Στην εποχή των influencers θεραπευτών και των εφαρμογών ψυχικής υγείας, χρειάζεται να είμαστε πιο ενημερωμένοι και προσεκτικοί για τον/την θεραπευτή/τρια που θα επιλέξουμε.
Από τους influencers θεραπευτές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μέχρι τις πλατφόρμες ψυχοθεραπείας που διαφημίζονται στα κοινωνικά δίκτυα, η ψυχοθεραπεία γίνεται όλο και πιο μαζική, ωστόσο πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν ελάχιστα ποιος είναι ο επαγγελματίας απέναντί τους και τι ποιότητα θεραπευτικού έργου λαμβάνουν.
Οι ειδικοί δήλωσαν ότι χρειάζεται επειγόντως περισσότερη πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας της ψυχοθεραπείας, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι επιδείνωσης της ψυχικής υγείας τους.
«Το κοινό πρέπει να κατανοήσει ακόμη καλύτερα ότι η ψυχοθεραπεία μπορεί να κάνει καλό, αλλά μπορεί επίσης να κάνει και κακό και οτιδήποτε είναι αρκετά δυνατό για να αλλάξει τη ζωή σας προς το καλύτερο, είναι επίσης δυνατό για να σας βλάψει, αν βρεθείτε σε λάθος χέρια και γίνεται εσφαλμένα ή απερίσκεπτα», δήλωσε η Γκλένις Πάρρυ, ομότιμη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Sheffield και διαπιστευμένη ψυχοθεραπεύτρια.
Η Πάρρυ δήλωσε ότι υπάρχουν ελάχιστα καλά ερευνητικά στοιχεία για να διαπιστωθεί η έκταση της βλάβης που προκαλούν οι ανεπαρκώς καταρτισμένοι θεραπευτές. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα στοιχεία δείχνουν ότι η θεραπεία κάνει καλό, με την έρευνα να δείχνει ότι περίπου το 5-8% των ανθρώπων αισθάνονται χειρότερα μετά τη θεραπεία, Ωστόσο, πρόσθεσε ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να ερευνηθεί η αποτελεσματικότητά της στις διαδικτυακές εφαρμογές.
Ένα ανησυχητικό σημάδι, είπε, είναι οι θεραπευτές που λένε ότι «πρέπει να νιώσετε χειρότερα για να νιώσετε καλύτερα» και ένα άλλο ήταν όταν ένας θεραπευτής δεν συζητούσε τις προσδοκίες της θεραπείας με τον θεραπευόμενο. «Ο θεραπευτής πρέπει να εκτιμήσει τον κίνδυνο και κάποιοι δεν το κάνουν. Αντιθέτως μπαίνουν βαθιά στη θεραπεία, χωρίς να κατανοούν τα τρωτά σημεία κάποιου ή το ιστορικό ψυχωτικών διαταραχών», είπε.
Για να το κάνουν αυτό, θα πρέπει να έχουν την ικανότητα να κατανοήσουν «τα όρια των δυνατοτήτων τους» και να γνωρίζουν πώς να παραπέμψουν σε εξειδικευμένες υπηρεσίες, για παράδειγμα σε έναν ψυχίατρο ή σε έναν ειδικό σε θέματα νευροδιαφορετικότητας, αν χρειαστεί.
«Ένας από τους λόγους για τους οποίους η θεραπεία μπορεί να είναι επιβλαβής, είναι οι ανεπαρκείς θεραπευτές που είναι κυριολεκτικά κακοποιητικοί ή εκμεταλλεύονται τις συνθήκες προς όφελός τους. Ωστόσο, αν και αυτοί είναι μειοψηφία, υπάρχουν», είπε η Πάρρυ. «Αλλά πολύ πιο συνηθισμένο είναι οι θεραπευτές που “βουτάνε στα βαθιά” με τους θεραπευόμενους και δεν καταλαβαίνουν τα όρια της αρμοδιότητάς τους. Νομίζουν ότι προσπαθούν να κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν, αλλά δεν είναι σε θέση να δουν ότι χειροτερεύουν τα πράγματα για τους ανθρώπους που τους εμπιστεύονται».
Η Πάρρυ πρόσθεσε ότι υπάρχουν τόσα πολλά διαφορετικά μοντέλα ψυχοθεραπείας, από τη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (ΓΣΘ) έως την ψυχοδυναμική θεραπεία ή τη συμβουλευτική, που υπάρχουν πλέον «αρκετά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν πραγματικά τι είναι αυτό που λαμβάνουν ως θεραπεία».
Η ρύθμιση του επαγγέλματος του ψυχοθεραπευτή θα βοηθούσε να διασφαλιστεί ότι όλοι οι θεραπευτές θα έχουν ένα συμφωνημένο ελάχιστο επίπεδο εκπαίδευσης και εμπειρίας, και θα αναμενόταν να συμβαδίζουν με τις νέες έρευνες και τις επαγγελματικές ενημερώσεις. Μερικές φορές μπορεί να υπάρξει επαγγελματική υπερβολή από ορισμένους ψυχοθεραπευτές που δεν είναι εκπαιδευμένοι να διαγιγνώσκουν καταστάσεις ψυχικής διαταραχής με τον τρόπο που είναι εκπαιδευμένος ένας ψυχίατρος.
Εν μέρει αυτό οφείλεται στο «αυτοστίγμα» που μερικές φορές συνδέεται με την ιδέα της επίσκεψης σε ψυχίατρο. Ως εκ τούτου, μερικές φορές το πρώτο πράγμα που μπορεί να κάνουν είναι η ψυχοθεραπεία αντί να πάνε να δουν έναν γιατρό. Ορισμένοι ψυχοθεραπευτές προτιμούν να μην μιλήσουν για την ψυχική ασθένεια στο θεραπευόμενό τους και δεν τον παραπέμπουν σε ένα ψυχίατρο, που ίσως να είναι πιο κατάλληλος για να τον βοηθήσει.
Για παράδειγμα, σε κάποιον που έχει ψύχωση εξαιτίας μιας ψυχικής διαταραχής όπως η διπολική διαταραχή ή η σχιζοφρένεια, θα πρέπει να συνταγογραφηθεί φαρμακευτική αγωγή. «Αν δεν έχετε τις δεξιότητες να το διαγνώσετε αυτό ή αν έχετε οικονομικό συμφέρον να κρατήσετε έναν θεραπευόμενο στο γραφείο σας και δεν υπάρχει δυνατότητα προσφυγής για κακή πρακτική, τότε υπάρχει πραγματικό ζήτημα ασφάλειας των θεραπευόμενων. Δεν βοηθάει γενικότερα την κατάσταση της ψυχικής υγείας… Οι άνθρωποι θέλουμε να λαμβάνουν τη σωστή βοήθεια το συντομότερο δυνατό», υποστηρίζει.
Η καθηγήτρια Νταμ Τιλ Γουίκς, επικεφαλής του τμήματος ψυχικής υγείας και ψυχολογικών επιστημών στο King’s College του Λονδίνου, δήλωσε ότι πολλοί άνθρωποι στρέφονται στην εξάπλωση των διαδικτυακών εφαρμογών ψυχικής υγείας, παρά το γεγονός ότι «για πολλές από αυτές δεν έχει γίνει καμία τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή ή έστω κάποια μελέτη παρατήρησης». Χωρίς επίβλεψη από εκπαιδευμένο θεραπευτή, προειδοποίησε επίσης ότι «κάποιες καταστάσεις μπορεί να κάνουν το θεραπευόμενο χειρότερα».
Η Λίζα Μόρισσον Κούλτχαρντ, διευθύντρια επαγγελματικών προτύπων στη Βρετανική Ένωση Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας, δήλωσε ότι μια ανησυχία των μελών της ήταν η άνοδος των θεραπευτών influencers, τους οποίους είχαν δει να μοιράζονται «επωφελή ή επιζήμια υποστήριξη στο διαδίκτυο». Στις πλατφόρμες που συνδέουν θεραπευτές και πελάτες, είπε, «δεν υπάρχει καμία εγγύηση για το τι θα λάβεις», ιδίως με εκείνες που λειτουργούν από διαφορετικές χώρες.
«Δεδομένης της κρίσης ψυχικής υγείας, η οποία εξελίσσεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την ψυχική υγεία όσον αφορά την αύξηση των ποσοστών των νέων, καθώς και των ενηλίκων, που αναζητούν αυτή τη θεραπευτική υποστήριξη, υπάρχει πραγματική ανάγκη να διασφαλιστεί ότι έχουν πρόσβαση σε μια επιλογή από μια σειρά κατάλληλων θεραπειών που παρέχονται από κατάλληλα καταρτισμένα άτομα», δήλωσε.
Με πληροφορίες από theguardian.com
