Σας ευχαριστούμε για τις προκλήσεις, για τις ματαιώσεις, για την ωμή σας αλήθεια ή τη συγκρατημένη και κεκαλυμμένη σας αλήθεια, που μόνο και μόνο, με την εμπιστοσύνη που μας χαρίζετε στο να γίνουμε παρατηρητές της, μας βοηθάτε στο να σας βοηθήσουμε.
Ευχαριστώ. Ίσως μία λέξη που έχουμε συνηθίσει να την ακούμε από την απέναντι πλευρά του δωματίου, από τον καναπέ, την καρέκλα, το πάτωμα ή τον εκάστοτε χώρο και πεδίο που ο κάθε ψυχοθεραπευτής και ψυχοθεραπεύτρια, ασκεί το αντικείμενό του. Πόσο συχνά, καθώς ο ρόλος μας είναι τέτοιος που συνδέεται πολύ, όσο δύσβατη και απαιτητική και αν είναι η πορεία του, με συναισθήματα ανακούφισης, ακούμε τις φράσεις: «Τώρα είμαι πολύ καλύτερα»! «Σε ευχαριστώ πάρα πολύ για τη βοήθειά σου»;
Μα πόσο πιο σπάνια, θα εκφράσουμε εμείς λεκτικά αλλά σε πρώτη φάση θα σκεφτούμε ή θα νιώσουμε ευγνωμοσύνη για τις συνειδητοποιήσεις, τις δυσκολίες, τα δώρα και τα εφόδια που μας φέρνουν οι ίδιοι οι θεραπευόμενοί μας;
Αρκετές φορές, τόσο σε συζητήσεις που πέφτουν στο τραπέζι σε παρέες, όσο και στην ίδια τη θεραπευτική πράξη, οι θεραπευόμενοι πιάνουν τον εαυτό τους να αναρωτιέται: «Μπορώ να πάρω τηλέφωνο το θεραπευτή μου σήμερα που είχα μία δύσκολη ημέρα»; «Άραγε η θεραπεύτριά μου με σκέφτεται όταν έχουμε μέρες να κάνουμε συνεδρία»; «Τώρα αυτός νοιάζεται πραγματικά για ‘μενα ή ρωτάει αν είμαι καλά για να μη χάσει τα χρήματα»;
Η αλήθεια είναι πως πράγματι σας νοιαζόμαστε. Και είναι μέρες που σας σκεφτόμαστε και αγωνιούμε συναισθηματικά και νοητικά με τις αγωνίες σας. Συμμεριζόμαστε το άγχος και τις εξελίξεις στη ζωή σας. Αν πήγε καλά η προσαρμογή στη νέα δουλειά, αν επιλύθηκε η σύγκρουση με το σύντροφο ή πως αισθάνεστε με κομβικές αποφάσεις που βρήκατε το θάρρος να συνειδητοποιήσετε και να ακολουθήσετε.
Πάντα με τη χρήση του ορίου εκείνου που αρμόζει σε μία θεραπευτική σχέση και λειτουργεί προστατευτικά τόσο για το θεραπευτή όσο και για το θεραπευόμενο. Εκείνο όμως, που συχνά δε σας λέμε, και ίσως θα ήταν σημαντικό, για τον επανορισμό μιας ισοτιμίας στη θεραπευτική σχέση σε αντίθεση με της κλασσικής που έρχεται από τα χρόνια της κλασσικής ψυχανάλυσης, θέσης εξουσίας του θεραπευτή, απέναντι στο θεραπευόμενο, είναι το πόσο πολύ και εμείς, με τη σειρά μας, σας ευχαριστούμε.
Και αλήθεια, ανατρέχοντας στο παρελθόν, πόσους ανθρώπους μπορούμε να θυμηθούμε, ο καθένας και η καθεμιά από την επαγγελματική του πορεία, που από την πιο βραχύχρονη μέχρι την πιο μακρόχρονη σχέση, άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο, άφησαν το αποτύπωμά τους επάνω μας, σε αυτό που είμαστε τώρα και σε αυτό που σκοπεύουμε να γίνουμε στο μέλλον;
Και πώς, αθροιστικά όλες αυτές οι εμπειρίες, σε μια σχέση απολύτως ισότιμου δούναι και λαβείν, σας δίνει τη δυνατότητα να ζωγραφίσετε και εσείς στο συλλογικό αυτό καμβά που λέγεται ψυχολογία και ψυχοθεραπεία, τις δικές σας πινελιές, που ενδεχομένως χωρίς αυτές, δε θα προχωρούσε η επιστήμη και δε θα γύρναγε ο τροχός;
Για παράδειγμα, που θα βρισκόμασταν σήμερα χωρίς την πολύτιμη Anna O που παρακολούθησαν οι Freud και Breuer και έγινε αισθητή η κομβική αλλαγή στη μείωση των συμπτωμάτων όταν ξεκίνησε να μιλάει για όσα την προβλημάτιζαν; Τι θα κάναμε χωρίς το μικρό Albert, στον οποίο ο Watson προσπάθησε να προκαλέσει συνθήκες φόβου στην μόλις πρώιμη ηλικία των 11 μηνών και ολόκληρη η επιστήμη έθεσε τα όριά της για την ηθική και δεοντολογία της έρευνας και των πειραμάτων;
Διαβάστε σχετικά: Τι μαθαίνουν οι θεραπευτές από τους θεραπευόμενούς τους
Πόσα μας έμαθε για την αργότερη ενσυναίσθησή μας ως επαγγελματίες, ακόμη και το κάθε λάθος επαγγελματικό βήμα για το πως οφείλουμε να διαφυλάσσουμε και να εξελίσσουμε την προστασία απέναντι στους ανθρώπους με τους οποίους δουλεύουμε; Πως θα είχαμε εξελιχθεί άραγε, αν κάποιοι άλλοι επιστήμονες δε στέκονταν να μελετήσουν την υπόθεση της Kitty Genovese όπου δολοφονήθηκε επιστρέφοντας από την εργασία της ένα βράδυ ενώπιον 38 ανθρώπων εκ των οποίων κανείς δεν κινητοποιήθηκε προκειμένου να την προστατεύσει και έτσι ορίστηκε το φαινόμενο λεγόμενο ως “bystander effect”; Πού θα βρισκόμασταν αν κάποιος δεν πάλευε να αγκαλιάσει το αγόρι που μεγάλωσε στο δάσος με τα ζώα και να σταθεί στο ύψος του για να συζητήσει μαζί του, ενδεχομένως απλά μουγκρίζοντας για κάποιο διάστημα μαζί του;
Μπορεί η δική σας ιστορία να είναι λιγότερο τρομακτική και να λαμβάνει χώρα σε ένα απλό γραφείο στην Πατησίων, μακράν λιγότερο fancy από το πιο καλοφωτισμένο εργαστήριο, όμως σε αυτή την ιερή σχέση που λέγεται θεραπευτική, το κάθε λιθαράκι που αφήνετε σε εμάς και εμείς, έπειτα, με τη σειρά μας στον επόμενο, είναι η κινητήριος δύναμη που κάνει την επιστήμη να εξελίσσεται και τη γη να γυρνά ακόμα και αν εκείνη τη στιγμή, είναι δύσκολο να γίνει ορατή λόγω του χώρου που καταλαμβάνει ο πόνος και τα αρνητικά συναισθήματα.
Ενδέχεται να είναι ιστορίες και αγώνες ζωής που δε θα δουν ποτέ το φως της δημοσιότητας με παραποιημένα στοιχεία, μπορεί να συζητηθούν σε κύκλους εποπτείας μονάχα δύο ή και παραπάνω ανθρώπων, όμως θα έχουν τη δύναμη να μας αλλάξουν σε βαθμό που είναι μακράν πιο ανεκτίμητος από κάθε θεωρητική κατάρτιση που έχουμε λάβει μέχρι στιγμής ή πρόκειται να λάβουμε ποτέ.
Για εκείνες τις φορές που μας είπατε πως δεν ήμασταν αρκετά καλοί και πως έπρεπε να προσπαθήσουμε περισσότερο να μπούμε στα παπούτσια σας και να σας καταλάβουμε, για τις φορές που η ιστορία σας μας άγγιξε λίγο παραπάνω από ό, τι υπολογίζαμε και είτε άλλοι βουρκώσαμε μαζί σας ενώ άλλοι το κατάπιαμε γενναία, κρατώντας την αναπνοή μας. Για τις φορές που φύγατε χωρίς να μας ενημερώσετε ποτέ, για τις φορές που φύγατε ευχαριστώντας μας στο τέλος, αλλά και για τις φορές που φύγατε επειδή δεν ταίριαξε η χημεία και δε μείνατε ικανοποιημένοι από τη δουλειά μας.
Για τις φορές που κάνατε καταφύγιο το γραφείο μας ή το πάτωμά μας και έτσι εσείς οι ίδιοι το κάνατε να μοιάζει λιγότερο με ιατρικό γραφείο και περισσότερο με κάτι που μοιάζει με σπίτι. Για τις αλήθειες που παρόλο που σας πίεζαν, μας εμπιστευτήκατε. Για την εμπιστοσύνη που μας δώσατε με το να ξεγυμνωθείτε ψυχικά μπροστά μας και να πονέσετε, μένοντας πολλές φορές χωρίς τίποτα, χωρίς να ξέρετε πως είναι απλά τα απαραίτητα βήματα μέχρι να νιώσετε λίγο αργότερα, πως έχετε τα πάντα.
Για τα ραντεβού που μας ακυρώσατε χωρίς προειδοποίηση αλλά και για τα ραντεβού που μας ακυρώσατε με προειδοποίηση. Για το τηλέφωνο που μας πήρατε όταν το είχατε ανάγκη και για την αναφορά που κάνετε για το πόσο καλοί ή κακοί είμαστε, στους ανθρώπους σας, μετά τις συνεδρίες μας. Σας ευχαριστούμε, μέσα από την καρδιά μας. Γιατί χωρίς την παραμικρή πολύτιμη συμβολή σας, δε θα κάνατε το μυαλό μας να γυρίζει. Να βρει τη λύση που θα σας κάνει καλύτερο νόημα, την εξήγηση που θα μπορείτε να έχετε φυλαχτό και φεύγοντας από εμάς.
Σας ευχαριστούμε για τις προκλήσεις, για τις ματαιώσεις, για την ωμή σας αλήθεια ή τη συγκρατημένη και κεκαλυμμένη σας αλήθεια, που μόνο και μόνο, με την εμπιστοσύνη που μας χαρίζετε στο να γίνουμε παρατηρητές της, μας βοηθάτε στο να σας βοηθήσουμε. Για όλες εκείνες τις φορές που νοιάζεστε για εμάς, παραπάνω από όσο πρέπει και φοβάστε μη μας «πιέζετε» παραπάνω. Για τις φορές που μας «χτυπάτε» αλύπητα.
Για τις φορές που κάποιος άλλος σας έσυρε ή για τις φορές που μόνοι σας βρήκατε τη δύναμη και χτυπήσατε την πόρτα μας. Για τους δρόμους μας που διασταυρώθηκαν, με διαφορετική κάθε φορά χρονική διάρκεια, ένταση, ποιότητα και αποτέλεσμα, σας ευχαριστούμε.
Γιατί πολύ απλά, χωρίς εσάς, το μωσαϊκό της επιστήμης μας θα ήταν φτωχό. Θα ήταν ξύλινος ο λόγος μας και ευθεία η γραμμή που βλέπουμε. Όμως, κατά βάθος περισσότερο απ’ όλα, σας ευχαριστούμε για την ευκαιρία που μας δίνετε, μέσα από κάθε πρόκληση, να ανατρέπουμε τις δεδομένες πορείες, να τετραγωνίζουμε τον κύκλο, να πιάνουμε τις κλωστές της δυσλειτουργίας και να τις κόβουμε στη μέση για να βρούμε άλλα μονοπάτια. Και την έμπνευση για τη δημιουργία των άλλων μονοπατιών κάθε μέρα, τη χρωστάμε σε εσάς.
Συγγραφέας: Μάιρα Ζαρέντη, Ψυχολόγος, (Msc), Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια (Εκπ.)
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
