεγονότα όπως και στους συνηθισμένους πανικούς. Έχουμε μια πίστη ότι θα αντέξουμε, ότι κάτι θα γίνει και ότι δεν αξίζουμε το χειρότερο.
Αναλογιζόμενοι πάνω στην τέχνη της ανακούφισης, μπορούμε να εντοπίσουμε όλα αυτά που μας λείπουν. Δεν είμαστε μυστηριωδώς ανεπαρκείς, μας ανέθρεψαν απλώς ενήλικες που και οι ίδιοι δεν είχαν επαρκώς φροντιστεί. Χρειάζεται να δώσουμε φροντίδα στα χαμένα κομμάτια της ψυχής μας.
Είναι που δεν απολαύσαμε αρκετή φροντίδα και η ζωή φαίνεται πολύ πιο σκληρή από όσο θα μπορούσε να είναι, είναι που σήμερα η απόρριψη φαίνεται τόσο πιο πικρή, που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φαντάζουν τόσο τρομακτικά, η αποδοκιμασία τόσο τρομερή, η αβεβαιότητα φαίνεται τόσο αβάστακτη, ο ύπνος τόσο ανεπαρκής, οι διακοπές ανησυχητικές, τα χάδια των άλλων τόσο ξένα – και τόσες πολλές από τις μέρες και τις νύχτες μας σα να απειλούνται από επιθανάτιες εμπειρίες.
Πρέπει παρόλα αυτά να πιστέψουμε πως υπάρχουν υποκατάστατα και ευκαιρίες για να αναπληρώσουμε. Μπορούμε να ανατρέξουμε στη μουσική, στα ημερολόγια, στο κρεβάτι, στα μπάνια, αλλά το πιο σημαντικό, στους ανθρώπους. Ωστόσο, το να αναζητήσουμε τους ανθρώπους που μπορούν να μας παρηγορήσουν μπορεί να είναι το πιο δύσκολο βήμα. Μπορεί να μπερδέψουμε την ικανότητα για φροντίδα με την αδυναμία ή την αφέλεια. Μπορεί να περάσουμε τον φροντιστικό για τρελό.
Μπορεί να χρειαζόμαστε ανακούφιση τόσο πολύ, που να μην τη ζητάμε ευγενικά, αλλά να την απαιτούμε με μη παραγωγικό τρόπο- ή να πέφτουμε σε αμυντική ανεξαρτησία, γιατί νομίζουμε μας βοηθάει. Αυτοί που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη συχνά δεν έχουν ιδέα για το έλλειμμά τους, κανένα λογικό τρόπο να λεκτικοποιήσουν την ανάγκη τους-– και μια πεισματική καχυποψία κάθε φορά που κάποιος είναι ευγενικός μαζί τους.
Θα έπρεπε να προσπαθούμε να μην κάνουμε τα πράγματα στο μυαλό μας πιο τρομακτικά από όσο πραγματικά είναι. Ας προσφέρουμε στους άλλους συνεχώς ανακούφιση-και να επιμένουμε στα πιο άνυδρα κομμάτια της ψυχής μας γιατί κι εκείνα αξίζουν να δεχτούν καλοσύνη και διαβεβαίωση.
Πηγή: The Book of Life
Μετάφραση: Μαρία Μαγγανάρη, Ψυχοθεραπεύτρια
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
